De jaren ’80 waren in het algemeen magere jaren voor Dylan op artistiek vlak, en met ‘Knocked Out Loaded’ kwam het dieptepunt van die periode. De plaat werd (terecht, wat mij betreft) neergesabeld door de critici, om verschillende redenen. Slechts 35 minuten muziek, 8 nummers waarvan drie covers en drie waarvan hij het auteurschap moet delen. Maar daarover later meer. Eerst een korte schets van het klimaat waarin deze plaat is gemaakt.
Na de tegenvallende verkoopcijfers van ‘Empire Burlesque’ zag het er lange tijd naar uit dat Dylan er klaar mee was, met platen maken. Touren deed hij nog graag, maar geld was ook een zeer belangrijke motivatie, altijd geweest trouwens, volgens Dylan zelf. Toen een journalist in de zomer van 1986 stelde dat Dylan de tournee met Tom Petty & The Heartbreakers louter en alleen deed voor het geld, repliceerde Dylan als volgt: “Ik doe het altijd voor het geld! Wat is daar nieuw aan?” Dat was een goed teken, want aan die scherpte kon je merken dat Dylan nog lang niet klaar was met zijn carrière. Iets dat later ook zou blijken.
Maar in 1986 ging het dus niet zo goed, op artistiek vlak. Na de rampzalige vertoning op Live Aid kreeg hij de wind van voren van niemand minder dan Bob Geldof, toen hij stelde dat er ook een deel van de opbrengst aan de noodlijdende Amerikaanse boeren mocht worden geschonken. Dit was voor Willie Nelson de aanzet om Farm Aid op te zetten. Dylan ging ook op tournee met Tom Petty en diens begeleidingsgroep The Heartbreakers. Het klikte goed tussen Dylan en de ervaren, talentvolle muzikanten, ook in de studio. Zo begreep Benmont Tench, die The Heartbreakers mee in het leven riep, als één van de weinigen haast blindelings wat Dylan wilde. Vreemd genoeg hebben zij, buiten het feit dat Petty heeft meegeschreven aan het nummer ‘Got My Mind Made Up’, dat weinig succes kende. Als wederdienst schreef Dylan samen met Petty het nummer ‘Jammin’ Me’, dat een hit werd (nummer 1) voor de band. Dit geeft wat mij betreft mooi weer hoe de verhoudingen qua populariteit destijds lagen.
Dylan’s commerciële waarde was in dalende lijn, zijn nukkige gedrag bleef. Hij greep in die periode meer naar de fles, wat invloed had op zijn stemming. De sessie was afgelopen wanneer de drank op was. Dit leverde weinig effectieve resultaten op, en veel wazig, onaf spul. Ook was de inspiratie bij de eens zo bevlogen Dylan ver te zoeken. In ‘Brownsville Girl’, met afstand het beste nummer, verzucht hij “Oh, if there’s an original thought out there, I could use it right now”. Dit zinnetje vat de plaat perfect samen voor mij. Toch is de tekst van ‘Brownsville Girl’, dat voortkomt uit ‘New Danville Girl’, een outtake van de vorige plaat, bij momenten briljant. Dylan zingt het nummer ook zeer goed, al is het meer in een vertellende stijl dat hij de song brengt. Jammer genoeg is dit nummer qua instrumentatie volledig verknoeid. Waarom al die backings? Waarom die aanzwellende trompetten en saxofoon, die zo aan de E-Street Band doet denken? Vreemde keuze, van een man die enkele jaren eerder nog zwoer dat hij geen Springsteen wilde worden.
Ik zal me dan maar optrekken aan de tekst, één van de weinige lichtpunten op deze plaat. Een ander lichtpuntje is, al moet je al heel goed kijken om het te zien, is de opener. Dylan zet het originele bluesnummer van Junior Parker naar z’n hand, en dat is ‘m aardig gelukt. Van ‘I Wanna Ramble?’ (de oorspronkelijke titel) maakte Dylan ‘You Wanna Ramble’. Dan wordt de pret echter helemaal gedrukt door het complete van de pot gerukte ‘They Killed Him’. Ik heb in heel de discografie van Dylan nog maar weinig songs gevonden die met dit gedrocht kunnen concurreren als het om inferieure kwaliteit gaat. De soms belachelijk slechte tekst van Kris Kristofferson (excuseer me voor deze uitspraak) buiten beschouwing gelaten, heeft Dylan er blijkbaar alles aan gedaan om het nummer tot de grond kapot te branden. De veel te overvloedige backings van z’n Queens of Rhythm, de fletse instrumentatie, en, vooral, het kinderkoor. Wansmakelijk, en dat zal je me niet snel horen verklaren over een Dylansong.
‘Driftin’ Too Far from Shore’ zou een goed nummer kunnen zijn, ware het niet dat de productie en disco-achtige instrumentatie veel kapot maakt. ‘Precious Memories’ is een traditional waar Dylan in vroeger tijden (en later!) iets heel anders van zou hebben gemaakt. Hier heeft hij het overgoten met een half bedorven reggaesausje en klinkt de zang van Dylan naar niks. Erg jammer weer, dat hij kansen laat liggen om een betere plaat te maken. Ik heb zo het gevoel dat ik dat niet voor het eerst zeg.
‘Maybe Someday’ is een eigen nummer, en klinkt weer wat beter en feller, maar haalt het toch ook niet bij de opener. Het is een degelijk nummer, maar weet niet al te veel goed te maken. Dat zou ‘Brownsville Girl’ dan een pak beter moeten lukken, maar dat is het bizarre; ik voel het niet. Als ik het nummer op zich beluister, is het een pak indrukwekkender dan op ‘Knocked Out Loaded’. Bovendien zou ik het veel liever eens in een gestripte versie willen horen. Het voelt een beetje aan als vergooide schoonheid; tussen al die verwelkte en verlepte bloemen groeit één prachtige tulp, die helemaal onder de knoet wordt gehouden door het onkruid. Zonde.
De twee laatste nummers brengen ook geen plotse ommekeer met zich mee. Het zijn niet de zwakste nummers van de plaat (die twijfelachtige eer is weggelegd voor ‘They Killed Him’ en ‘Precious Memories’), maar zijn ook bepaald geen hoogvliegers, en al helemaal niet als je het gehele oeuvre van Dylan in beschouwing neemt. ‘Got My Mind Made Up’ is een simplistisch rocknummertje, met enkele geinige tekstflarden, meer niet. Afsluiter ‘Under Your Spell’ schreef Dylan samen met Carole Bayer Sager, die getrouwd was met Burt Bacharach. Het nummer is ingetogener dan de andere songs, en past niet echt in het rijtje. Wederom: op zich een degelijk nummer, maar binnen de context van de plaat loopt het helemaal mank. Ik begin zelfs te twijfelen of hier wel een context in te vinden is, het is allemaal erg onsamenhangend en rommelig.
Dat privé- en werksfeer twee heel verschillende biotopen kunnen zijn, bewijst het prille huwelijksgeluk van Dylan. Hij was in 1986 in het grootste geheim getrouwd met Carolyn Dennis, één van de achtergrondzangeressen. Samen hadden ze ook net een dochtertje, Desiree. Door dit alles kwam het dat er bij de uitgebreide dankbetuigingen op de hoes van ‘Knocked Out Loaded’ twee familieleden van Dylan werden vermeld, ook al wist bijna niemand dat toen.
‘Knocked Out Loaded’ is Dylan’s minst succesvolle plaat, er werd amper promotie voor gemaakt, noch door Dylan, noch door de platenmaatschappij. Zijn contract liep af, hij moest weer gaan touren om genoeg geld bijeen te rijven om rond te komen. Hij mocht privé dan wel gelukkig zijn, de artiest in Dylan snakte naar hervonden inspiratie en magie.
1,5 sterren