Bon Iver - SABLE, fABLE (2025)

Zo hé, wat stelt dit album me teleur! Weinig emotie als op z'n vorige platen. Dat wordt weer zes jaar wachten en hopen dat hij weer een mindere periode heeft zodat het materiaal weer beter wordt. De eerste mindere is dus een feit, helaas. Weg magie.

Toen SABLE afgelopen herfst uitkwam, was ik gematigd enthousiast. Terwijl veel users op dit forum de terugkeer naar het geluid van het debuut toejuichte, hoorde ik wel dat de muziek goed in elkaar zat, maar voelde het voor mij toch als een herhaling van zetten. Was dit het nou, na ruim zes jaar wachten, een EP?
Nu fABLE zich bij de ep heeft gevoegd en het samen SABLE fABLE geworden is, wordt duidelijk wat Justin Vernon voor ogen had, toen hij in de herfst een drietal kale singer songwriter liedjes op ons losliet.

SABLE dient duidelijk als een soort proloog voor de rest van het album. Vernon vertelde in een interview dat het vele touren na het album i,i hem opbrak, hij te maken kreeg met mentale problemen en hij deze van zich af moest schrijven. De onzekerheid en paniek die zich van hem meester maakte, zijn sterk terug te horen in de nummers van de ep, maar op Award Season lijken de donkere wolken langzaam weg te trekken op het moment dat de saxofoon de stilte opvult. Het klinkt alsof Vernon de zwaarte van hem heeft afgeschut.

Na de eerste drie nummers start fABLE met het intro achtige Short Story dat je het album verder intrekt, en de donkerte helemaal achterlaat. Wat volgt is het wonderschone liedje Everything is Peaceful Love, waarin beats, synths en een pedal steel een duel met elkaar aangaan, met een daaroverheen croonende Vernon.

'Damn if I am not climbing up a three right now and everything is Peaceful Love'

Justin is verliefd en iedereen mag het weten!

Na het slepende en wat lompe Walk Home, dat met de gepitchte stem zo op 22, a Million had kunnen staan komen we bij Day One. Hier bouwt Justin zijn wereld verder uit en wordt de vreugde verder gevierd door verknipte beats en gast vocalen van Dijon en Flock of Dimes. Het liedje From lijkt in al zijn eenvoud een wat simpele song, maar schijn bedriegt. Ook hier is de samenzang prachtig en het refrein pakkend met soul volle backing vocals.

Wie zegt dat Vernon niet meer experimenteert, heeft I'll Be There nog niet gehoord, een van de hoogtepunten van het album. De soul van From wordt nog verder uitgewerkt en voorzien van de nodige gospel backings, ondersteund door Rhodes en heerlijke gitaar licks. Prince is nooit ver weg. Enige kritiekpunt zou zijn dat er eigenlijk een vette gitaar solo mist, het nummer had mijns inziens nog verder uitgebouwd mogen worden. Daarna volgt meteen hoogtepunt nummer twee; If Only I Could Wait. De samenzang met Danielle Haim, is werkelijk schitterend, prachtig hoe hoe dat liedje langzaam openbreekt.
There's a Rhythm is een bijna ontroerend liedje waarin Vernon berustend en meanderend klinkt, alsof het wolkendek nu helemaal is opengebroken en Vernon langzaam in de verte tot de horizon loopt. Met Au Revoir krijgt het album nog een fraaie outro. Het klinkt niet alleen als het einde van het album, maar misschien ook van de band? De cirkel lijkt rond te zijn.

Met SABLE fABLE, lijkt bon Iver zijn definitieve vorm te hebben gevonden. De lompe experimenteerdrift van 22, a Million en het wat rommelige i,i lijkt Vernon nodig te hebben gehad om tot deze fraaie liedjes te komen. Hier klinkt alles precies op zn plek en uitgebalanceerd.
Is het vernieuwd? Nee dat niet, maar voor mij zit de ontroering dit keer in hoe Vernon bijna met verbazing naar zijn eigen geluk lijkt te kijken, en aan het einde van het album berusting en zelfacceptatie heeft gevonden.
En daarmee is SABLE fABLE een schitterend album geworden. Een diepzeeduik, waarbij hoe dieper je duikt, hoe meer schoonheid je ervaart.

Hoe bijzonder is het dat de man achter de twee mooiste folk albums van deze eeuw een drastisch besluit neemt en een totaal andere koers inslaat. Meesterwerken als het schitterende For Emma Forever Ago en Bon Iver, Bon Iver herdefiniëren de folk en vormen de nieuwste maatstaven voor dit begrip. Met deze twee klassiekers op zijn naam verrast Justin Vernon de buitenwereld door met elektronica te stoeien, wat vervolgens het bijna cryptische 22, A Million oplevert. Verknipt met een veelvoud aan vocoders, die zijn stem behoorlijk door de mangel halen. Het is voor de luisteraar behoorlijk wennen, maar uiteindelijk omarmen ze deze gewaagde koerswijziging en wordt opvolger i,i al net zo gemakkelijker getolereerd.

Er is geen weg terug en het Bon Iver verhaal is verteld, uitgeschreven. Justin Vernon richt zich vooral op het met Aaron Dessner van The National opgestarte Big Red Machine en dat is verder prima. We koesteren de Bon Iver platen en leggen ons erbij neer dat het schijnbaar hier bij blijft. Totdat er in de vorm van de SABLE EP in de herfst van 2024 een muzikaal epiloog verschijnt. Vooral een track als S p e y s i d e maakt zoveel indruk dat Justin Vernon besluit om dat nawoord tot een nieuw hoofdstuk te transformeren. Er wordt reikhalzend naar SABLE, fABLE uitgekeken, misschien wel de meest verrassende release van dit jaar.

S p e y s i d e is old school Bon Iver. In gedachte bevinden we ons weer in die jachthut van zijn vader te Wisconsin, totaal afgesloten van de buitenwereld. Daar bestrijdt hij in de winter zijn depressies door het therapeutisch van zich af te schrijven. Het sobere S p e y s i d e bezit dezelfde ontroerende wisselwerking. Het is een emotionele verslaglegging over hoe hij alle winst verspeeld heeft, een zoektocht welke hem terug naar die kern brengt. Geschreven op het moment dat hij naar de drank teruggrijpt, en dit vervolgens met een rottig schuldgevoel met zijn vrienden deelt. Justin Vernon is niet herboren, maar bevindt zich op exact datzelfde nulpunt waar het ooit mee begon.

De jaren tellen mee en de dromerige zachtheid is vervangen door een verbeten volwassen ernst. Daar zit het grote verschil met de eersteling. Daar zat het verdriet vooral in de beladen uithalen. S p e y s i d e is dus een verbitterende terugblik op jaren van strijd welke hem zeker ook de nodige geluksmomenten oplevert. Het net zo fraaie Things Behind Things Behind Things verwoord de angst om te veranderen, de angst om jezelf kwijt te raken. Het is de schaduwsong van een schim die de grip op zijn gastheer verliest. Juist door die gewaagde elektronische aanpak vervreemd Justin Vernon van zichzelf, en raakt hij in een heftige identiteitscrisis. Samen met Awards Season luiden ze de weg terug in. Het positief gestemde Awards Season voltooit de SABLE EP en accepteert de gemaakte misstappen. Na spijt volgt troost, na troost volgen nieuwe kansen.

Het is meer dan logisch dat fABLE een andere fase ingaat. fABLE staat gelijk aan het fantaseren en kan je als een non-fictie hoofdstuk beschouwen. Zo kijkt Justin Vernon tegen de toekomst aan, en met het Short Story proloog begint hij die eerste bladzijde. Short Story is sprankelend hemels, tenminste als er een hemel bestaat, dan opent deze nu zijn poorten. Toch loert in het duistere einde het gevaar toe en nodigt dit zodanig uit om dit muzikale boek verder te lezen. De Everything Is Peaceful Love gospelsoul is verraderlijk misleidend. De elektronica dringt zich als een vergeten vriend opnieuw op. Het is vertrouwd, en toch heeft het iets vijandigs. Offert Justin Vernon het SABLE voorwerk op door zich aan een pact met de duivel te vergrijpen? Door de slide gitaar raak je in deze ontregelde ontdekkingstocht behoorlijk in de war. Daar zit de magie welke het verschil maakt, de navelstreng die de track aan het verleden verbindt. Maar is het wel magie, of hebben we met een bedriegende goocheltruc te maken.

Niets is wat het lijkt, het zijn allemaal illusies, maar het is wel prettig gezichtsbedrog. Het ritmische extraverte Walk Home maakt weer gebruik van schizofrene stemvervormers. In dit geval versterken ze het zielvolle weerwoord. Ga naar buiten, omarm de wereld en maak deze eigen. Het met gastmuzikanten Jenn Wasner (Flock of Dimes) en Dijon Duenas opgenomen Day One is het sleutelnummer tussen hiphop en gospel. Het is een indirect vervolg op zijn interesse voor religiewetenschappen, het bewijs dat geloof en muziek onmiskenbaar aan elkaar verbonden zijn. Het zwoele met kopstem gezongen From is de verleiding in het onaardse paradijs met de liefde als grote spelbreker.

In de slaapkamer I’ll Be There R&B funkromance spreekt Justin Vernon nog steeds vanuit het hart, maar laat hij deze voornamelijk door vleselijke lichamelijke lusten leiden. Gelukkig ontstaat er in het If Only I Could Wait duet met Danielle Haim van HAIM een scheur in die liefde. Ik gun het Justin Vernon wel, maar het levert in zijn geval veel kleverige zoetigheid op. Het met dubklanken ingeleide If Only I Could Wait is prachtig. Ook hier die eigenzinnige aanpak van Bon Iver, waar de twee stemmen ver verwijderd van elkaar op een ander level beginnen en ze op het einde elkaar alsnog treffen.

There’s a Rhythmn, de hartslag van een track, de hartslag die de liefde verbind. De Americana verdringt de soul en eist zijn aandeel op. Het instrumentale Au Revoir laat je in een dromerige gemoedsroes wegzweven. SABLE zou met gemak de volle mep van vijf sterren verdienen, fABLE stelt mij toch wat teleur en trekt het gemiddelde flink naar beneden. Het is eigenlijk zonde dat het niet bij die SABLE EP gebleven is.

Bon Iver - SABLE, fABLE | Alternative | Written in Music - writteninmusic.com

Tja, het is mijn muziek nooit geweest, maar deze plaat wist zich mijn muzikale universum in te dringen. Een deel, het meer traditionele folk gedeelte, bevalt me redelijk goed. Het andere deel, vooral het middenstuk van fABLE, klinkt uitermate geforceerd in mijn oren en kan ik weinig mee. Beyoncé nadoen werkt echt niet. Tot recentelijk had ik helemaal niets met Bon Iver, dus dit is al een hele vooruitgang.