John Carter & Bobby Bradford - Self Determination Music (1970)

Met: Bobby Bradford (trumpet), John Carter (alto saxophone, tenor saxophone, clarinet), Tom Williamson (bass), Henry Franklin (bass), Buzz Freeman (drums)

Net als je denkt elk hoekje van de jazz wel een keer te kennen stuit je weer op een fantastisch verborgen juweeltje. Het is veelzeggend dat er een Mosaic boxje werd uitgebracht met hun werk uit de sixties. Toch deden de namen geen belletje bij me rinkelen. Hetzelfde geldt voor de rest van de muziek. Nou Henry Franklin ken ik wel van zijn nogal slappe platen voor het Black Jazz label.

Toch bleef het duo mijn aandacht vragen door de vele vermeldingen op allerlei jazzfora en de relatief hoge waardering op RYM. Toch verwachtte ik zelf niet meer dan 'een goede plaat'. Niet weer een band met een totaal eigen sound op zich. Want dat hebben deze heren: een eigen uniek geluid en daarmee weer een interessante afslag in de jazzmuziek.

Met dit kwartet (hier kwintet overigens) maakten ze twee platen voor het Flying Dutchman label van Bob Thiele: Flight for Four en deze Self Determination Music. Fantastische titel met helaas een lelijke bijbehorende hoes. De muziek daarentegen is adembenemend. Waar de eerste plaat 'Flight by Four' veel Ornette Coleman invloed ademt is dit een meesterwerkje an sich. Dit is absoluut freejazz maar wel met herkenbare thema's. De hele band gaat gewoon als een beest tekeer. Het voelt werkelijk als een wervelstorm van 40 minuten die over je heen blaast. Daarbij vallen de gigantische artistieke kwaliteiten van beide heren op. Er is maar weinig gefreak (geen piep, geen knor, geen overblow) maar alle vrijheid die er is wordt toch ruimschoots genomen. De ene fantastische improvisatie volgt de ander op en soms wordt er geduelleerd.

Intense muziek die niet echt geschikt is als achtergrond deuntje. Maar als je even rustig kunt zitten in je eentje met een drankje erbij is dit een fantastische luisterervaring. En haast onvoorstelbaar dat het werd opgenomen in 1969. Nog minder voorstelbaar is het feit dat er nauwelijks rasissues beschikbaar zijn. Gelukkig wel eentje op cd voor de liefhebber maar ik had em toch liever op vinyl. En dan ben je voor een origineel exemplaar toch al snel weer wat centjes kwijt.

Mijn tweede Carter/ Bradford, en wederom geen gemakkelijke plaat. Jazz voor gevorderden, zou je bijna zeggen, maar dat klinkt altijd zo aanmatigend (alsof je een cursus gedaan zou moeten hebben om iets van waarde te kunnen ontdekken in deze muziek). Laten we het erop houden dat deze bij mij best lang in de playlist is blijven hangen, ook omdat ik niet elke dag zin of aandacht had om me hierin te laten onderdompelen.

Met geen pianist, maar wel twee bassisten, is de ritmesectie er percussief en vrij hectisch, waar ik me, in combinatie met de vrije, meanderende opzet van de nummers, soms wat verloren bij voel. Zoals Soledad in het bericht hierboven zegt, het is een plaat die wat aandacht vraagt. Aandacht eist, zelfs, want als achtergrondmuziek klinkt het inderdaad bijna als oeverloos gepriegel.

De sfeer die de muziek oproept, en de bijna verhalende blaaspartijen van de twee bandleiders, zijn dan wel weer echt totaal uniek. Inmiddels heb ik er vaak genoeg met plezier naar geluisterd om een voorzichtige vier sterren uit te delen. Meer nog dan dat ik verwacht dat die waardering in de toekomst nog zal stijgen of dalen, heb ik het gevoel dat dit zo'n plaat is waarbij elk oordeel in sterren eigenlijk tekortschiet om de luisterervaring te beschrijven (ja, dat is nogal een open deur, sorry).