Pearl Jam - Ten (1991)

Waar jullie (lezers) misschien helemaal niet op zitten te wachten is een recensie van mijn hand. Ervaring heb ik er niet mee en zo mooi als Eric zal het wel niet worden, maar ik wil toch op deze manier mijn oordeel geven over dit album. Natuurlijk betreft het mijn mening en zal een ieder op zijn eigen manier dit album 'beleven'.
Once Het openingsnummer van het album met een intro die je meteen ´pakt´. Rustig, zweverig in opbouw om daarna doorkruist te worden door prachtige gitaarklanken gevolgd door drums & bass. Waarna Eddie zijn majesteuze stem laat klinken. Het nummer wordt steeds opzwepender, waardoor je maar amper stil kan blijven zitten. Lekker, het album is begonnen!
Even Flow Eén van die nummers die zo heerlijk meezingen. Eddie op zijn best, stagediven en crowdsurfen maar!
Alive het nummer waar het voor velen van ons allemaal mee begon, diep onder de indruk was ik. Catchy intro gevolgd door een zanger die ik altijd in mijn hart zal sluiten. Tekstueel erg hoog niveau. Echter misschien wat te vaak gehoord, momenteel vind ik m het minst geweldig (over zwak of matig kun je natuurlijk niet spreken)
Why Go? drum & bass opening, dan gevolgd door een melodie die op dit album zeker niet misstaat.
Black voor mij het beste nummer aller tijden, door jullie ook bestempeld als beste Pearl Jam nummer (volgens KO), naar een andere wereld neemt dit nummer me, veel emotioneler kan een nummer naar mijn idee niet worden. Tot tranen ben ik geroerd elke keer als ik dit nummer weer hoor! Het slot is onbeschrijflijk goed
Jeremy het nummer (wat iedereen ongetwijfeld zal weten) gebaseerd op een jongen die zelfmoord pleegt voor zijn eigen klasgenoten, die hem altijd pesten. Niet alleen het nummer is schitterend ook de bijbehorende clip heeft vele prijzen in de wacht gesleept. Eddie Vedder leidt je rond door een wereld die deze jongen waarschijnlijk gevoeld moet hebben, ook hier spat de emotie af!
Oceans jammer genoeg het kortste nummer van dit album. Je wordt meegenomen op een trip, waarbij het lijkt of je zelf net Auntie Pearl's jam hebt genuttigd (daar zat namelijk een hallucinerend goedje in) Je golft letterlijk mee op de oceaangolven...
En dan het temperamentvolle Porch, veel dichter bij de hemelpoort kun je in het leven amper komen denk ik.
Garden een nummer dat je weleens neigt te vergeten, maar o zo mooi. Na Black de beste(?) Wat voor krachttermen kun je hier nog voor bedenken.
Deep ook deze briljant opgebouwde song raakt mij/je diep.
Als afsluiter (tenminste op mijn schijfje) Release. Menig concert bezocht van Pearl Jam, maar als dit nummer als opener wordt gebruikt, kan je avond al niet meer stuk. Release kan mij niet lang genoeg duren. De aanklacht van Eddie tegen zijn vader op ontzettend emotionele manier gebracht.
Latere CD's hadden bijvoorbeeld ook nog het nummer Dirty Frank over Jeffrey Dahmer, de cannibalistische seriemoordenaar, die de VS lang in haar greep hield. "Where's Mike McCready, my God he's been ate!" Grappige tekst over een serieuze zaak...

Al met al een album die bij mij waarschijnlijk voor altijd in mijn Top 3 zal blijven staan. Het tijdsbeeld, mijn leeftijd en een heleboel andere facetten spelen hierbij een rol.

Ik hoop dat dit geen Waste of time voor jullie was, zo ja excuses...

1991, het jaar van de grunge. Ik was dat jaar helemaal into 'nieuwe dingen ontdekken' op muziekgebied. Ik ploos de bladen uit en ik luisterde naar de juiste zenders om nieuwe dingen te kunnen ontdekken (er was immers niet zoiets als internet).
Smashing Pumpkins en Nirvana had ik net ontdekt (ze waren toen nog totaal niet groot en doorgebroken) en ik wilde ook ene Soundgarden en Pearl Jam ontdekken. Het grappige is dat Ten al een tijdje uit was op dat moment.
Ik vergeet niet meer dat ik naar cd winkel White Noise in Utrecht wilde gaan. Ik was daar een keer eerder geweest en ik vond het een leuk zaakje. Daar moesten die 2 cds (Badmotorfinger en Ten) van de betreffende bands gescoord gaan worden. Als ik dan ook nog een Prince bootleg mee kon pikken was mijn dagje uit geslaagd en het ritje met mijn OV-jaarkaart goed besteed.
Het was niet moeilijk om beide albums te scoren in White Noise dus voldaan keerde ik huiswaarts.
Soundgarden was de eerste die in de cd speler ging en ik vond het een prima cd, maar voorlopig ook nog niet meer dan dat.
En toen stopte ik Ten van Pearl Jam er achteraan...........

Tergend langzaam kwam het eerste nummer Once op gang. Wie start in hemelsnaam op deze wijze een album? Maar wat klinkt dat intro spannend, en dan, KA-BOEM, gaat de beuk er in en gromt Eddie Vedder er op los in een schitterend beukend nummer. En dan die gitaren. Op dat moment was ik heel Badmotorfinger geheel vergeten. Dit was the real thing. Waar een band als Smashing Pumpkins met hun Gish er een tijdje over deden daar sloeg Pearl Jam gelijk toe. Ik werd spontaan verliefd op de stem van Vedder.
Even Flow is een overweldigende mokerslag regelrecht in je gezicht. Fantastische gitaarriffs waar geweldige solo's doorheen gaan en Vedder spuwt zijn woorden er keihard uit zonder agressief of macho over te komen.
Ook hier een uitstekende hard-zacht combinatie. Meeslepend tot het eind.
En dan het nummer dat misschien wel de grootste impact op mij heeft gehad ooit. Dat klinkt overdreven, want natuurlijk zijn er meer nummers die een overweldigende impact hadden. Maar dit is denk ik toch wel een heel speciale. Zo speciaal dat het me nooit gaat lukken dit onder woorden te brengen. Dit is anno 2007 nog steeds één van mijn lievelingsnummers ooit. Punt. Ik weet dat velen het niet meer kunnen horen, maar voor mij blijft dit nummer overeind staan. De power die het uitstraalt, en vooral de emotie. Dat komt bij mij heel sterk over. Er is een vibe tussen dit nummer en mij die waarschijnlijk nooit zal verdwijnen. Alle emoties die een mens kan hebben bundelen zich samen in dit nummer. Overweldigend.
Why Go is wederom een pakkend nummer dat vooral een heerlijk ritme kent. Ik vind Pearl Jam dan ook een band die net even verder gaat daar waar andere rockbands stoppen. Moeilijk te zeggen waarom ik dat vind, maar het zijn nummers als deze die me dat doen beseffen. Het is niet alleen maar heerlijk rechttoe rechtaan beuken: het zit veel intelligenter in elkaar, terwijl je dat op het eerste gehoor misschien niet eens zou zeggen.
Het emotionele Black is voor velen een steevaste favoriet van dit album. Voor mij behoort dit nummer ook tot mijn favorieten, en niet alleen van dit album maar ook in zijn algemeenheid. Alles klopt aan dit nummer en het is perfect in evenwicht. Als ik het hoor voel ik me altijd heel eenzaam; alles rondom mij heen verdwijnt dan naar de achtergrond. Dat is niet zielig, dat is een heerlijk gevoel. Op nummers als deze kun je helemaal opgaan en heerlijk afgesloten raken van de wereld. Dat is toch heerlijk?!
Jeremy heeft een prachtig intro. Ook tekstueel gezien is het een sterk nummer. Vedder en de zijnen nemen je mee in het verhaal dat Jeremy heet. En niks zo mooi als pakweg de laatste anderhalve minuut van dit nummer. Zo meeslepend, zo groots. Je moet haast oppassen niet in een algehele trance te raken.
Oceans lijkt als je het voor het eerst hoort wat op zichzelf te staan, maar naarmate je het album beter leert kennen maakt het volledig deel uit van het geheel dat Ten is.
Ik weet ook nog goed dat ik de videoclip voor het eerst zag: ik vond hem apart, maar wel boeiend door de zwart-wit beelden. Dat pastte goed bij dit nummer.
Op Porch is het even heerlijk uitleven. Het is wat directer dan de meeste andere nummers op dit album. Goed voor op de pogo-vloer die ik in die tijd nog wel eens wist te vinden (moet er nu niet meer aan denken).
Garden vind ik een sprankelend nummer. Het heeft een heerlijke opening. Het klinkt helder en het twinkelt in mijn oren. De gitaarsolo is wederom voortreffelijk.
Deep heeft zo'n lekker zompig geluid. Hierdoor sleept het mij helemaal mee de diepte in. Ook hier zingt Vedder de longen uit zijn lijf. Het is een nummer dat in het begin altijd een beetje aan me voorbij is gegaan, niet omdat ik het niet goed vond maar eerder omdat dit nummer zijn geheimen niet gelijk prijs geeft en dat terwijl het hele album me dus al vanaf luisterbeurt 1 in zijn greep had.
Het emotionele Release is een droom-afsluiter. Nog steeds een torenhoge favoriet van mij. Ook live heb ik dit nummer wel eens meegemaakt (en dan als opener). Eerst de twinkelende gitaar en dan die donkerbruine, sexy stem van Eddie er bovenop. Je wilt niet weten wat er dan door je heen gaat als je in zo'n zaal staat. Op zo'n moment staat Eddie er geheel voor jou, alhoewel hij bij dit nummer nog niet eens zichtbaar was omdat de heren nog achter de gordijnen stonden te spelen. Hoezo spannend?!

Hiermee is Ten een bepalend album dat zich afspeelde in een enerverende tijd voor mij. Ik was 21. De wijde wereld lag helemaal open voor me. Ik ontdekte het ene geweldige bandje na de andere. Grunge-hype of niet. Dit album is altijd fier overeind gebleven en wens ik niet eens meer in te delen in een hokje (wat nou grunge?!). Het is één van de allermooiste rock-albums ooit en zal dat altijd wel blijven. Ik heb het heel intens meegemaakt in die tijd. Zo moeten oudere jongeren zich gevoeld hebben toen zij in hun tijd bands als Jimi Hendrix Experience, Doors, Beatles en weet ik het allemaal wel niet hadden. Voor mij was 1991 dan ook een heel bijzonder muziekjaar dat ik niet snel meer zal vergeten en ik ben blij dat Ten van Pearl Jam daar één van de boegbeelden van was.

Pearl Jam - Ten

Om te beginne is het voor een debuutalbum al een + puntje waard, en dat heeft zich ook geloont met tientallen prijzen.

Deze CD is een voorbeelt die bijna (voor mij) van voor naar achter goed is, je merkt wel dat het in Green river niet goed klikte.
Want er zijn 2 heel verschillende bands uit gekomen, de 'scheurende' Mudhoney, en de wat meer 'lieve' Pearl Jam.

In de top 250 staat die misschien wel goed op zijn plek, maar als er een top lijst zou zijn met Grunge cd's, zou die misschien net in de top 10 staan.


Btw: Het is dat ik de CD ooit heb gekregen, anders had ik hem misschien nooit gehad.

4.0*

Ik heb niet zo veel op met grunge, nagenoeg de meeste groepen zijn aan mij voorbij gegaan, behalve dan Alice In Chains en in mindere mate Pearl Jam. Dat dit een geweldig succesalbum is geworden, dat kan geen levende ziel op deze aardkloot ontkennen en zeker ik niet. Wat er allemaal achter zit in die grunge stroming en in dit album, dat laat ik aan de kenners over, ik leg dit album gewoon nog eens op. Dit is wel een zeer goed album en ik heb hier favorieten te over: Once, Even Flow, Black en vooral Jeremy. Hun “hit” Alive vind ik zelfs minder (wellicht een beetje beu gehoord), niet het minste goed te verstaan, maar gewoon minder. Begrijpe wie men kan… en ik ben benieuwd naar de nieuwe uitgave, het blijkt dat het geluid een serieuze stamp onder de kont heeft gehad.

Ongeveer gelijk met Nirvana kwam Pearl Jam in opkomst.
Beide bands werden veel met elkaar vergeleken omdat ze beide uit Seattle kwamen en houthakkersblouses droegen en legerkistjes.
Sterker nog; er werd een gehele stroming naar genoemd; grunge.

Muzikaal zaten er toch aardig wat verschillen tussen de twee acts.
Nirvana had duidelijk punkroots, en een schijt aan de wereld houding; waardoor concerten vaak chaotisch en onvoorspelbaar waren.
Bij Pearl Jam zat de show een stuk strakker in elkaar, en hadden ze vooral een link naar de Rock van begin jaren 70.
Leg daar maar eens de muziek van Free langs, en je hoort wat ik bedoel.

Ook ik werd zoals velen eerst overrompeld door Nevermind van Nirvana en liet Ten een tijdje links liggen.
Pas na het concert van Pearl Jam op Pinkpop in 1992 werd ik totaal door deze band gegrepen, met als absolute hoogtepunt de snoekduik van Eddie Vedder in het publiek, een paar meter van mij verwijderd. Om dan het concert met hun versie van Neil Youngs Rockin' in the Free World af te sluiten; legendarisch!

Ten blijkt na al die jaren tijdloos.
Ondanks je duidelijk de jaren 90 terug hoort, is dit een rockalbum waar het bloed, zweet en tranen van af druipt.
Dit is een document wat de komende jaren nog steeds door nieuwe muziekliefhebbers zal herontdekt worden; al is het maar door de aanwezigheid van onsterfelijke songs als Alive, Black en Jeremy.

Ten is naar mijn mening simpelweg legendarisch. Een ultiem en uniek album. Ten is een album vol drama, en wordt passioneel gezongen door Vedder. Gelukkig maken de meeste artiesten niet zelf mee waarover ze zingen, schrijven of schilderen, maar Vedder doet in ieder geval klinken alsof dit het geval is. Het drama van Ten werd opgevolgd door het meer rauwere Vs en vervolgens het experimentele Vitalogy, wat enkele van Pearl Jam’s mooiste nummers bevat. En zo verschillen de eerste drie albums alweer behoorlijk….

Dat albums van Pearl Jam bijna altijd de #1 of #2 positie in de Verenigde Staten behalen, zegt genoeg over het gemiddeld niveau en de impact van de band. Overigens is het de klasse van Ten dat het over de jaren heen nog steeds zoveel verkocht wordt (13 miljoen alleen al in de VS), hoewel het in 1992 in de VS op #2 bleef steken.

Er is geen album van Pearl Jam dat in zijn geheel zoveel impact maakt als Ten, hoewel latere albums altijd tenminste enkele pareltjes bevatten.

Dat Nirvana nog altijd meer geassocieerd wordt met het Grungetijdperk komt volgens mij, naast eerder genoemde argumenten, doordat Nirvana net als het Grungetijdperk is ‘afgesloten’. Nirvana hield in 1994 op te bestaan, en daarmee min of meer het Grungetijdperk zoals dit populair was geworden. Hoewel Pearl Jam begin jaren’90 meer nummers had die zeer bekend waren (Alive, Jeremy, Even Flow, Black, etc.), kan geen nummer het dat decennium winnen van Smells Like Teen Spirit qua bekendheid. Grunge had ook altijd de associatie met punkmuziek en de leefstijl die daarbij hoort. Een introverte zanger als Eddie Vedder voldoet minder aan dat beeld. En hoewel Ten inderdaad eerder werd uitgegeven dan Nevermind, werd Ten pas in 1992 bekender bij een groot publiek. Nevermind werd toen al flink gekocht vanwege ondermeer Smells Like Teen Spirit.

Zoals zo velen begon ook mijn muzikale ontdekkingsreis lang geleden met grunge, en dan is het quasi onmogelijk om Pearl Jam te ontzien. In de slipstream van Nirvana's Nevermind werd ook Ten een gigantisch succes, wat best te begrijpen is. Er staan enkele leuke ballads op, de zang van Vedder - hier nog in jeugdige bloedvorm - is erg toegankelijk en over de hele lijn is Ten gewoon een pak toegankelijker. Op MuMe is Ten de laatste jaren enorm aan het stijgen in relatieve populariteit, hoewel de andere PJ-albums amper stemmen vergaren. Beetje vreemd, maar ja, zo gaat dat met klassiekers.

Zoals ik hier bijna exact 5 jaar geleden al liet horen, vind ik Ten toch wel wat overschat. De opvolger Vs. is voor mij de ultieme Pearl Jam plaat, en deze is meer een soort opstapje naar die opvolger. Niettegenstaande staan er op Ten ook wel wat lekkere nummers. De nummers die steevast in de eindejaarslijstjes terugkomen (Alive - waarom soleert Mike McCready niet wat vaker?, Black) zijn steengoede rocknummers die mede dankzij het felle drumwerk van David Krusen geen moment vervelen. Ook het gitaarspel is dik in orde, al klinkt het soms wat suf (Oceans, die intro effecten op Porch).

Daartegen staan dan weer de mindere nummers. Why Go geraakt maar niet uit de startblokken, en ook het nogal saaie Jeremy wil ik wel eens skippen. Sowiezo zijn heel wat nummers nogal inwisselbaar. Het feit dat ik na waarschijnlijk enkele honderden luisterbeurten nog altijd de nummers van de tweede helft van de cd niet uit elkaar kan houden zegt genoeg. Goeie cd, maar ik zet toch liever Vs. nog eens op.

Na lange tijd weer eens Ten van Pearl Jam opgezet. Niet alleen de drie bekende nummers (Alive, Black, Jeremy), Even Flow en Release kan ik mij nog altijd goed herinneren, dit geldt namelijk ook voor de meeste andere nummers. Blijkbaar vormen de nummers op Ten dus echt één geheel en zijn het niet alleen de bekende nummers die dit album legendarisch hebben gemaakt. Ook nummers als Garden en Oceans zijn uitstekend. Ik kan niet anders concluderen dat dit album geen zwakke nummers bevat. Het enige wat voor mij persoonlijk een minpunt is, is dat een nummer ontbreekt die ik daadwerkelijk kan belonen met de hoogst mogelijke score, hoewel Black, Jeremy en Release in de buurt komen. Verder vind ik het jammer dat Release iets te lang doorgaat op het album.

Pearl Jam - Ten

Deze plaat staat al een tijd bij mij op nummer 1. Dit is ook de plaats waar hij blijft staan.
Pearl Jam is voor mij een aparte band, alles van Eddie Vedder vind ik goed. Zijn stem, zijn muziek en zijn band.

Ik heb nooit de impact mee mogen maken van Pearl Jam en Nirvana, ik ben geboren in 1989 waardoor ik veel te jong was. Wel heb ik rond mijn 13e toen Limp Bizkit mijn band was, Pearl Jam geprobeerd, mijn vader had deze cd namelijk in zijn cd verzameling liggen en mij er een aantal keer erop gewezen dat dit een top plaat was. Op mijn 13e vond ik deze plaat echter helemaal niets, te weinig hip hop, te veel gitaren en waarschijnlijk te weinig fuck you's.

Toen ik echter meer en meer muziek ging ontdekken, ongeveer toen ik 17 was, ben ik weer begonnen aan deze cd. Eerst kwam ik niet verder dan Once en Alive. Maar geregistreerd op deze site, zag ik dat deze cd erg hoog aangeslagen stond. Nu had ik op mijn 18e een beetje een mislukte relatie waarbij ik weleens somber was ingesteld. Ik heb daarentegen weinig tegenslag gehad in mijn jeugd en was en ben geen rebel die tegen de maatschappij wilt schoppen, maar deze cd hielp mij wel in de zogenaamde tiener pijn die je soms weleens kan hebben. Bij je vele vrienden moest je toch vooral leuk en gezellig zijn.

Het verlangen naar een meisje, dat uiteindelijk niet uitkomt (black) maar op iemand anders verliefd werd en totaal uit beeld raakte. Met Garden en Black had ik altijd het gevoel dat iemand het begreep. Ook voelde ik me tijdens deze nummers alleen, wat soms ook erg lekker is. Het gevoel van een gebroken liefde, het ''wat als'' gevoel.

De andere nummers vind ik erg sterk en geven mij altijd een apart gevoel, zoals Eddie Vedder altijd doet. Noem het zelfreflectie. Wanneer je je als een klootzak gedragen hebt, is Eddie Vedder er altijd weer om mij op me plaats te wijzen.
Deze cd was het begin van die mooie ontdekking wat Pearl Jam, Eddie Vedder en Grunge is.
Geweldige cd, wat bij mij altijd een mooi plekje zal hebben. Nu al een jaar plekje nummer 1.

Wat hou ik toch van dit album! Elke keer weer een genot om naar te luisteren.
De begin-nummers, Once, Even flow, Alive en Why gvind ik persoonlijk het beste in plaats van dat andere mensen Jeremy aanwijzen als topper.

Dit komt denk ik vooral door de heerlijke harde rock-feeling, wat me erg aan spreekt in de nummers.

Ondanks het mindere tweede stuk van het album, toch een derde plaats in mijn top 10!, en zeker 4,5 sterren waard!

Nou nou, beetje overdreven maar Ik vond deze begin jaren 90 ook geweldig hoor. Deze band zakte daarna toch wel snel weg en kon daarna niet echt meer verrassen. Was misschien ook meer liefhebber van Nirvana. Naar In utero keek ik echt uit. Vond met terugwerkende kracht de Stone tempel pilots ook tot deze categorie behoren. Die ontwikkelde zich ook steeds verder met als hoogtepunt Tiny Music uit 1996. Bij Nirvana en STP stond continue spanning op beide bands (lees de zanger). Het is een wonder dat Scott Weiland nog leeft? Hoe gaat het eigenlijk met hem ?

Ik heb altijd zo'n hekel aan de term 'overschat'. Alsof iedereen die deze plaat goed vindt, het niet snapt. Het klinkt zo badinerend. Alsof je er iets mis is met je smaak. Dat je een album minder goed vindt dan een gemiddelde waardering of dat je die heisa eromheen nooit zo zelf hebt beleefd, is wat anders dan dat je het 'overschat' vindt. Want daarmee zeg je ook iets over een ander.

Tuurlijk is het een type album dat op het juiste moment kwam. En natuurlijk is dat een deel van het succes. Maar de muziek staat voor mij en voor heel veel anderen (ook mensen die een stuk jonger zijn dan ik en 1991 dus niet muzikaal gezien bewust hebben meegemaakt) als een paal boven water. Je hoeft helemaal niet van de omstandigheden op de hoogte te zijn. De muziek is op zichzelf voor veel mensen goed genoeg. Natuurlijk helpt het wel. Maar dat geldt voor iedere zeer succesvolle plaat. Nevermind, Dark Side, Graceland, OK Computer, Sgt. Pepper, Deja Vu, etc.
Daar is niets mis mee. De muziek zelf staat (ook al ben ik niet van iedere 'het sloeg in als een bom' album zelf even kapot) dan nog steeds als een huis. Dit soort albums worden meestal ook jaren later en door volgende generaties voor een groot deel nog gewaardeerd.

Pearl Jam’s ”Ten” mag met recht een monument uit de muziekgeschiedenis genoemd worden. Niet alleen qua impact, tijdsgeest en commerciële verkoopcijfers, maar wat mij betreft met name vanwege de geweldige muziek. Destijds leverde de grunge stroming mijlpaal na mijlpaal af. ”Ten” is daar zeker een van. Pearl Jam combineert melodieuze meeslepende rockmuziek met intense teksten en maatschappelijk bewustzijn. Dit is een band met een boodschap. ”Ten” bevat het ene pareltje na de andere, maar eigenlijk zijn de eerste zes songs van ongekende klasse. Het ene hoogtepunt volgt op het andere. Van die eerste helft zijn ”Even Flow”, ”Alive”, ”Black” en ”Jeremy” mijn favorieten. Eerlijkheid gebied me te zeggen dat ik de tweede helft een fractie minder vind. Liedjes als ”Porch” en ”Deep” kunnen me iets minder bekoren en grijpen me een stuk minder als eerder genoemde liedjes. Aan de andere kant vind ik ”Garden” wel weer van hemelse schoonheid. De gitaartandem McCready en Gossard vult elkaar perfect aan, waarbij vooral de leadpartijen van McCready opvallen. Maar vlak het rhythm gitaarwerk van Gossard niet uit, en ook hij neemt hier en daar even het voortouw. De stem van Eddie Vedder is een van de mooiste die ik ken, en die grijpt je bij je strot en sleurt je de liedjes in. Over beleving gesproken. ”Ten” is een album dat valt in het rijtje ”Dirt” van Alice in Chains, ”Nevermind” van Nirvana en ”Superunknown” (of ”Badmotorfinger”) van Soundgarden. Persoonlijk vind ik het gelijknamige album van Temple of the Dog (met muzikanten van Pearl Jam) het beste wat grunge (what’s in a name, by the way) te bieden heeft, maar dat doet niets af aan ”Ten”. Dit album heeft terecht zijn omvangrijke status in de muziekgeschiedenis verdiend!

Ten is een album waar ik een paar jaar geleden geweldig van onder de indruk was en waar ik zo 4.5 ster voor zou hebben gegeven. Dat zit er nu toch niet meer in.

Aan de eerste zes nummers ligt dat niet. Die vind ik onveranderd sterk qua muziek en de teksten maken ook indruk, zeker ook door de emotie waarmee Eddie Vedder ze brengt. Hoogtepunt hier is voor mij Black, een nummer net zo donker als z’n titel. Alive vind ik daarentegen het minste nummer in die eerste nummers. Wellicht omdat ik het net wat te vaak gehoord heb: op de radio, of als bonusnummer op mijn cd.
Helaas komt het op me over alsof Pearl Jam na Jeremy gas terug neemt, uitpuft van alle emoties op het eerste stuk van het album. Er komen nog steeds goede nummers voorbij, maar de impact van de eerste zes nummers hebben ze niet. Voor mij springen Porch en het eerste stuk van Garden eruit.

Mijn Europese uitgave van Ten heeft dan nog drie bonustracks, waarvan ik Wash de moeite waard vind. Toch zet ik het album het liefst af na Release.

Vier sterren, met name voor het eerste deel van het album.

4.0*

Nu ik hier toch weer eens ben, zie ik dat ik nog nooit een tekstje heb geschreven bij mijn favoriete album ooit. Oh, nu begin ik met de conclusie en wat voor één. Ja, Ten staat voor tien +1 fantastische tot legendarische nummers. Ten staat ook voor een indrukwekkende sfeer, door het hele album heen. Ten is ook een album dat 23 (!) jaar later nog steeds niets aan kracht heeft ingeboet.

Once Upon A Time... there was a band named Pearl Jam. Once zet gelijk de intense toon van het album met de zeer fraaie stem van Eddie Vedder en de rauwe gitaren, met daarbij een geweldige solo van Mike McGready. Over goede gitaristen gesproken. Het intro van Even Flow pakt je gelijk, de mooie wending van het gezongen stuk ook. Het refrein is weer buitengewoon sterk. Geweldig nummer.
Dan volgt Alive, één van de indrukwekkendste nummers ooit. De combinatie van tekst en muziek is perfect en huiveringwekkend tegelijk. De gitaarsolo als een soort van uitlaatklep op het einde is één van de beste ooit gespeeld. Die snijdt door mij heen.
Op Why Go komt het refrein ook weer uit de tenen, wat gevolgd wordt door nog zo'n indrukwekkend nummer: Black. Je wordt de triestheid ingezogen. Het zit zo goed in elkaar en is zo fantastisch gezongen en gespeeld. Ook hier is de finale weer werkelijk briljant. Jeremy begint vooral als een mooi en verhalend nummer. In het tweede deel, als de band wat meer los gaat, volgt weer zo'n fraai intens einde.

Oceans zorgt voor een opvallend rustige start van side two van de plaat. Maar wel een hele mooie. Bij Porch gaat de band heerlijk los. Garden heeft ook alles wat een Pearl Jam nummer goed maakt: de afwisseling tussen mooie rust, krachtige steengoede gitaren en de bijbehorende fraaie stem van Eddie Vedder. Maar dan: de fantastische gitaren en de schreeuw van Deep. Met een mooie afwisseling tussen dreigende rust en explosie is deze intense song voor mij één van de hoogtepunten van Ten. Het rustige oh zo mooie Release is vervolgens de fraaie afsluiter van dit monumentaal meesterwerk. En het was hun debuutplaat...

Vandaag voor het eerst kennisgemaakt met Pearl Jam. Kende al wel wat nummers van de radio, maar nog nooit een heel album gedraaid. Ik heb erg veel geluisterd naar Nirvana laatste tijd en dat beviel zo goed dat ik Pearl Jam ook eens wilde proberen. En dat valt niet tegen. Ik wil zeker niet de discussie Pearl Jam - Nirvana weer aanwakkeren, want het zijn beide geweldige bands. Ze zijn beide ook niet met elkaar te vergelijken eigenlijk. Nirvana is veel meer recht toe recht aan, waar Pearl Jam veel variatie heeft en veel technischer is. Verder vind ik veel van Nirvana's nummers nogal depressief van aard. Voor Ten geef ik voor nu 4 sterren. Ik ga hem zeker nog vaak opzetten, mijn ontdekking van het jaar Ik kan niet wachten om de rest van Pearl Jam's oeuvre te luisteren

Twee jaar na dit album zag ik het levenslicht, dus in tegenstelling tot velen hier breken er geen tintelende jeugdherrineringen in me op bij het luisteren van Ten. Ik ontdekte deze plaat tegelijk met MusicMeter en de Tijdloze 100 van Studio Brussel, toen ik in het vijfde middelbaar zat. Mijn eerste kennismaking was er één van walging: ik bespeurde niets, maar dan ook niets aantrekkelijks in deze nummers. De opgezwollen stem van Vedder irriteerde me mateloos en de teksten vond ik voer voor huilprogramma's op VijfTV. Boehoe Eddie, ga maar wat janken dat je pa niet je echte pa is.
Maar ik moet toegeven dat dit een groeiplaat is. Okee, de teksten van Alive, Black en Jeremy blijven tranerig (al zitten er ook heel mooie vondsten in), maar de zang bevalt me nu al veel meer en muzikaal rocken die nummers geweldig, ze zijn sterk opgebouwd en worden ongelooflijk krachtig gebracht. Na Jeremy zakt het album wel wat in en nemen we een lange duik in het Meer van Hetzelfde. Jammer, want als ze het niveau van de eerste zes nummers hadden kunnen volhouden, was dit echt een dijk van een plaat geweest.

Heel erg goed album van een muziekgenre dat niet helemaal mijn ding is (of dat voor mij qua exploratie nog in de kinderschoenen staat). Ik weet niet of ik dit album veel zal opleggen, wel vind ik het erg goed en is het één van mijn favoriete albums die ik tot nu toe beluisterd heb in de toplijst.

Och jan, wat is 1991 toch een goddelijk jaar!

Wat ik zo aan Pearl Jam waardeer is dat ze ondanks de enorme bekendheid die ze genieten zo normaal zijn gebleven. Het is 'one happy family'. Ze zijn vanaf het begin al met de originele bezetting bij elkaar en je hoort ook nooit iets over ruzies onderling. Na VS. hebben ze niet echt meer een hit gescoord, maar toch verkopen ze nu nog steeds probleemloos stadions uit. Omdat het een 'eerlijke' band is. Ik heb ze nu een keer of 8 gezien en de volgende keer dat ze in de buurt zijn ben ik er weer bij!

Release blijft mijn favoriet van dit album. Kippenvel bij de stem van Eddie, telkens weer.

Ach we gaan nog eens een niet-metal album onder de loep nemen.

Ik steek het niet onder stoelen of banken: ik mag de zogenaamde "grunge"-scene graag. Ik spreek hierbij wel over een "scene", want een echt "genre" kan je het moeilijk noemen. Nirvana haalde zijn mosterd bij de punk rock, Soundgarden liet zich graag de weg leiden door Led Zeppelin, Alice In Chains daarentegen stond met zeker anderhalve voet in de heavy metal.
Pearl Jam...althans op hun eerste wapenfeit Ten...is voor mij altijd zo'n beetje een geval geweest van jaren '70 classic rock geüpgraded voor het 90's tijdperk. Van het rock 'n' roll tempo tot het bijna bluesy leadwerk, de connectie is niet ver te zoeken.

De raamstructuur is dus niets nieuws onder de zon; de uitvoering kan dat echter wel genoemd worden. Nu ja...hoeveel bands hierna de "radio rock hooks" alsook de karakteristieke zangstijl van Vedder probeerden te kopiëren, het staaltje songwriting dat Pearl Jam op deze Ten voor de dag legden hebben deze arme stakkers nooit weten te evenaren. In de verste verte niet, laat dat even duidelijk zijn.

Want waar zoveel moderne "commerciële rock" - om maar even een lelijke term te gebruiken - specifiek gericht is op de 'catchy hooks' zijn deze zogenaamde 'hooks' in de collectie prachtsongs op Ten slechts een onderdeel van een groter geheel; namelijk regelrechte songs met een kop en een staart. Om maar een greep te nemen: een nummer als Jeremy begint behoorlijk upbeat en veranderd geleidelijk maar duidelijk merkbaar aan in een donker maar ontroerend melancholisch werkje. Black? Kruist dat nummer mijn pad op een slechte dag en ik moet daadwerkelijk moeite doen om de tranen te bedwingen. Even Flow, Once, Why Go, Porch? Ondanks de uptempo rock 'n' roll zijn dit tegelijkertijd nummers die op vreemde wijze een atmosferisch gevoel van nostalgie ademen. Wat te zeggen van het werkelijk 'groots' klinkende refrein van een Garden?
Dit zijn songs die niet gericht zijn om de luisteraar eens een 'leuk deuntje te bieden'. Dit zijn songs die een verhaal vertellen.

Veel is gezegd geweest over de typische zangstijl die Eddie Vedder in de muziekwereld introduceerde: het gevreesde zogenaamde "yarlen". De rauwe emotionele beladenheid die Vedder hierop in zijn zang legde, daar is geen enkele andere "yarler" ook maar ooit enigszins bij in de buurt gekomen.
Heeft het "yarlen" me op dit Ten weten te raken? Zonder twijfel - en ik schaam me er geen seconde voor om dit toe te geven.

Ik ga het verder kort houden. Zoals zoveel fantastische muziek, is dit album een werk om te beleven. Met recht een werk dat in zoveel toplijsten voorkomt en een van mijn persoonlijke favorieten.

Ten, velen hebben het geprobeerd, niemand heeft het nagedaan.

Dit blijft na ruim 25 jaar nog steeds een ijzersterk album, wat mij betreft. 3 Favoriete tracks uitkiezen hierop is eigenlijk absoluut onmogelijk, want er zijn er zoveel mooie/prachtige nummers om op te noemen. Alive en Black en Jeremyblijven toch wel de (commerciëlere) klassiekers, maar ook Once, Even Flow, Oceans en Garden zijn dat in mijn ogen toch ook wel.

De laatst twee genoemden; Oceans klinkt echt, alsof het echt op en neer golft, en tegen een storm dreigt wordt gevochten, daarom vond ik het altijd een van de mooiste nummers van dit album.
Garden is ook heel invloedrijk, omdat de Three Doors Down hier wel naar geluisterd moeten hebben, om er in 2003 When i'm Gone van te maken. Die Garden van Pearl Jam blijft toch vele malen beter.

Het zal ergens in de zomer van 1992 zijn geweest. Mijn neef, die vier jaar ouder was dan ik, gaf me een cassettebandje met daarop tracks van Appetite for Destruction van Guns n’ Roses en deze Ten. Hij was helemaal lyrisch over deze nieuwe band Pearl Jam en ik als tienjarige had niet lang daarvoor mijn eerste kennismaking met rockmuziek gehad, de muziek waar ik nog altijd van houd. Ik luisterde in die tijd graag naar de Bruce Springsteen en Dire Straits-platen van mijn pa.

Ik weet nog wel dat ik Ten al kind in tegenstelling tot Appetite niet echt geweldig vond. Ik begreep niet zo veel van deze muziek, maar jaren later – ik was inmiddels 14, 15 jaar oud – was Ten wel één van de eerste cd’s die ik zelf aanschafte. Ik was op het moment van aanschaf wel al bekend met de hits Jeremy en Alive, die ik naarmate ik ze vaker hoorde, steeds beter begon te vinden. Als het ware gehypnotiseerd door de beklemmende, gepassioneerde zang van Eddie Vedder, was ik erg benieuwd geraakt naar het andere materiaal van dit album dat ook door mijn vrienden de hemel in werd geprezen.

Ik werd niet teleurgesteld, integendeel. De uit duizenden herkenbare zang van Vedder in combinatie met het enthousiasme en de bevlogenheid van de band zorgen ervoor dat tracks als het geniale Even Flow over de ervaringen van een dakloze man, het minstens zo sterke Jeremy over het drama van een jongetje dat in de klas zelfmoord pleegt en het intense Alive dat gaat over een jonge Vedder die erachter komt dat zijn vader niet zijn echte vader is na al die jaren nog niets aan kracht hebben verloren. En dan heb ik het nog niet eens gehad over het schitterende Black, dat op verzoek van de band bewust niet op single werd uitgebracht vanwege het persoonlijke karakter van het nummer.

Alle tracks op dit album maken van Ten niet minder dan een mijlpaal in de pophistorie. Of zoals popblad OOR het destijds verwoorde: volwassen en tijdloos. Mijn neef is in 2007 verongelukt, enkele maanden voordat hij naar het optreden in het Goffertpark dat jaar zou gaan. Ik ben hem nog altijd dankbaar voor de muziek die ik dankzij hem heb leren kennen. Zonder hem had ik Pearl Jam ook wel ontdekt, maar de passie die hij voor deze band had, was ongeëvenaard in mijn omgeving. Altijd als ik de muziek van deze band draai – en dan Ten in het bijzonder – komen mijn herinneringen met hem weer naar boven, iedere keer weer: 5*.

Oké, aangezien er weer een nieuwe plaat aankomt, was ik weer een beetje in mijn oude Pearl Jam-albums gedoken. Eerst was het vooral de bedoeling om een beoordeling te geven aan het enige album waar ik nog geen stem had staan (de Avocado). Toen werd het mijn doel om alsnog iets te schrijven bij alle albums waar geen recensie van me stond. Uiteindelijk werd het een Wordbestand van ruim 25 pagina's met track-by-track besprekingen van alle tien de studioplaten van de band tot dusver, en de verzamelaar Lost Dogs.

Ongetwijfeld alleen interessant voor mensen met te veel tijd en dezelfde obsessies als ik, maar aangezien we allemaal min of meer in quarantaine zitten en ik het schrijfwerk toch al heb gedaan, zal ik de komende dagen bij de albumpagina's de stukken plaatsen. Hier volgt de eerste:

***

'Hear my name, take a good look: this could be the day'

Het debuut dat als een schaduw over hun carrière zou hangen: later herinnerd als het nooit-meer-te overtreffen meesterwerk, indertijd juist afgedaan als commerciële uitverkoop.

Een uitgekiende marketingstunt was het allerminst: de gitarist (Stone Gossard) en bassist (Jeff Ament) stonden op het punt door te breken met een eerder bandje (Mother Love Bone) toen de zanger (Andrew Wood) stierf aan een overdosis. Ze maken een doorstart met hulp van een broze, verslavingsgevoelige gitarist (Mike McCready) en een vat vol jeugdtrauma’s (Eddie Vedder) als zanger.

Ten is, wat je er ook van vindt, een creatieve explosie. De plaat werd razendsnel opgenomen, een spasme van passie en frustraties die zich een weg naar buiten vochten. Alleen een debuut kan zo urgent zijn, en weinig debuten zijn zo urgent als deze. Het album heeft nog steeds een onmiskenbare magie, die bijna zijn gelijke niet kent.

Tegelijkertijd leunt de band nog wel héél erg op grote gebaren, gezwollen sentiment, en - vooral in sommige coupletten- spierkracht boven melodie. Later hebben ze veel meer eigenzinnige, meer authentieke muziek gemaakt, die altijd overschaduwd zou worden door de culturele impact van Ten. Dat blijft toch wel een beetje jammer, vind ik.

'Once'
Na een kort muzikaal intro dat later ‘Master/Slave’ werd genoemd, meteen het eerste voorbeeld van overdadigheid, een schreeuwerig nummer met te veel echo. Als dit geflirt met moordzucht in 2020 zou uitkomen, had Twitter moord en brand geschreeuwd, en misschien niet helemáál onterecht. Desondanks een sterk opgebouwde, krachtige opener, waarvan vooral de grommende bridge (‘Rrrmmbackstreet lover on the side of the road…’) nog steeds mijn nekharen overeind krijgt.

'Even Flow'
Meer gespierde riffs, en meer echo. Lijkt zich tijdens de sloganeske coupletten te ontwikkelen tot één van de minder memorabele nummers, maar bloeit in het refrein ineens helemaal open. Vrij goed nummer uiteindelijk, dat wel een beetje mazzelt met de zeitgeist waarin het werd gemaakt, en de plaat waarop ie terechtkwam.

'Alive'
Oorspronkelijk de grote hit van het album, en nog steeds een nummer waarop zoveel klopt dat je zelfs de wat slecht gedateerde freudiaanse bespiegelingen van Vedder voor lief neemt. Het monsterlijke riff en het epische refrein hebben de tand des tijds wel prima overleefd, maar tijdens de gitaarsolo van McCready gaat mijn denkbeeldige grungekapsel pas echt weer wapperen.

'Why Go'
De tekst van Vedder, over een meisje dat zonder goede reden door haar ouders in een instelling wordt opgesloten, is wel een van de betere op het album, buiten dat vind ik dit een wat schreeuwerig, stug nummer, één van de mindere van het debuut. Het is de eerste compositie van bassist Jeff Ament die we tegenkomen, zijn bijdragen aan het songboek van Pearl Jam zouden altijd wat wisselvallig blijven.

'Black'
Verscheen nooit op single maar heeft intussen ‘Alive’ ingehaald als hét Pearl Jam-anthem. En terecht: de door piano gedreven muziek van Stone Gossard (op dat moment de belangrijkste componist van de band) is al majestueus, en dan komen daar Vedders vocalen nog overheen: ‘All the love gone bad turned my world to black/ tattooed all I see, all that I am, all I'll ever be.’ Veel directer en aangrijpender wordt liefdesverdriet in muziek niet.

'Jeremy'
De tweede compositie van Ament is dan juist weer een echte klassieker, en niet alleen doordat het één van de weinige Pearl Jam-singles is met een fatsoenlijke videoclip. De koele funkrock en wat dik aangezette tekst weten het complexe onderwerp (een jongen die zelfmoord pleegt voor de klas) precies de juiste punch mee te geven. ‘Try to forget this/ try to erase this/ from the blackboard…’

'Oceans'
Surfer Eddie Vedder zou tijdens zijn loopbaan nog vaak in zijn teksten verwijzen naar het Grote Zoute, en de golven en stromingen waaraan dat onderhevig is, maar zelden zou het zo mooi zijn als hier. De eerste seconden zijn het fraaist, maar ook de verrassend hoge tonen in het refrein maken indruk. Meest sentimentele nummer van het album, misschien wel, maar Vedder gelóóft duidelijk oprecht dat ‘we’re all allowed/ to dream of the next time/ we touch…’

'Porch'
De enige solocompositie van Vedder hier zet de sterke lijn door: heerlijk intro, lekker heftig middenstuk, en bovendien iets wat sommige liedjes van Ten stiekem wel een beetje ontberen (en wat wordt gecamoufleerd door alle grote gebaren): een fantastisch refrein, waarbij wanhoop zowaar catchy wordt.

'Garden'
Na het geweldige middenstuk landt de plaat weer enigszins op aarde met het minst sterke nummer. ‘Garden’ moet het vooral hebben van het sfeervolle arpeggio-achtige gitaargepingel tijdens de coupletten. Ondanks zijn geweldige strot is Vedder hier het grootste probleem, met zijn irritante gebrom en tekst vol tegeltjeswijsheden. Een van de weinige momenten die oprecht het verwijt verdient dat Pearl Jam vaak onverdiend krijgt: gebakken lucht.

'Deep'
De band, zowel ritmesectie en gitaristen, stijgt boven zichzelf uit, en Eddie Vedder laat zich graag met de storm meevoeren. Puur melodieus gezien zijn er weleens betere liedjes geschreven, maar de rauwe intensiteit van ‘Deep’ doet me, vooral in vergelijking met de gladheid van veel rockbands in de 21e eeuw, afvragen of de recensenten die indertijd Pearl Jam als een stel commerciële strebers afdeden hun grungekapsels voor hun oren hadden hangen?

'Release'
Een nummer waar nogal verschillend over gedacht wordt onder Pearl Jam-fans. Wat langdradig en pathetisch is het zeker (pathetisch zelfs voor Pearl Jam-begrippen, bedoel ik), maar het lijkt me sterk dat er Pearl Jam fans zijn die het moment dat Vedder zingt: ‘I’ll wait up in the dark/ for you to speak to me/ I opened up/ release me…’ niet aangrijpend vinden. Waardige afsluiter, zij het dat ‘Master/Slave’ ook nog even mag komen opdraven.

Ik ben altijd benieuwd wat er van Eddie Vedder terecht zou zijn gekomen als hij zonder stembanden zou zijn geboren – uit de passie in zijn stem klinkt voor mij zijn onbedwingbare drang om te zingen, hij móét gewoon zingen, de aandrift is bijna sterker dan hijzelf. En dan heeft hij het "geluk" dat de band daar het perfecte repertoire voor heeft, met memorabele melodieën, solide riffs en een meer dan degelijke ritmesectie. Het risico dat de muziek daardoor té intens overkomt wordt ondervangen door rustpunten als Alive (met akoestische gitaar op de achtergrond), Black (met slimme piano) en Oceans, en het klassieke en toch frisse geluid maakt het geheel àf. Een zeldzaam tijdloze plaat. (De lekkerst bekkende regel van het album: "She's been diagnosed by some stupid fuck".)

De laatste tijd koop ik veel CD's in kringloopwinkels. Het voedt mijn neiging tot verzamelen en zorgt er ook voor dat ik de hele popgeschiedenis verken, maar ook mijn eigen jeugd. Er ligt daar veel voor een appel en een ei.

Toen ik 16 was was er het jaar 1991. In dat jaar veranderde popmuziek voor mij volkomen. Het voelde als een revolutie. Er was natuurlijk ook een verandering met de doorbraak van alternative rock en het inzakken van heel veel 80's bands, maar als je dan 16 bent en muziek is het belangrijkste in je leven en je voelt veel van die muziek intens. Dan is het vanuit jouw perspectief allemaal nog veel meer revolutionair. Aan het einde van 1991 voelde het echt alsof de wereld veranderd was.

Nou had ik die tijd een enorme muzikale honger en tegelijk een beperkt budget. De oplossing was de bibliotheek. Daat huurde ik elke week voor een paar gulden CD's die ik opnam op een cassettebandje en die bandjes kwamen terecht in walkman en die stond op tijdens onder andere mijn krantenwijk. Vanwege mijn beperkte budget (en later mijn veranderde muzieksmaak en weer later mijn afnemende belangstelling voor muziek) had ik Ten nooit gekocht. Nu wel. Voor een paar euro bij de kringloopwinkel.

Ik koop niet alleen weer meer muziek. Ik draai ook meer muziek en mijn smaak vliegt echt ale kanten op en ik word er niet jonger op dus heb ook vaker nostalgische buien. Dus ook Ten draaide ik weer en dan komen we op mijn gevoel van nu bij deze plaat. Ik had meer dingen die ik toen heel tof vond (The Smiths, REM, veel britse indie) maar mijn grungey kant had drie bands waar ik het meeste mee had. Pearl Jam, Nirvana en Smashing Pumpkins. Ik luisterde ook naar de anderen, maar die liefde zat minder diep. En waar ik bij Nirvana en vooral Smashing Pumpkins nog altijd erg fijn vind, is dat bij Pearl Jam toch een pak minder en van die drie is dat voor mij het meest gekrompen. Het ligt niet aan het afknappen, want dat deed ik bij zowel Pumpkins als Pearl Jam (bij The Pumpkins heel flink bij Machina en bij Pearl Jam een beetje bij No Code en wat meer bij Yield). Het ligt ook niet aan de sympathie voor de frontman. Want Vedder lijkt me ok en Corgan best wel een eikel. Misschien is het dat de postgrunge ellende die je rond 2000 kreeg zo hevig van Pearl Jam jatte. Ik haat die muziek intens (en deed dat rond die tijd ook al).

Feit is dat de glans van Pearl Jam veel meer is verdwenen voor me dan bij die andere twee en dit hooguit nog een opflakkering van nostalgie naar de early nineties bij me losmaakt. Hoewel ik mijn sterren toch al behoorlijk verwaarloosd heb ga ik deze toch wat omlaag halen. Halfje eraf. Beetje een compromis tussen de impact die het album ooit had en wat ik er nu van vind