Katy Kirby - Cool Dry Place (2021)

Het was lang wachten op het debuutalbum Cool Dry Place van singer-songwriter Katy Kirby uit Nashville. Vorig jaar verschenen reeds de uitstekende nummers Tap Twice en Traffic!, die beiden nu terug te vinden zijn op Cool Dry Place. Het fraaie kleinood telt slechts negen liedjes en duurt nog geen half uur. Die liedjes zijn keurig verdeeld tussen indiepop en folkliedjes. Tot de wat stevigere nummers behoort de fraaie titelsong. De regelmatig breekbare songs bevatten vaak intieme teksten. Wat vooral in het oog (oor) springt is haar vaak bijzondere frasering. In het persbericht worden vergelijkingen getrokken met Waxahatchee, Lucy Dacus en Frankie Kosmos. Of die vergelijking opgaat, durf ik niet bevestigen aangezien ik de muziek van de genoemde artiesten niet ken. Ook wordt Gillian Welch genoemd, maar die hoor ik er absoluut niet in terug. De opnames vonden plaats in maar liefst vijf verschillende studio’s. Kirby wordt begeleid door een achttal sessiemuzikanten. Naast de zang, speelt Kirby gitaar, percussie en synthesizer. Laatstgenoemde instrument wordt op een organische wijze ingezet. De liedjes werden door haarzelf gecomponeerd. Voor Secret Language speelt ze hier en daar leentjebuur bij Hallelujah van Leonard Cohen. Door de korte tijdsduur grijp je gemakkelijk terug naar het album en heeft daardoor een verslavende uitwerking. Het album is vanaf vandaag leverbaar op lp, de levering van de cd laat minstens drie weken op zich wachten.

Uitstekend getimede release daar de lente uitgerekend vandaag de neus aan het venster steekt.

Mijn Spotify Release Radar puilt iedere week weer uit van de jonge singersongwriter-dames, maar op de een of andere manier sprong Katy er al meerdere malen uit. Zowel Portals als Traffic heb ik maandenlang gedraaid: eenvoudige gevoelige liedjes die zich beetje bij beetje in je hart nestelen. Heel het album zou best eens diezelfde kant uit kunnen gaan. Met 9 mooie gevoelige liedjes en een korte speelduur liggen in ieder geval nog vele luisterbeurten in het verschiet.

Tijdens een heftige regenbui dit voorjaar ontdekte ik deze Cool Dry Place. Het album begint met een soort gebedje. In het kleine liedje ‘Eyelids’ begeleidt Kirby zichzelf op akoestische gitaar en zingt met haar loepzuivere kopstem wat ze wenst en droomt als ze “your girl”, dan wel “your man” zou zijn. Op de achtergrond klinkt een verloren piano. Na deze voorbede barst Katy Kirby met haar band uit in het energieke ‘Juniper’. De drums klinken luid in de mix, een elektrische gitaar met redelijk clean geluid speelt de leadmelodieën terwijl een tweede elektrische gitaar met een wat meer overstuurd geluid voor diepte en dynamiek zorgt. Het lied duurt net iets langer dan tweeënhalve minuut, maar door de wisselingen in dynamiek lijkt het zeker een minuut langer te duren!

Wat direct opvalt zijn de aanstekelijke popmelodieën. Een gevoel hiervoor heeft Katy Kirby van jongs af aan meegekregen. Zij groeide in de jaren ’90 op in een streng-christelijke dorpje in Texas waar ze in haar middelbareschooltijd in een worship band speelde. Seculiere pop- en rockmuziek was er in haar jeugd niet. In plaats daarvan was zogenoemde ‘contemporary Christian music’ de muziek waar Katy mee opgroeide. Deze muziekstroming werd binnen de Amerikaanse Evangelische kerk gebruikt en ontwikkeld om kerkgangers aan de hand van toegankelijke en hedendaagse melodieën meer binding te laten krijgen met het geloof. Katy Kirby heeft de laatste jaren meer afstand genomen van het geloof, maar de behoefte aan melodieën die prettig in het gehoor liggen is zo diepgeworteld dat ze aangeeft niet iets te kunnen schrijven dat voor veel mensen ontoegankelijk zou kunnen zijn.

Cool Dry Place duurt slechts 28 minuten en een paar seconden. “Ik heb ADHD; er is niets waar ik langer dan 45 minuten naar zou willen kijken of luisteren. Ik kan me niet voorstellen dat iemand anders dat wel zou willen!” In deze 28 minuten komen de meest uiteenlopende onderwerpen voorbij, verspreid over 9 liedjes. De teksten zijn poëtisch zonder hoogdravend of pretentieus over te komen. Door de directe bewoordingen, gedetailleerde beschrijvingen van bijvoorbeeld acties, bewegingen en kledingstukken, en doordat ze vergelijkingen maakt met alledaagse voorwerpen als pepermuntjes en goudvissen in vuilniszakken, spreken de teksten je direct aan. In ‘Juniper’ vergelijkt ze de relatie tussen een moeder en dochter met het bijhouden van een tuin. Niet zozeer de relatie met haar eigen moeder, want die is “ongewoon hecht”. De twee kunnen over alles praten, maar ze vroeg zich tijdens het schrijven van dit lied wel af hoe ook in zo’n relatie teleurstellingen onvermijdelijk zijn. Een zin als “You don’t need anyone else to tell you what’s gonna grow / you’re on your own, you’re on your own” maakt duidelijk dat je sommige dingen zelf moet uitvinden, ook als de relatie goed is en de moeder betrokken blijft bij een volwassen dochter: “Even it’s still, it’s still an evergreen”. Dat is de manier waarop Katy Kirby schrijft. Door middel van alledaagse vergelijkingen ligt de materie niet te zwaar op de maag. Een spontane verliefdheid wordt in ‘Peppermint’ een snoepje dat ze op haar tong houdt (“I still don’t know what it was but I remember how it tasted. I’m holding you on my tongue”) en haar bindingsangst legt ze bloot door een label op zichzelf te plakken, “koel en droog bewaren”. Zo wil ze het moment uitstellen dat bederf optreedt: “and once the dust has settled, then you’ll know / that you’re gonna get more of me than you bargained for / All the ways it can go wrong / Will we ever get that far?”.

Het mooiste voorbeeld van Katy Kirby’s spel met taal is voor mij het lied ‘Portals’. Dit gaat over een relatie die begint te rafelen. Het is ook een van de stilste liedjes qua productie en had wat mij betreft een betere afsluiter geweest dan ‘Fireman’. In dit lied herinnert zij de eenheid die ze vormden en vraagt ze zich af of ze los van elkaar niet beter af zijn, en mochten ze weer samen komen, of ze dan de dingen nog weten die ze samen geleerd hebben.

If we peel apart
Will we be stronger than we were before?
We had formed ourselves together
In a temporary whole.
And if we reunite, will we still know
The things that we had learned before?
We’re not boxes, doors, or borders
We were portals

Dit stuk is door mij geschreven voor de EnClave-blog en daar op 3 juli 2021 voor het eerst gepubliceerd: Katy Kirby – ‘Cool Dry Place’ - enClave