Smashing Pumpkins - Siamese Dream (1993)

1991: N.a.v een klein artikeltje eens aan de band Smashing Pumpkins begonnen met hun debuut. Ik deed dat wel vaker in die tijd (internet was er nog niet). Langzaam aan groeide dat uit tot een enorme favoriet (en Nirvana moest nog doorbreken).
Voor de tweede keer in mijn leven verliefd op een artiest/band.......... heerlijk.

1993: Mee als leiding op zomerkamp. De nieuwe cd van de band waar ik inmiddels fan van was geworden stond op punt van uitkomen. Ik moest wachten tot het weekend waarin ik weer thuis zou zijn om het in huis te kunnen halen. En wat duurde dat wachten lang. Maar de beloning was groot. Siamese Dream bleek net nog een stukje mooier en beter dan Gish (die eigenlijk al nauwelijks overtroffen kon worden).

Siamese Dream.................. de nummer 2 in mijn top 10.

Voorloper op dat album, Cherub Rock sloeg al in als een bom. Hoe vaak ik die cd-single heb gedraaid durf ik niet meer te zeggen. Ik durf er wel om te wedden dat mijn omgeving er knettergek van moet zijn geworden.
Het begrip cirkelzaagzang moet ongetwijfeld door Billy Corgan zijn uitgevonden: die zeurende, snerpende, zeikstem die dwars door die eveneens zagende gitaarpartij heen kon snijden. Op Quiet kwam dat allemaal zeer goed tot zijn recht. Als een scherp mes door een pakje boter.
Dat Corgan (wilde haast '& Co' schrijven, maar dat gaat op dit album waarop hij zowat alles in zijn eentje heeft gedaan niet op) ook in staat was om onsterfelijke indie-pop songs te schrijven bewijst hij op de single Today. Zodra je het intro hoort weet je al genoeg: dit deuntje is lange tijd niet meer uit je kop te rammen.
In Hummer herkende ik weer een beetje de stijl zoals ik die kende van Gish: mooi uitwaaierende gitaarpartijen verpakt in een weergaloze melodie. Meeslepend tot en met.
Rocket is zo'n nummer dat vanaf het eerste moment tot mijn favoriete nummers van deze band is gaan behoren. Ik heb een zwak voor dit nummer; dat is niet normaal meer. Ook niet normaal was dat ik dit eens kei-hard draaide op mijn koptelefoon en totaal niet in de gaten had dat ik al een tijd werd gadegeslagen door mijn moeder die vast gedacht heeft dat ik een of andere aanval kreeg.
Ook deze band heeft zijn eigen grote alternatieve meebler hit, hier in de vorm van Disarm. Typisch zo'n nummer dat volop meegezongen kan worden tijdens live-concerten. En neem van mij maar aan dat ik daar ook flink aan meegedaan heb indertijd.
Soma heb ik altijd beschouwd als een 'verbindingsnummer', een opmaat voor nog veel grotere daden. Geek U.S.A. was nog niet dat nummer, maar zorgde wel voor een tandje hoger, de versnelling naar boven. Zo'n nummer waar je heerlijk loos op kon gaan in de moshpit tijdens concerten.
Mayonaise is dus wel die grotere daad. Wat een hemeltergend mooi nummer, wat een passie. Dit nummer kietelt je hele lijf van boven naar onder en zo nog vijf-en-een-halve minuut heen en weer terug.
Met Spaceboy nemen de Pumpkins weer een beetje gas terug. Zo op het eerste gehoor een breekbaar nummer, maar ook hier barst het van de scherpe kantjes waardoor het niet in een zoetsappige balad weet te verzanden maar juist in een schitterend nummer dat flink weet te ontroeren.
En dan eindelijk, daar komt ie dan. De muzikale wip van je leven: Silverfuck.......... Wat een groots nummer. Een ritje in de achtbaan is er niets bij. Live werd dit nummer in de loop der tijd ook steeds uitgebreider. Allerlei nummers werden er aan toegevoegd ('Somewhere over the Rainbow'), om dan vervolgens tergend lang ergens in de lucht stil te blijven staan om dan vervolgens tot explosie te komen. U riep muzikaal orgasme? Ik knik volmondig ja. Silverfuck inderdaad........
En dan komt het sigaret-na-de-sex moment in de vorm van Sweet Sweet. Even naknuffelen nog, even bijkomen.
Maar er is nog een lieflijk toetje dat Luna heet. Weer zijn daar die uitwaaiende gitaar-melodieën en nu eens wat minder cirkelzaagmomenten maar meer zijdezachte fluisterstukken (iets wat Corgan ook beheerst).

Iedereen heeft zo zijn favoriete artiesten. Bij mij waren dat begin jaren '90 de Smashing Pumpkins.
Gish zorgde ervoor dat ik verliefd op ze werd. Siamese Dream verstevigde en bevestigde mijn liefde. Mellon Collie & the Infinite Sadness bewees dat ik goed zat.
Helaas zorgde Adore er uiteindelijk voor dat de liefde sleur werd en over wat daarna kwam wil ik het hier bij dit album niet hebben.

Siamese Dream????

Jaja, de Smashing Pumpkins is de 2e band na Tool die mij positief verrast (zacht uitgedrukt). En dat zegt heel wat gezien mijn liefde voor Tool.
Ik zal het kort uitleggen. Net als bij Tool dacht ik naar een gewone, goede rockband te gaan luisteren vanwege de hoge score op MuMe, maar het tegendeel bewijst, want wat blijkt? Het is een buitengewoon goede rockband.

Toen ik de eerste klanken hoorde van Siamese Dream kreeg ik een brede glimlach op me gezicht en ik dacht: "Yes!!" Het kan nog!
Niet dat alle andere bands in mijn Top-10 zo slecht zijn, dat zeker niet, maar het is gewoon een extra 'iets' wat erbij komt kijken wat het zo briljant maakt.
Ik kan dat gevoel niet uitleggen, maar het is gewoon een lekker gevoel die je lekkerder laat voelen als je naar de muziek luistert.

Het enige wat ik hoopte nadat ik het eerste nummer (Cherub Rock) had geluisterd was, of het niveau zo hoog zou blijven. En wat bleek na afloop? Stuk voor stuk geweldige nummers. En dat al na één luisterbeurt.
Ik zou het bijna een wonder noemen.
Dit stukje heb ik geschreven na 5 luistersessies.

Zal de genialiteit afnemen naarmate ik hem meer luister? Dat durf ik nog niet te zeggen, al acht ik die kans 0,5%.

Beter dan Tool? Nee!!, maar wel een goede 2e.
En om het allemaal nog leuker te maken, deze heb ik in één keer gekocht zonder er ooit een nummer van gehoord te hebben.
Uiteraard meteen 5* voor deze super plaat.

Nu moet ik de andere albums nog lekker gaan ontdekken, ik begin maar met 'Mellon Collie and the Infinite Sadness', die ook maar meteen gekocht heb.

Duidelijk het beste album van the Smashing Pumpkins. Waar Gish de iets mindere productie heeft en Mellon Collie iets te veel nummers heeft, is hier alles op de juiste plaats.

Waar veel mensen hier aangeven dat Disarm hun favoriet is, moet ik toegeven dat ik het altijd één van de mindere (wat is minder in dit geval ) nummers heb gevonden. Toch is het nummer in de loop der jaren gegroeid op mij, maar ik geef persoonlijk nog altijd de voorkeur aan nummers als Cherub Rock, Quiet, Today, Geek USA en Silverfuck.

Er is geen zwak nummer op deze plaat te vinden en daarom staat Siamese Dream dan ook op een verdienstelijke 2e plaats van mijn Top 10. En is er dus weer een bewijs geleverd dat albums langer dan een uur zeker wel kunnen blijven boeien.

Onbegrijpelijk dat ik tot op een aantal weken geleden nog nooit had gehoord van dit plaatje. De naam Smashing Pumpkins kwam me ergens wel bekend voor maar ik had meer een idee van de band als een standaard pop/rock bandje. En dat terwijl ik een aantal jaar geleden helemaal weg was van de grunge en al het gedoe er omheen. Pearl Jam, Alice in Chains, Soundgarden, Nirvana... het bekende rijtje dus.

Aangezet door het 'Ga dat album eens reviewen' topic ben ik er dus toch eindelijk aan begonnen. En wat viel dat tegen tijdens de eerste luisterbeurt. Waar slaan al die positieve reacties hier nou op? Is dit nou echt zo'n zeldzaam mooie plaat? Nee, ik vond het meer klinken als nog een of andere grunge kloon aangevuld met een onaangename zeikerige zang. Niet heel slecht maar lang niet zo goed als ik verwacht had.

Dat was mijn eerste reactie dus. Gelukkig heb het daar niet bij gelaten. In tegenstelling tot de meeste grunge platen, is dit echt een groeiplaat. Iedere volgende keer begon de muziek me meer te raken en jawel ik ben nu zeer te spreken over de zang. Waar het aan ligt, geen idee. Wat ik wel weet is dat het van start tot eind prima nummers zijn die opvallend lekker voortkabbelen. Neem nou Quiet: een midtempo nummer wat gefundeerd is op even logge als swingende gitaarriffs en bas gecombineerd met de nogal 'gekweld' klinkende stem en droevige teksten.

Het gevoel wat deze plaat uitstraalt is gewoon niet te omschrijven in woorden. Dit is een album wat het niet van technische hoogstandjes moet hebben maar puur van de emotie die het oproept (of niet ). Hoogtepunt is misschien wel het lang uitgesponnen Silverfuck. De drums springen er uit op dit nummer wat schommelt tussen heftige gitaaruitbarstingen en rustige stukken waar de zang overheerst. Disarm mag natuurlijk ook niet onvermeld blijven. Hét nummer van de cd, al had het van mij iets minder dramatisch gemogen en daarmee doel ik dan vooral op de strijkers en bellen.

Had ik deze review een week geleden geschreven dan was het waarschijnlijk een 3 geweest, nu geef ik er maarliefst een 4,5 voor!

1993. Het hoogtepunt van de grunge battle tussen Nirvana en Pearl Jam. Maar de beste alternatieve gitaarrock kwam dat jaar niet uit het regenachtige Seattle. Daarvoor moest je naar de windy city: Chicago.

The Smashing Pumpkins hadden met Gish een sterk debuut afgeleverd. Met Siamese Dream werd de belofte niet alleen volledig ingelost, ze maakten een van de beste platen van het decennium.

Billy Corgan schreef een stukje muziekgeschiedenis. Inderdaad, Billy Corgan. Want de overige bandleden speelden bij de totstandkoming van dit album een bijrolletje. Corgan had de touwtjes strak in handen. Hij bespeelde de meeste instrumenten zelf. Hij bepaalde de muzikale koers.

En die koers bracht de Pumpkins in de buurt van de metal en noise. Maar net als je denkt te verdrinken in een draaikolk van geluid is de redding nabij. Siamese Dream is oorverdovend hard, maar bulkt net zo goed van de gevoelige snaren. Tedere momenten.

Cherub Rock en Quiet bewijzen dat knalharde nummers ook kunnen ontroeren. Door een muur van gitaren en een krijsende Corgan klinkt een hemelse melodie.

Hetzelfde hoor je in het ingenieuze intro van Today, een ware culthit met een klassieke hard/zacht aanpak en een van de meest toegankelijke songs op dit album.

Hummer is zo'n nummer waar Corgan & co halverwege moeiteloos overschakelen van noise naar pure tederheid.

Rocket is een lome rocker die nog het dichts in de buurt komt van grungy tijdgenoten als Pearl Jam en Soundgarden.

Het dramatische Disarm, met strijkers en glockenspiel, is een ongekende parel, nog steeds. Destijds live in de striemende regen op Pinkpop was een beter decor nauwelijks denkbaar.

Maar het onbetwiste koningsnummer is Soma; met dromerige akkoorden die voorbereiden op het duistere en oorverdovend harde slotstuk.

Ook het vlammende Geek U.S.A. is een aaneenschakeling van hoogtepunten. Een knallend ritme, vernietigende drums en gitaren en een tierende Corgan. Waanzinnig.

Mayonaise komt net op tijd. Prachtige melancholie met gitaren keurig binnen de geluidsnormen.

Jammer alleen van het laatste kwartet songs, waarvan er drie maar weinig toevoegen. Wat dat betreft was het ruige Silverfuck een ideaal slotstuk geweest. Spaceman, Sweet Sweet [en Luna zijn een beetje overbodig. Maar wat klaag ik nou...

The Smashing Pumpkins scheren hoge bergtoppen en diepe ravijnen. Een desolaat landschap, waar de zon steeds net op tijd doorkomt. Hemelse herrie.

Ergens in 1991 werd op televisie een verslag van het Ein Abend In Wien festival uit gezonden.
Daar lieten ze een vrij lang fragment zien van Smashing Pumpkins die het nummer Silverfuck speelden.
Erg indrukwekkend.
Pas in 1993 zou dit op een studio album terecht komen.

Midden zomer 1993.
Siamese Dream beloofde een broeierige zomer.
Precies op het juiste moment uit gebracht, want dit album ademt het festvalsfeertje.
Cherub Rock is de ochtenddauw van het gras voelen, dat het kriebelende gevoel van grassprieten tussen je tenen verzacht.
Vervolgens volgt de One Night Stand met dat meisje met die sproeten en rode krullen in Quiet. De eerste dag ergens opgedoken op het campingterrein.
De geur van platgetrapte paardebloemen vormen Today, terwijl Geek U.S.A. de vieze zweetvoeten en de lucht van omgegooide Dixie toiletten vormt.
Luna is het overnachten op een station, na het missen van de laatste trein terug naar huis.

Ja, in deze periode was Smashing Pumpkins duidelijk de ideale festivalband.
Meisjes droomden massaal weg bij Disarm, terwijl jongens dus helemaal los mochten gaan op het geprezen Silverfuck.
De ultime rockband uit de jaren 90, met een boomlange frontman in de persoon Billy Corgan.
Billy Corgan die toen nog alles in zich had.
Mysterieus, stoer, charismatisch, verwijfd, dromerig.

Helaas zelf nooit live mogen aanschouwen in die periode, als student keuzes moeten maken.
Achteraf gezien ook wel eens een verkeerde keuze.

Siamese Dream is één van die albums waarbij mijn waardering doorheen de jaren al serieus jojo heeft gespeeld. Soms kan ik er bijna niet doorkomen - uitschieters Quiet en Geek USA buiten beschouwing gelaten - maar er zijn ook momenten dat ik ik dit gewoon naast die twee andere grunge klassieker uit hetzelfde jaar durf te plaatsen. Ik steek het op de zang van Billy Corgan, wiens zeurderige stem soms nogal zwaar op de maag kan liggen, want muzikaal is dit een pareltje. Met behulp van producer Butch Vig (cfr. Nevermind) is het album nokvol gevuld met heerlijke muren van gitaargeweld met daardoorheen de immer scherpe drums van Jimmy Chamberlin. Mag ik de vergelijking met My Bloody Valentine maken? Feit is dat dit een essentiële plaat is voor de liefhebbers van alternatieve 90s rock. Helaas hebben ze dit niveau niet meer opnieuw gehaald - hun latere werk mist de focus die hier nog min of meer aanwezig is.

In tegenstelling tot de meesten vind ik Siamese Dream niet beter dan het briljante debuutalbum Gish. Dat album vind ik afwisselender: je hoort er meer invloeden van andere bands op terug, terwijl het toch een eigen Smashing Pumpkins geluid heeft. Daarop wordt voortgebouwd op dit Siamese Dream en dan met name op de zeer stevige en uitstekende ritmesectie. Dit aangevuld met veel sterke gitaarriffs en veelal goede tot uitstekende composities levert het een topalbum op. De afwisseling zit hier met name in korte krachtige en langere songs en in zacht stukken en harde stukken ook binnen de nummers.

Een andere reden dat dit zo goed is, is al het onheil wat over de bandleden heen kwam voor en tijdens de opnames. Dat dit meestal intense goede muziek oplevert is terug te lezen in het boekje bij de net uitgebrachte Deluxe editie, waarin Billy Corgan vertelt dat hij - vlak na serieus zelfmoord te hebben overwogen, op het diepste moment van zijn depressie - de briljante nummers Today & Disarm binnen 24 uur schreef.
Tijdens de opnames eindigden ook nog de relatie tussen gitarist James Iha en bassiste D'Arcy Wrezky en werd drummer Jimmy Chamerlin opgenomen. Hoe verzin je het? Nog belangrijker was dat de vriendschap tussen Iha en Corgan eindigde door de extreem hoge eisen die Corgan stelde tijdens de opnames. Dit perfectionisme, wat voortkwam uit zijn (faal-)angsten, leidde er toe dat hij uiteindelijk samen met producer Butch Vig het album afmaakte. En letterlijk: dat dit het meest coherente album is van de Pumpkins in de jaren '90.

Hoogtepunten zijn natuurlijk eerder genoemde Today & Disarm, terwijl de langere nummers Soma & Silverfuck ook erg sterk zijn, net als opener Cherub Rock en het keiharde Geek U.S.A. Belangrijk is ook dat er geen enkel minder nummer staat op dit meesterwerk. Terecht is er nu een prachtige Deluxe uitgave gekomen, in een wel heel mooie box, met een extra cd met 18 tracks en een concert dvd uit die tijd. En niet onbelangrijk: voortreffelijk geremastered door Bob Ludwig.

Nu ik de remaster binnen heb, word het tijd om even nostalgisch te doen:

Mijn verhaal begint op een luie zaterdagnamiddag in het voorjaar van 1998. Ik was toen dertien en zat in het tweede middelbaar. In een richting die me niet interesseerde, zonder vrienden waar ik me écht goed bij voelde. Bovendien kreeg ik de baard maar niet in de keel en die eerste zoen liet ook op zich wachten, terwijl heel wat jongens in mijn klas die véél minder leuk waren dan ik dat wel al ervaren hadden.

Je kan dus gerust stellen dat ik toen nogal in de knoop lag met mezelf. En net in de kwetsbare periode begon in een 'muziekofiel' te worden. Eerst Queen, toen werd ik dankzij Bittersweet Symphony ook onvoorwaardelijk fan van The Verve, en daarna begon ik de platenkast van mijn ouders uit te pluizen en ontdekte ik Bruce Springsteen, Bob Dylan, Bryan Adams, The Beatles en Prince. Tot zover de achtergrondinfo.

Ik zat dus op die bewuste zaterdag (het kan ook zondag geweest zijn) naar tv te kijken. Via een programma waarin ze wat oudere clips draaiden probeerde ik nieuwe muziek te ontdekken. Via deze weg had ik al David Bowie (met Let's Dance ) en Simple Minds (met Don't You Forget About Me ) leren kennen. Die bewuste dag in mei was er echter niets dat mijn aandacht trok.

Tot er opeens een clip begon over een verdrietige ijscoman die met zijn wagentje door de woestijn rijd, terwijl om hem heen allemaal kussende koppeltjes te zien zijn. 'Today is the greatest day of my life' zong de ijscoman vol ironie op een hemelse melodie. Ik was verkocht. De tv zei dat het ging om ‘Today’ van een band genaamd ‘Smashing Pumpkins’. Ik besloot om zo snel mogelijk de cd waarop dit nummer stond, te pakken te krijgen. Internet hadden we toen niet, dus het was nog een uitdaging om nieuwe muziek te vinden.

In mijn naïviteit hoopte ik erop de cd/plaat aan te treffen in de collectie van mijn ouders. Maar die waren in 1993 al lang gestopt met muziek aanschaffen. Ik heb onlangs nog eens hun hele collectie bekeken, en het jongste album is de tweede Helmut Lotti Goes Classis
Ik had weinig geld, dus de enige andere optie was de bibliotheek. Bij de eerstvolgende gelegenheid zou ik erheen gaan en mijn geluk beproeven. Dagen zat ik met ‘Today’ in mijn hoofd, tot het verlangen om het nummer opnieuw te horen bijna ziekelijke proporties aannam. Toen ik uiteindelijk de biblotheek kon bezoeken, zag ik dat het enige album van The Pumpkins dat er lag een album genaamd ‘Mellon Collie & The Infinite Sadness’ was. En daar stond ‘Today’ niet op. Terwijl ik mijn teleurstelling verbeet, kwam de oude bibliothecaris binnen met een aantal vers teruggekregen cd’s. En jawel, daar zat hij tussen! Zo blij als een kind snelde ik terug naar huis, en speelde eerst ‘Today’ een paar keer af, voor ik de rest van de cd onderzocht.

Ik heb een paar weken naar bijna niks anders geluisterd. ‘Disarm’, ‘Geek USA’ en uiteraard ‘Today’ vond ik steengoed, maar het was toch ‘Cherub Rock’ dat me het hardst van mijn sokken blies. Die gitaarriffs! Wauw! De enige nummers die ik minder vond, waren de laatste drie nummers, en dan vooral ‘Silverfuck’. Wat een hoop herrie was me dat!

Na al die jaren ben ik nog steeds een heel klein beetje verliefd op deze plaat. Nog steeds hebben nummers als ‘Disarm’, ‘Geek USA’, ‘Today’ en ‘Cherub Rock’ nog niets aan kracht ingeboet. En ook ‘Silverfuck’ ben ik gaan waarderen. Waarom geef ik dit album dan ‘slechts’ 4.5? Terwijl ik dit bericht schrijf, vraag ik het me eigenlijk ook af. Het is wel zo dat ik ‘Sweet Scent’ nog altijd niet zo’n sterk nummer vind, maar vooruit, een album dat me zo sterk heeft geroerd, kan ik niet anders dan de volle mep geven.

Vanavond ga ik gezellig de nieuwe remaster beluisteren, en nog wat denken aan vroeger.

Niets is zoals het lijkt. Op m'n oude school zat een meid. Echt een prachtkind. Niet zo'n make-up babe, maar eentje met een aparter uiterlijk en een voorliefde voor persoonlijkheid. Misschien is ze wel helemaal niet zo knap, maar och, wat heeft haar persoonlijkheid meters diepgang. Zo iemand zou je best voor de rest van je leven willen hebben. Waarom deze review beginnen met zo'n lullige anekdote vraag je je af? Ik heb hetzelfde met dit album. Siamese Dream was het eerste album waar ik iets uit m'n leven in herkende. Vandaar dat verhaaltje. En dat terwijl ik de band pas een paar maanden ken.

Want in het begin was het helemaal niets. Of eigenlijk, 'Disarm' was niets. De instrumentatie was wel redelijk, maar die 'vervelende Alice Cooper achtige' zaagstem verpeste de boel. Waarom zou je in hemelsnaam op deze manier willen zingen? Wat heeft dat voor meerwaarde voor de muziek? Als ik het album toen had gekocht had ik al de tracks afgezeken en er een halve ster tegenaan gepleurd. Maar zoals je ziet is dat zeker niet het geval.

Want net zoals bij die meid was hier 'gewenning' het toverwoord. Ik heb de boel laten rusten en liet alles over me heen komen. Opeens brande er een lichtje ergens in mijn pens. Disarm werd weer opgezet, en die lelijke nutteloosheid maakte plaats voor lelijke schoonheid. De reissue werd besteld. Siamase Dream zou voor mij het album worden die hard en zacht het beste combineert. De grens tussen woede, verdriet en romantiek was nog nooit zo klein.

Want wat weten de pompoenen hier te variëren in termen van emotie. Bij de solo in 'Cherub Rock' is het kramperen van kracht geblazen. In 'Today' wordt hardrock gecombineerd met ernstige onderhuidse depressie. De melodie in 'Rocket' is te euforisch voor woorden. 'Luna' ontroerd met een vertederende zachtheid. In 'Mayonaise' lijkt alles samen te komen in een van de mooiste nummers ooit. Het is allemaal op de juiste plaats gezet En de gevoelens blijven na velen malen luisteren nog altijd hetzelfde. Zodra je eenmaal door de periode van gewenning heen bent, houd de kracht van dit album niet meer op.

Als ik een verschil zou moeten noemen tussen dat meisje en Siamese Dream: Door haar ben ik gefriendzoned. Hier is de liefde wederzijds. 

Je hoort op Siamese Dream duidelijk de tijdsgeest met invloeden van grunge, metal en alternative rock. Toch is het geen album dat de genres achterna loopt zoals toen veel groepen de nieuwe Nirvana wilden zijn. Het is een echt Smashing Pumpkins album met over het algemeen vrij sterke nummers. Veel grunge - en zeker anno 1993 - was van bands die eens grunge gingen maken en altijd copies leken van de grote bands. Siamese Dream heeft een enorme energie en je hoort dat het gewoon zijn eigen ding doet, dat dan toevallig voor een groot deel onder grunge valt. Heerlijk album!