Iron Maiden - Killers (1981)

Soms laat het geheugen een mens in de steek, jaren heb ik volgehouden dat Wheels of Steel van Saxon mijn eerste vinylplaat ooit was. Eerder heb ik al gezegd dat deze Killers behoort tot de eerste tien platen die ik ooit heb gekocht. Dat is niet helemaal waar, mijn eerste single was er eentje van Abba, Chiquitita, mijn eerste album was Prince Charming van Adam & Ants. Dat waren zonden uit mijn vorig leven.

Noch het debuutalbum noch Killers is mijn eerste album van Iron Maiden geweest, dat was The Number of the Beast. Is hun debuut uit 1980 al een geweldig album, dan krijgt deze tweede het etiket “fantastisch” opgeplakt. Variërend van trage nummers tot snelle nummers, van gezongen nummers tot instrumentale nummers (The Ides of March en Genghis Khan) bevat dit album de geweldige zanglijnen van Paul Di’anno, de gedreven bass van Steve Harris, de gitaren van koningsduo Murray en Smith maar ook de swingende drumpatronen van Clive Burr. Jammer genoeg overleed Clive Burr op 12 maart 2013 ten gevolge van MS. Nog altijd de vreemde maar mooie eend in de bijt blijft voor mij Prodigal Son, de gitaarsolo’s zijn verrukkelijk.

Op vinyl heb ik deze maar ook op de peecee met bonus track Invasion. Ik hoor dit album liever zonder Invasion, want het stoort de flow een beetje. Groot is de stap vooruit qua geluid tegenover hun eersteling, hier is Martin “Headmaster” Birch de producer, hij zorgde voor een scherper geluid dat de technisch vaardige kant van Iron Maiden recht aandoet. Euforisch word ik bij elke luisterbeurt van deze Killers, ademloos blijf ik bij het horen van Murders in the Rue Morgue, Killlers en Purgatory met dat tijdloos gitaarspel, vooral van Dave Murray.

Killers wist me niet zo makkelijk te grijpen als Iron Maiden’s debuutalbum. Ik denk dat dat komt doordat de muziek wat gecompliceerder is geworden en daarom wat meer tijd nodig heeft.
Het album start in ieder geval ijzersterk met The Ides of March (dat ik als een soort opmaat naar het Wrathchild beschouw), Wrathchild en Murder in the Rue Morgue. Helaas wordt dit hoge niveau niet volgehouden.
Aanvankelijk komt een wat wisselvallig deel van Another Life tot het titelnummer. Another Life is aardig, terwijl ik Ghengis Khan weer heel goed is. Een van de sterkste instrumentale nummers van Maiden, als je het mij vraagt. Innocent Exile wordt pas echt goed als Paul Di’Anno zijn mond houdt. Killers is ook aardig.
Het laatste deel van het album vind ik het minst. De ballad Prodigal Son weet me niet te overtuigen. Nummer lijkt te wachten om los te gaan barsten met een of ander galloppend riffje, maar dat gebeurt nooit. Purgatory en Drifter tot slot zijn aardig, maar meer ook niet.

In vergelijking met Killers vind ik dit album een hele stap vooruit. De muziek klinkt hier meer doordacht en nummers als bijvoorbeeld Ghengis Khan geven een indruk van wat voor soort muziek Maiden een paar jaar later zou gaan maken en wat voor hoog niveau de band zou bereiken (hoewel de stem van Bruce Dickinson me dan vaak weer van een superhoge score afhoudt).

Dankzij een paar goede en een handvol aardige nummers vind ik drie en een halve ster hier wel toepasselijk.

3,5*

Ik ontdekte Iron Maiden in de zomer van 1981, toen ik op vakantie de single van Wratchild kocht in een franse (!) supermarkt. Ik vond het hoesje namelijk wel cool. Wat bleek bij thuiskomst: de muziek was dat ook! Daarna kocht ik Killers op LP, maar was destijds wel teleurgesteld dat het B-kantje van Wratchild, Twilight Zone, niet op de plaat stond. Dat probleem is nu opgelost, want deze toffe track is toegevoegd aan de remasterde versie van de CD. De muziek staat nog steeds als een huis en de zang van Paul Di'Anno past perfect bij het materiaal. Met terugwerkende kracht is dit overigens één van de meer atypische albums van de band. Veel elementen zouden in later werk niet terugkeren en de later zo typerende loopjes en melodielijnen vindt je hier slechts in een paar songs, met name in het instrumentale Genghis Khan. Hoe het ook zij: nog steeds een geweldige plaat. Eén van Maiden's beste.

Killers krijgt gemiddeld minder liefde dan het gelijknamige debuut, maar als album werkt het voor mij toch beter. Er staat dan wel geen kraker van het formaat Phantom Of The Opera op, maar er is ook echt geen zwak nummer te bekennen. Het valt tevens op hoeveel latere metal subgenres hier hun roots vandaan hebben kunnen halen, Killers is namelijk bij vlagen een vrij agressief album waar speed metal, thrash metal en de latere extremere broeders duidelijk de mosterd vandaan hebben kunnen halen. Neem die titeltrack met die snerpende gitaarriff, of het verpletterende basintro van Wrathchild, de up-tempo intensiteit van een Another Life en Purgatory of die verwoestende versnelling in Innocent Exile: het is duidelijk dat Maiden ook hier de concurrentie (Point Of Entry, Denim And Leather, zelfs Mob Rules) voor blijft qua hardheid, maar ook kwaliteit.

Omdat de songs allemaal zo kort en bondig zijn, zou ik bijna vergeten dat de band hier op enkele songs ook de vroege progmetalroots al lekker tentoon spreidt. Genghis Khan is een fantastisch instrumentaaltje waar proto-thrashmetalstukjes afwisselen met tragere, melodieuze gitaarpassages en stoere marcheerritmes. De toevoeging van Adrian Smith aan de totaalsound is daarnaast een van de beste keuzes die de band ooit heeft gemaakt, aangezien hij en Murray elkaar perfect aanvullen. Murray heeft de vloeiende techniek, terwijl Smith een wat meer aanstekelijke directheid in de solos heeft. En holy shit, Clive Burr mept hier nog twee keer zo hard als op het debuut. Di'Anno verrast nog even een stukje met een aantal hele sterke uithalen en verdomd als Steve Harris op dit moment niet een originele basgitaargod was.

Net als het gitaargeweld de overhand dreigt te nemen, is daar ineens het gevoelige Prodigal Son, dat net zoals Strange World dat was op het debuut, eigenlijk een van mijn favoriete songs van dit album is. De teksten zijn duister en de algehele sfeer is wanhopig, maar het heeft een stukje jaren '70 progvibe erin zitten, dat het ook zweverig en bijna psychedelisch maakt. Die gitaarsolo ondersteund met akoestische gitaarpartijen is werkelijk wonderschoon. En dit rustpuntje op het album zorgt er juist weer zo goed voor dat Purgatory echt snoeihard binnen komt vallen.

Het iconische artwork is stiekem ook het mooiste dat Derek Riggs ooit heeft gemaakt. Het is een iconisch type heavy metal albumcover met de duistere nacht, het monster en een verschrikkelijke gebeurtenis en een titel die direct de lading dekt: Killers. Wat mij betreft is deze plaat ook 'all Killer(s), no filler(s)'. Verdomme, wat krijg ik hier toch een hoop positieve energie van!

Tussenstand
1. Killers
2. Iron Maiden

Een dijk van een album! Het bulkt van de kwaliteit, heeft die iconische hoes en het is verdomd lastig om hier serieuze kritiek te leveren. De line up is fantastisch, dus ik kan me goed voorstellen dat veel mensen schrokken toen Paul Di'anno vertrok. Wat is die man hier op dreef zeg! sterke zangpartijen en uithalen die prachtig zijn. Misschien ook wel omdat je ze van hem, met zijn bereik, misschien niet zou verwachten.

Dit album was een van de eerste die ik van Maiden kocht. Ik weet nog goed dat ik aan Di'anno moest wennen. Maiden zet hier vol in op de melodieën, zonder de agressie uit het oog te verliezen. Als luisteraar rol je van de ene in de andere klassieker. Iedere fan zal hier wel andere favorieten hebben. Ik wil altijd wel een lans breken voor Drifter, maar ik ben ook helemaal fan van de primitieve energie van Genghis Khan. Topplaat in elk geval! Er is zoveel te horen hier.


Tussenstand:
1. Killers
2. Iron Maiden

Mijn favoriete Maiden-plaat om mijn gitaar bij te pakken en mee te spelen. De energie van het debuut is gebleven maar op compositorisch gebied weet de band een sprong te maken. Ook speltechnisch steekt Killers wat beter in elkaar dan het debuut. Innocent Exile en Drifter weerhouden mij ervan dit een perfect album te noemen. Dit zijn weliswaar ook sterke nummers, maar halen wat mij betreft nét niet het niveau van de rest.

Score: 94/100

1. Killers
2. Iron Maiden

Bijna objectief een betere plaat dan het debuut, en toch kom ik op hetzelfde aantal sterren, met zelfs een lichte voorkeur voor die titelloze. De toevoeging van sologitarist Adrian Smith bevalt me erg goed, hij voegt een lekkere snuf peper toe aan het bandgeluid. Met het aantrekken van producer Martin Birch zetten ze bovendien een grote stap naar de meer gelikte, bombastische sound waarmee ze beroemd zouden worden.

Het is puur persoonlijk dat ik die incoherente, wat amateuristische aanpak van het debuut juist wel leuk vond, terwijl ik bang ben dat toekomstige platen van Maiden wat minder in mijn straatje gaan passen. Vooralsnog zet ik vooral de rechttoe rechtaan rockers van deze plaat in mijn favorietenlijstje ('Wrathchild', het titelnummer, 'Drifter' met dat geweldige einde) en wie weet probeer ik de volgende plaat nog eens.

Drie bands domineerden vanaf 1980 in Nederland de New wave of British heavy metal, met Motörhead als oudere outsider. Althans, zo beleefde ik dat. Saxon en Def Leppard kende ik inmiddels van vinyl. Helaas duurde het even voordat ik een plaat van Iron Maiden te pakken kreeg.
Hen kende ik vooral van de radio, met name van Stampij met Hanneke Kappen. Wat ik daar hoorde, klonk goed. Sterker nog, van een vriend hoorde ik dat Iron Maiden de beste band van de nieuwe lichting was. Kon ik me niet voorstellen, gezien de kwaliteit van de albums die Saxon in 1980 uitbracht.
Pas ergens in ’81 belandde een plaat van Maiden op mijn pick-up en wel hun tweede, alweer via de fonotheek in het dorp. Een kleine veertig minuten later moest ik verbouwereerd erkennen dat dit inderdaad nóg beter was dan Saxon.

Geen zwak nummer te bekennen, al was de titelsong de minst favoriete. De hoge kwaliteit klonk in de vele (vaak onverwachte) tempowisselingen, de hoekigheid van de songs die kennelijk op de basgitaar van Harris hun oorsprong vonden, de furieuze tempo’s, twee heerlijke instrumentale songs, het knappe drumwerk van Burr, het (soms Lizzyaanse) gitaarwerk van Murray en Smith en tenslotte de grommende zang van Di’Anno, die met zijn rattenkapsel de punkachtige energie van de plaat benadrukte. Zelfs Prodigal Son was inclusief de balladedelen (daar hield ik niet van) een heerlijke song.
De som der delen resulteerde in überkwaliteit. Songs die bovendien op geen andere band leken.

Dan nog de productie van Martin Birch, die de songs heavy en transparant tegelijk neerzette. De beste producer die er rondliep, vonden mijn metalmaatjes en ik. En de voorkant van de hoes, ook al zo intrigerend! Extra leuk was de ontdekking van twee jaar later dat Murders in the Rue Morgue was geïnspireerd door een verhaal van Edgar Allen Poe; ik las het verhaal met extra belangstelling.

Tijdloos monument. Ruim veertig jaar later denk ik er nog net zo over. Na die muziekvriend was ook ik om, spoedig daarna zou ik het debuut van hem lenen.

Steve Harris blieft geen Onbritten in zijn band.

Verder zou Killers geen Killers zijn zonder Paul Di'Anno..

En zou Somewhere In Time geen Somewhere In Time zijn zonder Bruce Dickinson.

Het is vaak de som der dingen die een plaat speciaal maken. De beste muzikanten op een rij is niet altijd een garantie voor succes.

Ik heb het album ook weer veel gedraaid afgelopen dagen. En ik ben eens wat dieper in het thema van het album gedoken. Steve Harris heeft wel eens aangegeven dat het beschouwen van "Killers" als een echt conceptalbum net wat te ver vergezocht is maar dat er wel duidelijk terugkerende elementen zijn. Elk nummer lijkt de gebeurtenissen van een getroebleerde ziel te beschrijven, gevangen in een spiraal van geweld en waanzin die op de vlucht is en mogelijk iets verkeerds heeft gedaan. Laten we dat narratief eens wat nader bekijken.

### Wrathchild
Het verhaal begint met "Wrathchild" - letterlijke vertaling getoornd/beschadigd kind - waarin we kennismaken met een jongen die opgroeit in zeer moeilijke omstandigheden. My mother was a queen, my dad I’ve never seen, I was never meant to. Zijn moeder leidde een leven vol schande en was een prostituee die zwanger werd van één van haar klanten, vind dan maar eens uit wie je vader was.. Daar zal hij waarschijnlijk nooit achter komen. Toch is hij vastberaden om zijn vader te vinden. Hij is bereid de hele wereld over te reizen en zal nooit op houden met zoeken. I’ll never stop searching, I'm gonna travel around. Al deze omstandigheden hebben een diepgaande invloed op zijn zelfbeeld en gedrag en zijn het perfecte recept voor ontsporing.

### Murders in the Rue Morgue
De zoektocht naar zijn vader en zijn verlangen om zijn verleden te begrijpen en te overwinnen leiden hem naar Frankrijk, waar hij midden in de nacht getuige is van een gruwelijke dubbele moord aan de Rue Morgue in Parijs. Hij vindt de lichamen van twee jonge vrouwen en raakt in paniek wanneer omstanders naar hem beginnen te wijzen. I can't speak French so I couldn’t explain and like a fool I started running away. Hij probeert de grens bij Italie over te komen in de hoop dat hij dan weer veilig is. Hij is wanhopig op zoek naar hulp en een schuilplaats om tot rust te komen. Let ook op de laatste paar regels. But I know that it's on my mind that my doctor said I've done it before. Het heeft er alle schijn van dat we te maken hebben met een psychiatrisch patiënt die worstelt met de vraag of hij misschien toch zelf de moordenaar is. Deze verwarring en schuldgevoelens drijven hem verder de duisternis in.

### Another Life
Ondanks alle verwarring en paranoia lijkt er een moment van zelfreflectie te zijn waarbij tevens de mogelijkheid van schizofrenie wordt geïntroduceerd. As I lay here lying on my bed, sweet voices come into my head. De stemmen maken het moeilijk voor hem om realiteit en waanzin van elkaar te onderscheiden. Het dwingende karakter van de stemmen worden benadrukt in de herhaling, het nummer bestaat slechts uit een paar zinnen die keer op keer herhaald worden. Hij voelt zich erg opgejaagd maar is ook volledig opgebrand. Het drijft hem zelfs tot zelfmoordgedachtes. But I'm so tired of living, I might as well end today. De titel Another Life geeft aan dat hij verlangt naar een ander leven, maar ook dat hij besloten heeft dit leven hier op aarde te gaan beëindigen in de overtuiging ergens anders iets nieuws te kunnen beginnen.

### Innocent Exile
Hij voelt zich nog immer leeg en verward en richt zich op een – vooralsnog onbekende – persoon/entiteit om zijn beklag bij te doen. When you weren't there to help me, I lost my mind and ran. En houdt diegene zelfs verantwoordelijk voor alle ellende. They're just trying to frame me, and all because of you. Het lijkt er op dat iets of iemand hem hiertoe heeft gedreven, maar over wie heeft hij het? Zijn dit de stemmen in zijn hoofd? Een geliefde die hij meent te hebben? Hij is de wanhoop nabij en de schizofrenie wordt steeds duidelijker. Het ene moment ziet hij zichzelf als een onschuldige verbanneling, om vervolgens met My mind is all confusion, cause I defied the law toch weer het boetekleed aan te trekken. Heeft hij het zich alleen maar ingebeeld of is hij werkelijk de dader?

### Killers
Nu komt zijn ware aard naar voren. Hij is de psychopatische killer die ’s nachts in steegjes mensen achtervolgt en neersteekt. De hysterische opgewonden giletjes van Paul DiAnno laten duidelijk zien dat hij er als een wild beest van geniet. Het wordt vanuit verschillende perspectieven beschreven. Eerst nog meer observerend zoals blijkt uit He laughs as he's watching you bleed maar al gauw ook vanuit de dader zelf. Excitement shakes me, oh God help me what have I done?! Ive done it again! Er is geen twijfel meer mogelijk, hij is de dader. Het is ook duidelijk dat we te maken met een maniak met verschillende, uiteenlopende emoties. Aan de ene kant windt het hem op, aan de andere lijkt hij nog iets menselijks in zich te hebben en in te zien dat hij de controle volledig kwijt is en hulp nodig heeft. Tegelijkertijd lijkt hij op een soort morele kruistocht te zijn. I have no one, I'm bound to destroy all this greed. Dit zou kunnen refereren aan zijn moeder die haar lichaam verkocht aan begerige mannen. A voice inside me compelling to satisfy me bevestigt nogmaals dat hij gedreven wordt door een stem die hij hoort in zijn hoofd.

### Prodigal Son
Onze verloren zoon voelt zich bezeten en vervloekt. Hij voelt aan dat zijn einde nadert en wordt overweldigd door schuldgevoelens. I've messed around with mystic things and magic for too long. De duivel heeft zijn ziel in bezit en hij zoekt wanhopig naar verlossing. I'm on my knees, oh help me please. Hij wendt zich tot Lamia, een vrouwelijke demoon. Oh Lamia please try to help me.The devil's got a hold of my soul and he won't let me be. Het is duidelijk, hij heeft zich te lang met allerlei occulte duistere zaken ingelaten, en betaalt daar nu de prijs voor. Heeft de duivel hem hiertoe gedreven of was het juist Lamia, zijn laatste strohalm? Is zij de stem in zijn hoofd, oftewel de oorzaak tot zijn gedrag?

(Ter aanvulling; Lamia is een vrouwelijke demon uit de Griekse mythologie. Een prachtige verschijning maar met het onderlijf van een slang die jonge mannen verleidt om vervolgens hun bloed te drinken. Het lijkt er op dat dit zijn geliefde is die hem niet hielp toen hij in de problemen kwam. Zijn betrokkenheid bij occultisme en de invloed van Lamia lijken dus grotendeels zijn gedrag te verklaren.)

### Purgatory
De zelfmoord die hij in Another Life aankondigde heeft hij nu uitgevoerd. Hij is beland in "Purgatory”, oftwel het vagevuur. Hier komen de zielen die nog niet volledig gezuiverd zijn van hun zonden, maar nog wel een kans verdienen. Het beschrijft een reis door dromen en herinneringen, waarbij hij zich losmaakt van de realiteit en door de tijd en ruimte zweeft. Er wordt een scheiding tussen lichaam en ziel ervaren. My body tries to leave my soul. Or is it me, I just don't know. Hij voelt dat zijn ziel geen rust zal vinden. Er is een sterk verlangen om weggenomen te worden naar een andere tijd, een andere plek, en een gevoel van liefde dat alles doordringt.

### Twilight Zone (op de heruitgave staat Twilight Zone als track 10 en daar past ie ook het beste in de verhaallijn)
Vanuit het vagevuur probeert hij contact te maken met zijn geliefde. Het is inmiddels al 3 jaar geleden dat hij kwam te overlijden en kan geen fysieke vorm aannemen, waardoor hij onzichtbaar is voor de geliefde. Hij leeft in een wereld achter spiegels, gevangen tussen leven en dood. Hij kan er maar niet aan wennen en ervaart verdriet en eenzaamheid. I can't get used to purgatory, you know it really makes me cry. Hij overweegt zijn geliefde te vermoorden zodat ze bij hem kan zijn in het vagevuur. I'm looking forward to her spirit coming over to me. I feel tempted to bring her over to the other side.

### Drifter
Drifter, tot slot, beschrijft een gevoel van verlangen naar een nieuwe start en overwinning. Hij zal zijn lied zingen en dan zal alles goedkomen. Listen child don't you see there's a cure? Hij beschrijft een gevoel van geborgenheid en troost wanneer hij en zijn geliefde samen zijn. En moedigt haar aan om mee te zingen en samen een nieuwe weg in te slaan. I'm gonna keep on roaming gonna sing my song. I want you to sing it, sing it along. Hij blijft dus een spookachtige aanwezigheid die voor altijd zal blijven rond dolen. Tegelijkertijd lijkt het hem te zijn gelukt zich weer te herenigen met zijn geliefde.

Conclusie
Er is wel degelijk een duidelijke verhaallijn waar te nemen op "Killers". Het biedt zelfs een tamelijk diepgaande verkenning van de menselijke geest en de duistere kanten van het bestaan, kortom de klassieke strijd tussen goed en kwaad. Elk nummer onthult een nieuw aspect van zijn innerlijke strijd, van de zoektocht naar zijn identiteit en verlossing tot de confrontatie met zijn eigen demonen. Ik vind het iig een fascinerend verhaal en het geeft Killers een echte meerwaarde tijdens het luisteren. Ben benieuwd hoe jullie tegen mijn interpretatie aankijken.