Na 3 jaar komt Danny Brown met een opvolger voor het fantastische Atrocity Exhibition. Een album dat door velen gezien wordt als een modern day classic. Terecht, als je het mij vraagt. Atrocity Exhibition is gedurfd, experimenteel en rauw. Het is Danny Brown in optima forma die elke beat die hij geserveerd krijgt verscheurd met scherpe lyrics, strakke flows, rake oneliners doorspekt met humor, maar waarin hij ook openhartig vertelt over de impact die zijn bewogen leven, vol drank en drugs, heeft op zijn gemoedstoestand.
Voor uknowwhatimsayin¿ schakelde Brown de hulp in van Q-Tip als executive producer. Een bijzonder gegeven gezien dat Q-Tip deze rol zelden voor anderen vervult, zijn solo werk of als onderdeel van A Tribe Called Quest of het Soulquarians-collectief buiten beschouwing latende. De invloed die hij op een project heeft, wordt nog te vaak onderschat. Zo was hij bijvoorbeeld achter de schermen enorm bepalend bij de totstandkoming van Mobb Deep’s legendarische ‘The Infamous’. Daarnaast is Tip van oorsprong meer thuis in de traditionele vormen van hip-hop, dus wat voor gevolgen zou dit hebben voor Danny Brown’s nieuwe worp?
De vooruitgesnelde eerste single ‘Dirty Laundry’ was al een voorbode dat uknowwhatimsayin¿ anders zal klinken dan Atrocity Exhibition. De beat, geproduceerd door Q-Tip zelf, zou gerust van Tribe’s laatste album ‘We Got It from Here..’ afkomstig kunnen zijn. Zelfs de ‘Heeeeyy’ sample in album opener The Space Program wordt weer van stal gehaald en klinkt als startschot op Dirty Laundry. Danny Brown kleurt dit verder in met een verhaal over absurde escapades uit zijn verleden en zet dit af tegen zijn persoonlijke ontwikkeling vanaf de release van eerste album ‘The Hybrid’ en zijn hustle-verleden. Subtiel wordt er zo een diepere laag gelegd op een track die op het eerste oog lijkt op de bijna standaard geworden bizarre situaties waarin Brown verzeild raakt.
Voor de album cover liet Danny zich inspireren door één van zijn grote stand-up helden, Richard Pryor, en verbouwde diens cover van ‘That Nigger’s Crazy’ tot een soort van persiflage waarin 3 Danny’s, elk met een andere gezichtsuitdrukking, brutaal om de hoek kijken. Het album wordt ingeluid met ‘Change Up’, waar Paul White een klankenpalet uitrolt die verder gaat in de toon van het voorgaande album. De sfeer is grimmig, de drums klappen zwaar. Even lijkt de sfeer om te slaan, maar herpakt zich als Brown koel en beheerst van start gaat. Hij is hier met een missie.
Ain't no pretend, ain't tryna make amends / Just tryna keep my legacy, I'm legend in the end
En even verderop:
Gotta stay at work, things change in a blink / Gotta stay woke, they all in a deep sleep
Per track geeft Brown steeds meer prijs waar hij voor gekomen is. Op het aansluitende ‘Theme Song’ richt Danny zich tot de zelfbenoemde ‘superstar’-rappers die naast hun schoenen gaan lopen, nadat hun bekendheid toeneemt, maar betuigd hij tevens zijn respect voor de echte iconen in de game. Dit onder begeleiding van een beat van, de voor mij onbekende, Cartie Curt, maar die ook zo van de hand van Dj Muggs had kunnen komen. Zo ontpopt uknowwhatimsayin¿ langzaam tot een reactie op de ontwikkelingen die de hip hop industrie de laatste jaren doormaakt. De artiesten die de boel verzieken krijgen de wind van voren, terwijl Brown credits geeft aan de mensen die hip hop naar een hoger niveau tillen. Zelfs het samplegebruik wordt ingezet als middel om de onderliggende boodschap te versterken. Tijdens een shout-out naar de overleden Prodigy wekt zijn klassieke ‘stab your brain with your nosebone’-regel een nostalgisch gevoel op en neemt Q-Tip Tommy McGee’s ‘To Make You Happy’ op ‘Best Life’ zo onder handen dat het doet denken aan het Infamous-tijdperk. Maar de opmerkelijkste samplekeuze is terug te vinden op ‘3 Tearz’, waar de track start met een stukje Kanye West die in een interview zegt: ..”oh, we went to school alright, we went to school, we was doing JPEG’s”, die producer JPEGMAFIA vervolgens laat overlopen in een experimentele beat gebaseerd op Yoko Ono’s ‘Why Not’. Je weet wel, de vrouw die het einde betekent zou hebben voor één van de belangrijkste bands uit de geschiedenis.
Met een totale duur van iets meer dan een half uur is er geen ruimte voor half werk. De vaart blijft hoog zonder enig moment te ontsporen. Iets wat het eerdere werk van Danny Brown nog wel eens kon doen. Het is een masterclass ‘Hoe maak je een hip hop-album anno 2019’, waarbij de oorsprong ligt in de hoogtijdagen van de jaren ’90, zonder enig moment gedateerd of als een herhaling van zetten te klinken. In een recent interview met Hot97 geeft Brown aan dat het eigenlijk Q-Tips’ album is: “Hij is de regisseur en ik ben slechts een acteur in zijn film.” In dat geval nomineer ik bij deze beide voor een gouden beeldje. De productie is van buitengewoon hoge kwaliteit en zelfs met verschillende producers aan het roer (White en Q-Tip samen 7 tracks en de overige door o.a. JPEG en Flying Lotus) voelt uknowwhatimsayin¿ als één afgestemd geheel. Gaandeweg voel je de zwarte wolken, die permanent boven Danny Brown leken te hangen, langzaam wegtrekken om meer plaats te maken voor de zon. Maar vergeet ook zeker niet aan het aandeel van Danny Brown zelf hierin. Deze man bewijst nogmaals dat hij zich tot de zwaargewichten in de game mag rekenen. Hij speelt met de producties alsof het kinderspel is en stemt zijn delivery af op de beat, zet kracht bij waar nodig en varieert volop met stemfrequentie, snelheid en intonatie. Soms zelfs binnen 1 nummer. Op Atrocity Exhibition liet Brown al zien hier meester in te zijn, maar de extreme contrasten zijn getemperd en vervangen door een meer berekenende Danny. Ook de kenmerkende humor is minder in your face dan voorheen, maar nog steeds continue aanwezig. Brown is zichtbaar in zijn element en doet wat hij het allerliefste doet: geweldige muziek maken.
Gastartiesten als o.a. Run The Jewels, JPEGMAFIA en Blood Orange dragen allemaal hun steentje bij aan het album, JPEG portretteert bijvoorbeeld op ‘Negro Spiritual’ treffend de rol van een Pharrel die iets te veel heeft gefeest, maar het blijft ten alle tijden Danny Brown die show steelt. Terwijl hij zelfverzekerd zijn victory lap doet op het afsluitende ‘Combat’ wordt de luisteraar nog eenmaal verrast. In een later refrein wordt eerst een vocal van Q-Tip toegevoegd, alsof hij gesampled is, en verschijnt ook Consequence op dezelfde wijze kort ten tonele. Dan neemt Danny Brown het stokje terug over en geeft nog eenmaal extra gas. Brown heeft onlangs bevestigt dat het hier gaat om een hidden feature, maar terwijl de fantastische instrumental langzaam wegfade met wederom een soundeffect uit de openingstrack van ‘We Got It from Here’ rijst stiekem ook de gedachte of hier misschien niet meer achter zit. Een soort van verborgen hint naar een Tribe 2.0 ofzo? De tijd zal het uitwijzen, maar tot dan is Danny Brown weer een stuk verder in zijn missie door opnieuw één van de sterkste en origineelste albums in jaren aan zijn nalatenschap toe te voegen.