Bob Dylan - Blonde on Blonde (1966)

Alhoewel ik The Times They Are A-Changin' altijd gezien heb als mijn favoriete Dylan-plaat begin ik na een paar luisterbeurten van Blonde on Blonde serieus te twijfelen. Waar The Times They Are A-Changin' zich nog sterk richt op de folk-roots van Dylan is Blonde on Blonde is de start van een singer/songwriter die zich niet meer gebonden ziet aan één stijl of een bepaald genre. Na zijn memorabele optreden op het Newport Folk Festival evolueerde Dylan exponentieel, zowel muzikaal als tekstueel. Zo weet hij na het vermeende drugslied Rainy Day Women #12 & #35 moeiteloos om te schakelen naar prachtige quasi liefdesliedjes als Just Like a Woman. En zoals vaak het geval is bij Dylan weet je na het diverse malen beluisteren van een liedje nog steeds niet precies wat hij er werkelijk mee bedoelt heeft. Zo is mij nog steeds niet duidelijk of Just Like a Woman nu een lofzang of een neerbuigende sneer betreft. Dit ook de grote kracht van Dylan. Bij iedere luisterbeurt ontwaar je nieuwe connectie en stel je nieuwe theorieën op die bij de volgende luisterbeurt weer compleet van tafel worden geveegd. Ook het veelvuldig gebruik van een mondharmonica stemt mij meer dan gelukkig. Waar dit instrument op voorgaande albums nog erg op zich zelf staand instrument was weet Dylan het op dit album wonderschoon te verwerken in de overige instrumentatie zodat het gebruik ervan niet meer zo prominent op de voorgrond treedt. I Want You beschouwde ik altijd als mijn favoriete Dylan-song van dit album, maar na herbeluistering van dit sublieme album ben ik tot de conclusie gekomen dat het kiezen van je favoriete liedje ongeveer gelijk moet staan aan het kiezen van je favoriete kind. Een ondoenlijke en onmogelijke keuze. Zo is het epos aan zijn ex-vrouw Sara Lownds; Sad Eyed Lady of the Lowlands van dusdanige schoonheid dat ik heel goed kan begrijpen dat de tienermeisjes in die dagen compleet idolaat waren van deze nonchalante jongen uit Minnesota. En daarnaast zijn er nog de prachtig verhalende liedjes als Stuck Inside of Mobile with the Memphis Blues Again en 4th Time Around.
Voorlopig behoud ik The Times They Are A-Changin' nog als favoriete Dylan-album, maar wellicht weet de maestro mij na nog intensievere beluistering van dit album zo te overtuigen dat dit album de plaats van The Times They Are A-Changin' overneemt.

Blonde on Blonde is mijn favoriete album. Het is al vrij lang mijn favoriete album en ik vraag me af of ik ooit nog een album mag beluisteren die ik nóg meer kan waarderen dan deze.

Ik ben sowieso een groot liefhebber van Bob Dylan geweest sinds ik hem voor het eerst hoorde zingen. Ik begon ongeveer op mijn twaalfde naar Dylan te luisteren. Daarvoor luisterde ik voornamelijk naar rock 'n roll-bands zoals de Stones en The Who.
Het zijn bij Dylan de teksten geweest die me erg aanspraken. In zijn teksten is er bijna altijd wel iets waarin men zich kan herkennen. Deze teksten omvatten praktisch alle aspecten van de mens in de bestaande wereld. De thema's zijn herkenbaar voor iedereen die er oog in oog mee durft te staan: liefde, sociale onrecht, eenzaamheid en de dood. In de liedjes word je meegenomen door een collage van bizarre situaties. Het fraaie is dat hij via deze kunstzinnige hersenschimmen terugkomt op de naakte werkelijkheid van elke dag.
Daarnaast spreekt de directheid waarmee hij zingt mij erg aan. "He's so goddamned real it's unbelievable," zei de schilder Harry Jackson over Dylan. Het is niet voor niets dat Dylans nummers zo weinig gecoverd zijn. Nobody sings like Dylan. In zijn mond klinkt alles persoonlijker en veelzinniger.
Ik heb een tijdje een Dylan-obsessie gehad, zoals wel meer mensen is overkomen. Ik heb in die tijd zijn bekendste albums veel luisterbeurten gegeven en eigenlijk heb ik Blonde on Blonde altijd de beste plaat van hem gevonden.

Blonde on Blonde is Dylans hoogtepunt binnen zijn ontwikkelingen als muzikant. Pas op dit album is Dylan namelijk zijn muzikale talenten helemaal machtig. Op zijn albums voor Blonde on Blonde gebruikte Dylan zijn muziek vooral als eens verpakkingsmiddel voor de tekst. Zo is de background op Highway 61 Revisited bijvoorbeeld veel sterieler en fantasielozer. Op Blonde on Blonde krijgt de tekst pas echt de muzikale ondersteuning die nodig is. Het kamerbrede geluidstapijt, die uit een elektrische gitaar, een mondharmonica, een piano, een orgel, een basgitaar en drums bestaat, is hier een stuk voller dan op zijn vorige albums.

Toen ik het openingsnummer voor het eerst hoorde, schrok ik eerlijk gezegd een beetje. Ik vond dat hij zo stoned klonk dat ik uit teleurstelling haast wel een steen naar hem kon gooien. Inmiddels kan ik het lied goed waarderen. De nummers die volgen zijn stuk voor stuk schitterend: het snelle en beweeglijke I Want You, het komische Leopard Skin Pill-Box Hat, de langzame wals van Sad-Eyed Lady of the Lowlands en de heerlijke bluesachtige nummers zoals Pledging My Time en Obviously 5 Believers.

Bob Dylan geeft bovendien aan elk woord een volmaakte uitdrukking. Ik zal Stuck Inside of Mobile with the Memphis Blues als voorbeeld gebruiken.

Oh, the RAGman draws CIRcles,
UP and down the BLOCK.
I'd ASK him what the MATter was,
but I KNOW that he don't TALK.
And the LAdies treat me KINDly
and FURnish me with TAPE,
but DEEP inside my HEART
I KNOW I can't esCAPE.
Oh, MAma, can this REALly BE the END,
To be STUCK inSIDE of MObile WITH the MEMphis BLUES aGAIN.

Het vrouwfiguur in Sad-Eyed Lady of the Lowlands wordt met een indringende tederheid beschreven. Met de regel with your flesh like silk and your face like glass krijg je een helder beeld van haar gedaante.

In Visions of Johanna wordt een stemming van verveling zelden zo goed onder woorden gebracht.

Lights flicker from the opposite loft
In this room the heat pipes just cough
The country music station plays soft
But there's nothing, really nothing to turn off

Zo kan ik nog lang doorgaan. Kortom, Dylan heeft met Blonde on Blonde een onovertroffen album uitgebracht.

Waaraan dit album precies zijn klassieke status aan heeft verdiend weet ik niet.
Wat ik wel weet is dat Bob Dylan hier fantastische nummers heeft geschreven, die een extra dimensie krijgen door de band die de nummers spelen. Muzikaal klopt dit gewoon, het album heeft een prachtig geluid. Veel scherpe elektrische gitaren, het circusorgeltje en natuurlijk de teksten van Dylan waarin hij poezie, humor en absurdisme combineert.

Bob Dylan. Een troubadour. Rondreizend met zijn harmonica. Zichzelf steeds vernieuwend. Op Blonde On Blonde heeft Dylan een geheel eigen sound. Dit geluid heeft hij daarvoor en daarna nooit meer terug gekregen. Het klinkt alsof het midden in de nacht is opgenomen.

Niet voor niets staat dit album op nummer 9 in de Rolling Stone 500. Blonde On Blonde is de eerste dubbel-LP van een bekende artiest ooit en alleen daarom al een mijlpaal. Het album opent met Rainy Day Women waarop Dylan hartstochtelijk 'everybody must get stoned' zingt. Fantastische tekst, een knaller van een opener. Zijn teksten zijn overigens steeds het beluisteren waard. Waar anderen in de jaren '60 korte popliedjes maakten van 3/4 minuten neemt Dylan rustig de tijd. Met name Visions of Johanna en Sad Eyed Lady Of The Lowlands zijn daar bijzonder mooie voorbeelden van. Maar ook op de kortere liedjes, zoals I Want You, klinkt Dylan goed.

Over het geheel genomen is dit erg goede muziek. De sfeer is fijn en Dylan weet me te raken met zijn stem, harmonica en teksten. 4.5*

Soms mag je je als recensent/muziekliefhebber wel eens een beetje schamen.

Bijvoorbeeld als je dit album al 20 jaar in huis hebt, het aanvankelijk waarschijnlijk een paar keer hebt gedraaid, en het daarna eigenlijk volledig links hebt laat liggen.

Van wat ik er van heb, draai ik sowieso niet veel albums van Bob Dylan, moet ik daar direkt bij zeggen. Dat rode boxje Dylan van een paar jaar terug was een redelijk positieve uitzondering.

Maar dat neemt allemaal niet weg dat het terzijde schuiven van Blonde on blonde volstrekt misplaatst is (geweest) en eigenlijk haast een vorm van heiligschennis ten opzichte van de verering van de rockmuziek in het algemeen. Dat Blonde on Blonde van de jaren '60 is, en eigenlijk van voor mijn generatie, is ook geen excuus.

Dit album lijkt mij namelijk van alle tijden. Al heeft het natuurlijk niet meer de actuele, demonstratieve en opstandige waarde die het destijds aan de luisteraar meegaf. De oude AAD cd geeft nog in behoorlijke kwaliteit wel weer hoe Bob Dylan een man van zijn tijd was, een voorganger, de leermeester voor uiteindelijk velen. Kijk eens naar het aantal nummers dat hier op staat dat is gecoverd.

Je kunt met Blonde on Blonde in je cd-speler je precies voorstellen dat muzikanten als David Crosby of Bryan Ferry vielen voor de muziek van Dylan en er waarschijnlijk ook voor een deel hun inspiratie uit hebben gehaald.
Of waarom mensen nog steeds idolaat van hem zijn en naar zijn concerten gaan, ook al is het anno 2012 niet meer om aan te horen.

Het gaat de fans natuurlijk allemaal om een album als Blonde on Blonde en proberen om daar dan nog een glimp van op te vangen. Want ook 46 jaar na verschijnen is dat werk blijkbaar nog zo goed en in het geheugen aanwezig dat het nu nog steeds fans aantrekt en ongetwijfeld ook in de toekomst steeds zal blijven fascineren.

En of het dan gaat om Rainy day women of het prachtige Leonard-skin Pill-box hat, dat maakt niet uit. Het album is lang maar kent eigenlijk geen zwakke momenten.

Toch wel een mijlpaal in de muziekgeschiedenis.

Het is niet dat, eens je een meesterwerk hebt gemaakt, je er geen tweede meer kan maken. Er zijn natuurlijk niet veel artiesten die een meesterwerk hebben gemaakt, laat staan meer, maar Dylan is er daar toch één van, naar mijn mening. Zijn tweede meesterwerk komt meteen na het eerste, ‘Highway 61 Revisited’, en zal net als die plaat niet al te gauw uit m’n top 10 verdwijnen. ‘Blonde on Blonde’ is de titel, er staan in totaal 14 songs op, goed voor een dikke 70 minuten aan muziek. Daarmee was ‘Blonde on Blonde’ de allereerste dubbelelpee, heb ik gelezen. Dit alles wilde ik even kwijt.

Waar de titel op slaat, ik zou het niet weten. Het zou een verwijzing kunnen zijn naar het feit dat dit een dubbelalbum is, voor het overige is het gissen en missen; of er moest iemand zijn die het wel weet. Ik heb het in ieder geval nooit gelezen, en ach, laat het maar lekker mysterieus blijven. In mijn boek over Dylan’s studioplaten wordt er ook niet over uitgeweid. De hoes is ook weer een erg fraai portret; een foto van Dylan, die een kwartslag gedraaid is en zowel de voor- als achterkant van mijn CD-hoesje beslaat. Ook hier kan je weer de link gaan zoeken met de “dubbelplaat’. Dylan draagt een bruine jas, een modieus sjaaltje en zijn haar lijkt alle kanten op te zweven. Hoogstwaarschijnlijk te danken aan de felle wind.

Producer is wederom Bob Johnston, en er doen heel wat straffe sessiemuzikanten mee op de plaat. Ook Robbie Robertson is van de partij, gitarist van The Band, die destijds nog The Hawks heetten. Met die band ging Dylan ook op tournee, al ging dat niet zonder ongelukken. Al Kooper wilde na een tijdje niet meer meedoen, omdat hij het beu was constant te worden uitgejouwd, en ook drummer Levon Helm gooide na verloop van tijd de handdoek in de ring; in het zuiden viel het nog mee, daar leek men Dylan’s nieuwe sound te appreciëren, maar in het noorden was dat heel wat minder het geval. Mensen maakten ruzie, waren het oneens, gooiden zelfs met fruit. Wat mij betreft de perfecte illustratie dat Dylan een echt artiest is, want het is ditgeen dat echte artiesten teweegbrengen; discussies.

Maar de muziek, daar gaat het om. Dylan, in de vorm van zijn leven, in combinatie met enkele geniale muzikanten, dat moest wel vuurwerk beloven. En uiteindelijk is ook gebleken dat het een heel aparte plaat is geworden; ‘Blonde on Blonde’ is een plaat die niemand ooit zou kunnen namaken of recycleren, een unieke prestatie. De opener is meteen een eigenaardig nummer, dat afwijkt van alles wat Dylan daarvoor ooit gedaan heeft. Met een erg bizarre, cryptische tekst, overigens. Vooral de zin “Everybody Must Get Stoned” lokte heel wat verschillende reacties uit, maar sloeg wel enorm aan. Het is een zin die typisch is voor iemand als Dylan, bol van de dubbele betekenissen. Ook muzikaal is het eerder atypisch, zeker in die tijd. Dylan jaagt er een soort van onvergankelijke energie doorheen, hij praat meer dan hij zingt, maar met zulke overtuigingskracht dat je gewoon helemaal wordt meegezogen in het nummer. De harmonica doet ook z’n werk, in combinatie met de ongecontroleerde blazers. ‘Pledging My Time’ is een wat rustiger nummer, alhoewel de harmonica weer scherp uit de hoek komt. De melodie is erg sterk, het biedt rust, maar houdt er toch de vaart in.

Dan komt monument nummer 1. Een pracht van een song van ruim 7 minuten, met één van de allermooiste teksten die Dylan ooit heeft geschreven in mijn optiek. Zo staan er trouwens nog enkele nummers op deze fenomenale plaat, want het tekstuele niveau ligt weer heel hoog, bijna onmogelijk hoog zelfs. Sommigen vinden Leonard Cohen de beste tekschrijver onder muzikanten, ik heb het meer voor Dylan. Niets slechts over Cohen, hoor. Die man schrijft ook geweldige teksten, maar Dylan raakt me toch het meest, zijn stijl staat me ook helemaal aan. Zinnetjes als “In this room the heatpipes just cough” en “But Mona Lisa musta had the highway blues; You can tell by the way she smile” zijn van zulk een schoonheid, je vraagt je af hoe die man erop kwam. Je begrijpt ze nooit voor de volle 100% (iets waar ik het bij zijn vorige plaat ook al over had), en daardoor zijn ze net zo goed, ongrijpbaar, enorm interessant. Dit is ook een erg rustig nummer, ik geloof dat het Dylan zelf is die alles goed bijeen houdt met z’n akoestische gitaar.

‘One of Us Must Know (Sooner or Later)’ ontleent zijn dubbele titel aan het refrein, waar dit vreemd genoeg van volgorde verwisseld wordt. Wat me vooral opvalt, is het ijzersterk pianospel van ene Paul Griffin, van wie ik voor de rest nog nooit had gehoord. Zijn spel geeft het geheel iets melancholisch, iets dromerigs. Al Kooper is ook weer prominent aanwezig met zijn orgel, al vind ik zijn rol op ‘Blonde on Blonde’ iets minder belangrijk dan op ‘Highway 61 Revisited’. Feit is dat hij het toch maar weer voor mekaar heeft gekregen mee te spelen op een legendarische plaat. Dylan zingt onvast, wat op wel meer nummers het geval is, maar dat kan me niet echt deren. Die onvastheid heeft zeker zijn charmes, en ontpopt zich zelfs tot één van de sterkhouders op deze plaat. Ook de drums zijn erg sterk, als ik me niet vergis ingespeeld door Kenny Buttrey. Met een prachtige mondharmonicasolo maakt Dylan een eind aan de song.

Om met een andere solo het volgende nummer in te zetten. ‘I Want You’ is een liefdesliedje ten voeten uit, en heeft een frivool, verleidelijk melodietje. Dylan zingt goedgehumeurd, hij trouwde rond die tijd ook met zijn grote liefde Sara, in het grootste geheim. Het ging ‘m voor de wind, en dat mag ook weleens. Voor zo’n mooie ode valt iedere vrouw in zwijm, zou ik denken. Dan komt mijn op één na favoriete nummer van Dylan (‘Desolation Row’ staat onbedreigd op 1), het nummer met de lange, enigmatische titel. ‘Stuck Inside of Mobile with the Memphis Blues Again’. Over de ronduit fantastische tekst zal ik het later nog wel hebben, maar buiten die enorme troef heeft het nummer ook nog eens een erg verslavende melodie. Dit nummer zit echt geniaal in elkaar, alles valt precies op z’n plaats, de spanning wordt op de top gedreven; dit is gewoonweg een topprestatie, daar hoef je geen doekjes om te winden. De live-versie die op ‘Hard Rain’ te vinden is, vind ik overigens ook erg sterk, en laat zien dat je het nummer een heel andere sound kan meegeven. Al is Dylan daar altijd al een meester in geweest.

Dan komt een nummer dat velen beschouwen als ontzettend smerig, ‘Leopard-Skin Pill-Box Hat’. Twee koppeltekens, op een dubbelplaat. Ik zeg het maar. Volgens sommige bronnen gaat het over Edie Sedgwick, maar een consensus daaromtrent bestaat uiteraard niet. Het nummer heeft een bluesy sound, ietwat chaotisch ook, met een lekkere ritmesectie. Enkele erg sterke gitaarsolo’s ook. En uiteraard een geweldige tekst, of wat had u gedacht? Het lijkt erop dat Dylan een appeltje te schillen had met de dame in kwestie. Het lieflijk, bitterzoet klinkende ‘Just Like a Woman’ volgt. Hoe groter kan een contrast zijn? Qua sound dan, in ieder geval, want de tekst is niet bepaald rozengeur en maneschijn. Het is een tekst met een bittere nasmaak, een tekst die tot nadenken stemt. De monharmonica klinkt ook weer uitermate schrijnend, en brengt heel wat teweeg. Het gevoel dat Dylan in zijn spel legt, is erg knap, en raakt me helemaal.

‘Most Likely You Go Your Way (And I’ll Go Mine)’ kent een stuwend ritme, dankzij de drums en lekkere gitaar, en is ook ondergedompeld in een bluesy sausje. Het is een klein liedje, met zijn 3 en halve minuut één van de kortste op de hele plaat. ‘Temporary Like Achilles’ sluit qua geluid goed aan bij het vorige nummer; het gaat ook wat trager en slepender, doch met erg mooi pianospel. Achilles was een Griek die, zoals iedereen wel weet, slechts één zwakke plek had; z’n hiel. Het nummer gaat volgens mij over een man die zich helemaal verliest in zijn liefde voor een welbepaalde vrouw, en wanhopig op zoek gaat naar die ene zwakke plek, die ene mogelijkheid om door haar ijzeren verdedigingsgrendel te breken. Al kan ik er weer helemaal naast zitten, dat weet je immers nooit.

Terug wat opzwepender oorden opzoeken, met ‘Absolutely Sweet Marie’. De vibe in dit nummer is ook weer zo goed als onweerstaanbaar, met die lekkere drums en ook het orgelspel valt op. “But where are you tonight, sweet Marie?” vraagt Dylan zich af op het eind van elke strofe, die hij heeft doorspekt met raadselachtige zinnen. Een lange mondharmonicapassage zorgt voor de nodige variatie, niet alleen op dit nummer trouwens. Het valt me op dat elke passage op dit instrument me op z’n minst erg bevalt, en het past ook gewoon heel goed bij het soort muziek dat Dylan en zijn gevolg op deze plaat maken. Het instrument straalt een zekere energie uit, één van de grootste krachten van de Dylan in die tijd; zijn energieke stijl, waar je haast spontaan in meeging.

‘4th Time Around’ haalt het tempo er weer uit, een ideaal rustpunt. Knap gitaargetokkel, een ontroerende tekst en een bloedmooie mondharmonicasolo, meer heeft dit nummer in principe niet nodig. ‘4th Time Around’ nodigt uit om eens vierenhalve minuut neer te gaan zitten, de ogen te sluiten en met een wrange glimlach om de mond na te denken. ‘Obviously 5 Believers’ is dan weer een nummer dat overloopt van energie en baldadigheid. Blues op z’n Dylans, met een geheel eigen randje eraan. Het nummer heeft best een smerige ondertoon, met die tekst (“Yes, I guess, I could make it without you; if I just didn’t feel so all alone”, sterk, sterk, sterk). Op deze song kan je gewoon niet blijven stilzitten, het ritme deint maar voort en voort, op zoek naar een verrassend hoogtepunt..

En dat hoogtepunt komt in de vorm van het laatste nummer, een ontroerend mooie ode aan Dylans nieuwbakken vrouw Sara. De titel van het nummer, ‘Sad-Eyed Lady of the Lowlands’ verwijst op een erg slimme manier naar haar achternaam Lownds, maar uit de tekst kan je eigenlijk ook al wel opmaken dat dit over Sara gaat. Het is tekstueel gezien het mooiste nummer van de plaat, een prachtige ode. In de song ‘Sara’, te vinden op ‘Desire’ legt hij alle kaarten meteen op tafel wat betreft deze song, door te zingen: “Stayin’ up for days in the Chelsea Hotel; Writin’ ‘Sad-Eyed Lady of the Lowlands’ for you”. Net als de vorige plaat wordt ook ‘Blonde on Blonde’ afgesloten met een monumentaal nummer dat de 10 minutengrens overschrijdt. Ook dit is een erg ingetogen nummer, met een koude rillingen bezorgende rol voor de mondharmonica, al is het geluid hier wel wat voller dan op ‘Desolation Row’, vanwege de spaarzame drums, en het aanvullende orgelspel. Dylan heeft naar verluid een hele nacht aan dit nummer zitten schrijven, en de exacte betekenis van het nummer zal waarschijnlijk nooit iemand te horen krijgen, tenzij Dylan het zelf – als hij zelf al weet wat het allemaal betekent – wil openbaren. Het lijkt mij vooral één groot gedicht, dat alle richtingen opgaat, en daardoor een wat verwarrende, willekeurige indruk nalaat. Maar als je ’t maar genoeg leest en beluistert, valt alles helemaal op z’n plaats; dit is gewoonweg een enorm mooi, ontroerend, lang gedicht op muziek gezet van Bob Dylan, een absoluut hoogtepunt in zijn oeuvre.

Ik ging het nog even hebben over de tekst van ‘Stuck Inside of Mobile with the Memphis Blues Again’, als ik me niet vergis. Het is dus niet alleen een enorm verslavend nummer qua melodie, maar ook de tekst is echt ontzettend sterk. Qua stijl en thematiek doet deze song me het meest denken aan de songs op z’n vorige plaat, er worden erg sterke beelden naar voor gebracht, niet zelden op een surrealistische manier. Ik kan niet meteen de vinger op de wonde leggen, met andere woorden niet verklaren waar het allemaal precies over gaat, en dat is maar goed ook, anders zou de song waarschijnlijk al lang in de achterste regionen van mijn brein zijn beland, terwijl ie nu nog altijd helemaal voorin brandt, schreeuwend om aandacht. De strofe die begint met “Grandpa died last week” bijvoorbeeld, daar kan ik me toch altijd een tijdje mee bezighouden. Wat betekent dat nou allemaal? Ik zal het wellicht nooit weten. Het is in ieder geval een song om te koesteren, op een plaat om te koesteren. ‘Blonde on Blonde’ is een onvervalste klassieker, die zijn status meer dan dik verdient.

5 sterren

Sorry voor de relatief magere 3,5 sterrenscore, maar ik heb mijn portie Bob Dylan wel weer gehad. Ik heb het al bij eerdere albums gemeld, maar doe het hier ook gewoon: zijn stemgeluid en mondharmonica-spel vind ik niet zo mooi, eerder zeurend en ja het is ook zo nu en dan ronduit vals. Dat hoeft voor mij niet ! Blonde on Blonde bevat nog een paar leuke melodieuze nummertjes, maar dr zitten ook een paar die ik met veel plezier wegskip.

Flashback :

Het is het jaar 1990. Ik ben 15 jaar. Ik hou van vinyl, meisjes en skateboarden. Ik heb net mijn eerste bas gekocht, heb mijn eerste echte vriendinnetje en op mijn platenspeler ligt afwisselend Daydream Nation, Surfer Rosa en Disintegration. Mijn stiefpa weet dat ik van muziek hou en geeft me (in een poging tot “male bonding”) Blonde on Blonde op LP . Ik luister er naar en leg hem aan de kant, saaie oude country met een zaagstem.

We zijn ondertussen 25 jaar later, veel bassen (en vriendinnetjes) later ligt de 180 grams reissue van “Blonde on blonde” meer en meer op mijn platenspeler, de oude was in de loop der tijden letterlijk grijsgedraaid. Van begin tot einde, alles vind ik ondertussen goed. Zelfs dat nummers met die 70.000 refreinen, laat het maar komen. En als ik er nu naar luister voel ik wat hij bedoelt met

"This is what salvation must be like after a while "

Dylan de bard verlaat zijn folk paden en kruist zo de mijne. En hij doet dat goed.

Epiloog :

Het is nog goed gekomen tussen mij en mijn stiefpa, maar daar had de voorbije landstitel van La Gantoise meer mee te maken dan deze plaat. Maar toch, merci Ronald!

Eén van de dingen die Bob Dylan heel goed kan, is albums openen. Platen van Dylan openen vaak met een knal, een bliksemschicht, met een schot van een revolver of het eerste slokje whiskey, door dat eerste lied staan al je zintuigen op scherp en wil je dat hele album gulzig naar binnen werken. Dit album is helaas een uitzondering. De eerste twee nummers van Blonde on Blonde sla ik eigenlijk altijd over, omdat ik niet hou van respectievelijk dreutelige meligheid of nog dreuteligere blues. Na een compilatie-cd'tje was dit de eerste plaat die ik van Dylan kocht, en bij de eerste keer luisteren dacht ik vooral: is dit het nou? Vervolgens kwam ook nog Visions of Johanna, alweer een moeilijke, omdat het een prachtnummer is maar niet thuis op de derde plek - te lang, te rustig.

Pas bij numero vier komt deze plaat van de grond: One of Us Must Know (Sooner or Later) is heerlijk, en bij de volgende twee wordt het alleen nog maar mooier. Mijn teleurstelling sloeg om in vreugde. De band is op dreef, Dylan zingt goed en als tekstschrijver staat hij in brand - de nummers zitten propvol beelden, waarvan ik de helft niet snap maar die ik stuk voor stuk begrijp, die me raken, die in dienst staan van het geheel, die samen de bouwstenen vormen van het gebouw dat ieder lied is.

Speciale aandacht verdienen wat mij betreft nog even Abselutely Sweet Marie en Fourth Time Around, allebei prachtig op hun eigen manier, de een door zijn explosiviteit, de ander door zijn deinende zachtheid. Wat is het toch knap dat iemand muziek kan maken die zo eenvoudig is en toch zo sterk. Als geheel vind ik dit album toch wat onevenwichtig. Eigenlijk is het gewoon te lang, wat mij betreft had Bob vijf nummers weg mogen laten. Het niveau van de rest is echter zo hoog, dat het toch een erg fijn album is. Gewoon je wijsvinger op de doorspoelknop en je hebt goud in handen.

Over de hoes kan ik alleen maar zeggen dat Dylan heerlijk arrogant de lens in gluurt, en dat ik ook zo'n sjaal wil.

Wat dat laatste betreft, in 2019 bracht Daryl Sanders zijn boek That thin, wild mercury sound – Dylan, Nashville and the making of 'Blonde on blonde' uit, een nauwkeurig verslag van het opnameproces van dit album, gebaseerd op interviews met (of de memoires van) producer Bob Johnston, fotograaf Jerry Schatzberg, organist Al Kooper, gitarist Robbie Robertson en de Nashville-muzikanten, plus de geluidsbanden die nu ook te vinden zijn op de 6 CD's van The cutting edge – the bootleg series volume 12. En daaruit blijkt dat eigenlijk alleen One of us must know (sooner or later) uit de eerste opnamesessies in NYC in oktober 1965 en januari 1966 is overgebleven, terwijl de overige 13 nummers (dus inclusief Memphis blues again) werden opgenomen in Nashville in februari en maart 1966 (met op Kooper en Robertson na een totaal andere begeleidingsband met alleen maar "Nashville cats"). Uiterst leesbaar en zeer interessant voor Blonde on blonde-fanatici, ook al is Robert Zimmerman zelf niet geraadpleegd (of had hij, hetgeen waarschijnlijker is, totaal geen zin in het hele project).
        Die beroemde thin wild mercury sound waar Dylan naar streefde hoor ik vooral terug in de combinatie van messcherpe mondharmonica, springerige gitaar, heldere bekkens en bovenal Koopers alles omspoelende orgelpartijen, het "vloeibaarst" te horen op I want you, het meest intens op One of us must know (briljante pianopartij van Paul Griffin), het meest ambigu op Just like a woman en het swingendst op Memphis blues again en Absolutely sweet Marie. Dat zijn voor mij ook de hoogtepunten van dit, de beste plaat die ik ooit heb gehoord. Composities, teksten, zang, begeleiding en sound, ik heb nooit een artiest meegemaakt die met zijn muziek een veelomvattender leven creëerde dan Bob Dylan op Blonde on blonde. Als ik deze plaat draai word ik zijn wereld ingezogen en kom ik meteen in de sfeer die is opgeroepen door alle platen die ik van hem ken en alle boeken die ik over (en van) hem heb gelezen – al die kennis vormt als het ware een mij omsluitende wolk en een emotionele rijkdom die in mijn leven door maar heel weinig artiesten is benaderd (Lou Reed anno Berlin, de Doors, Astral weeks...).
        Beluisterd via de uitstekende CD-remaster uit 2003; de allereerste CD-versie vond ik ook absoluut niet verkeerd klinken, maar het feit dat op die CD de laatste vijf maten van Just like a woman om onverklaarbare redenen werden weggedraaid was niet alleen totaal overbodig (want de CD kwam amper aan de 72 minuten) maar ook een grove schande (want dat was toentertijd het mooiste nummer dat ik ooit had gehoord).

Om maar meteen met de deur in huis te vallen: in heel het oeuvre van Bob Dylan vind ik Blonde on Blonde een overgewaardeerd album. Het is wel één van mijn eerste kennismakingen me his holy Bobness geweest en daardoor zal Blonde on Blonde altijd wel een speciaal plaatsje in mijn hart hebben, maar het is echter een album waar teveel "afval" - om het maar even heel oneerbiedig te zeggen - op staat. De verering van Sad Eyed Lady of the Lowlands heb ik nooit goed begrepen (een nummer dat veel te lang doorgaat en ook nogal zeurderig klinkt, dan heeft Dylan betere lange nummers geschreven) maar ook bijvoorbeeld Temporary Like Achilles, 4th Time Around en Obviously 5 Believers zijn me net te inwisselbaar. Of is het misschien net omdat die nummers zo schril afsteken tegen hetgeen me wel weet te raken? Visions of Johanna is van een ongekende schoonheid en de weirdness van Leopard-Skin Pill-Box Hat blijf ik na al die jaren geweldig vinden. Ik snap dat Blonde on Blonde wordt beschouwd als één van de platen uit het oeuvre van Dylan die je eens geprobeerd moet hebben en bij een handvol nummers (naast de hierboven genoemde nummers telt dat ook voor Rainy Day Women, I Want You en Just Like a Woman) is dat absoluut terecht, maar er zijn betere albums wat mij betreft. Het voelt gewoon allemaal wat te onevenwichtig aan en er had gerust wat geknipt mogen worden in het aantal nummers. Dylan kennende had het echter kunnen gebeuren dat hij net mijn favoriete nummers schrapte en we de kwaliteit pas jaren later via de Bootleg reeks zouden leren kennen...

Blonde on Blonde, uitgebracht in 1966, is een van Bob Dylan’s bekendste albums. Het album combineert poëtische teksten met een unieke mix van rock, folk en blues. De nummers hebben vaal een dromerige en introspectieve sfeer. Bekende liedjes zoals "Visions of Johanna” en “I Want You” maken dit dubbelalbum een prachtig album en voor velen een mijlpaal in de rockgeschiedenis. Toch is het een album dat beslist niet tot mijn meest favoriete albums behoort maar ik deel de mening dat het zeker een monument(je) is. Zeker voor degenen die in de jaren 60 minstens in de puberteit waren aangeland. Hieronder mijn beleving van het album.

Het album begint jolig en carnavalesk met de blazers en de vrolijke toon in Rainy Day Women #12 & 35. Het nummer bevat de beroemde regel "Everybody must get stoned." Het heeft een losse, feestelijke sfeer met een bluesachtige stijl. Niet helemaal mijn favoriet. (6,5)
De echte blues komt binnen met Pledging My Time, Een nummer waarin Dylan zijn toewijding en verlangen uitdrukt, waarschijnlijk naar een geliefde. Een nummer met rauwe emotie. (7)

Visions of Johanna is een poëtisch nummer over verlangen, gemis en verwarring, waarbij Johanna symbool staat voor iets ongrijpbaars. Muzikaal heeft het een rustige, dromerige folkrockstijl. (8)
In One of Us Must Know (Sooner or Later) verontschuldigt Dylan zich voor pijn die hij onbedoeld heeft veroorzaakt. Een nummer met emotionele zang, een melodieuze piano en een licht rockgevoel. (8,5)

I Want You is een speels en oprecht liefdeslied waarin Dylan zijn verlangens en emoties openhartig uitdrukt. Muzikaal heeft het een vrolijk ritme, ondersteund door sprankelende gitaar en een warme melodie. (9)
Vervolgens Stuck Inside of Mobile with the Memphis Blues Again. Dit nummer beschrijft gevoelens van verwarring en herhaling in het leven. Muzikaal combineert het een ritmische folkrockstijl met blues invloeden. (7)

Leopard-skin Pill-box Hat is een satirisch liefdeslied vol humor en ironie. Dylan bespot oppervlakkigheid en materialisme, symbolisch weergegeven door de "leopard-skin pill-box hat." Muzikaal heeft het een speelse bluesstijl. (8)
Just Like a Woman gaat over een complexe relatie. Muzikaal heeft het een zachte folkrockstijl met een warme gitaar. (7,5)

Most Likely You Go Your Way (And I'll Go Mine) Dit nummer gaat over een relatie die ten einde komt. Muzikaal heeft het een energieke, swingende stijl (7)
Temporary Like Achilles gaat over verlangen en afwijzing in een relatie. De tekst vergelijkt kwetsbaarheid met de zwakke hiel van Achilles en beschrijft emotionele afstand. Muzikaal heeft het een langzame, bluesachtige stijl .(7)

Absolutely Sweet Marie" gaat over verlangen, ongeduld en de complexiteit van liefde. Het heeft een levendige folkrockstijl met een energieke melodie en vrolijke instrumentatie. (8)
4th Time Around vertelt een mysterieus verhaal over een complexe relatie, met subtiele humor en hints naar misverstanden. Muzikaal heeft het een intieme folkstijl met een eenvoudige gitaarmelodie en zachte mondharmonica. (7,5)

Obviously 5 Believers" gaat over intense emoties in de liefde, met een focus op verlangen en onzekerheid. Muzikaal heeft het een krachtige bluesstijl, met een snel tempo, stevige gitaarpartijen en een prominente mondharmonica. (7)
Afsluiter Sad Eyed Lady of the Lowlands is een poëtisch eerbetoon aan een mysterieuze vrouw. Muzikaal heeft het een langzame, meditatieve stijl met een melancholische melodie. (8)

Blonde on Blonde is een bijzonder album dat de veelzijdigheid van Bob Dylan laat zien. Het combineert poëtische teksten met een mix van folk, blues en rock. Hoewel niet elk nummer even bijzonder is, maken tracks als "Visions of Johanna" en "I Want You" het een luisterervaring die blijft boeien. Voor liefhebbers van diepgaande teksten en muzikale diversiteit is dit album een aanrader en een belangrijk stuk muziekgeschiedenis.

Waardering: 7,6