Ultravox - Vienna (1980)

Als we dan toch bezig zijn met Ultravox lijkt het mij wel zinvol om deze van een recensie te voorzien.

Vlak voordat de opname van dit album werden gestart hadden John Foxx en Robin Simon de band verlaten. Even leek het erop of Ultravox een verloren band was, totdat Midge Ure verscheen. Billy Currie had met hem kennis gemaakt in de gelegenheidsgroep Visage van Steve Strange. Toch leek het of Ultravox een verloren band was. Voorafgaande aan de opname van dit album was de band bezig met het geven van concerten, waar ook de Verenigde Staten op het schema stond.

Door die concerten kwamen ze in contact met platenmaatscappij Chrysalis die de band een contract aanbod. Hierna kom het echte werk beginnen. Samen met producer Conny Plank doken ze de studio in. Daardoor kreeg de groep een meer electronisch geluid waar de traditionele rock-instrumenten erg goed bij paste. Daarnaast was er ook ruimte voor de viool en alt viool van Currie.

Het album start met het instrumentale Astradyne. Na een paar tonen begin ik al te zweven naar vreemde werelden. Mooi toetsenwerk, heerlijk ritme en de viool van Currie. Even een moment van bezinning en daarna de beuk er weer in. Een fraai staaltje dus. New Europeans begint met een paar heerlijk tonen van de gitaar van Ure. In de song wordt op een mooi wijze een beeld geschetst van het moderne leven. De instrumentatie bestaat uit fraai up-tempo werk. Midden in de song is een rustig gedeelte wat al doet denken aan Vienna en wat blijft die piano goed die ook de volgende song van een begin voorziet. Daarna rockt het aan alle kanten op Private Lives. Voor het eerst valt op hoe krachtig de stem van Midge Ure eigenlijk is. Waar de song eigenlijk over gaat doet er mijns inziens niet toe, het is heerlijk vol geproduceerde muziek. Passing Strangers is ook opnieuw zo'n goed stuk muziek. Heerlijke drive en de drums van Warren Cann mogen er zeer zeker wezen. En dan later het toetsenwerk van Currie het doet me bijna watertanden. Sleepwalk laat zien dat de groep ook over de nodige humor beschikt. Met de ogen dicht zie ik echt iemand die al slapend door de straten loopt, terwijl hij of zij dit niet door heeft.

Mr. X is de meest spannende track op dit album. De ingetogen beats en duistere klanken geven echt een beeld van een zoektocht. Als daar later de viool bijkomt geeft dit een beeld van hoe groot het terrein is waar gezocht wordt. De woorden die Ure hierop ten gehore brengt maken dit beeld compleet. Het doet mij denken aan een wereld in de mist. Het einde hiervan loopt mooi over in Western Promise. Het begin doet hoe vreemd dat ook klinkt in combinatie met de titel oosters aan. Hiermee duidt het tevens aan wat het doel is van deze song. Zodra Ure begint te zingen hoor ik daar een positieve boodschap in hoe een oude wereld nieuw leven in te blazen. De drumloopjes en geluiden uit de electronica winkel zijn erg lekker te noemen. En dan daar het bekende Vienna. Met de ogen dicht staat de fantastisch clip zo weer op mijn netvlies. Een fraai mistig beeld van een Europese hoofdstad. En die viool-solo het blijft er een om nog steeds door een ringetje te halen, dit in combinatie met de stem van Ure en de piano van Currie het raakt me na al die jaren nog steeds. Nog een beetje in de roes van dit schoons wordt ik positief wakker gemaakt door het heerlijke All Stood Still. Het lijkt hier wel of dat alles wat voor handen was is gebruikt, waardoor het erg vol en krachtig klinkt. En wie over turbo-oren beschikt is in al dit geweld plots wat piano te horen. Waarna mijn oude cd stopt omdat de extra's er niet op staan.

Ondanks dit gebrek heb ik wel opnieuw mogen constateren dat dit wel een erg goed album blijft na al die jaren, waardoor een twijlfel zich meester heeft gemaakt om mijn waardering voor dit album naar boven bij te stellen.

Natuurlijk is dit album vooral bekend vanwege de grote hit Vienna; mooie clip, mooi stukje klassieke muziek er doorheen verweven. Vaak werd het album blindelings gekocht, en viel hij tegen voor mensen die op zoek gingen naar een tweede Vienna.
De titel vind ik dan ook niet passend gekozen van het album. Het ademt niet de sfeer van een grote stad Wenen.
Eigenlijk was Moscow beter geweest vanwege het kille hoekige geluid.
Alsof ze achter een ijzer gordijn spelen.
Ultravox was ook een van de pioniers die hun post-punk invloeden lieten door sijpelen met een synthesizer geluid.
Astradyne is gewoon een lang gerekt intro. Mooie golvende geluidseffecten waar vervolgens een gemixte gitaar binnen valt. Een band als The Search maakt er nu ook gretig gebruik van.
Verder zijn de beste nummers voor mij buiten het geweldige Vienna namelijk Passing Strangers, Sleepwalk en All Stood Still.
Een zeer groot minpunt is toch wel dat juist het beste nummer uit deze periode niet op Vienna staat.
Waiting staat alleen op geremasterde versies. En gelukkig staat hij bij mij op een verzamelaar van Ultravox. Voornamelijk vanwege Waiting op zoek gegaan naar Vienna, maar ondanks dat gemis is het een prima album.

VIENNA 1980

Ik heb hard geprobeerd, maar ik kom niet verder dan 3 sterren.
Dit album bestaat wel degelijk uit twee helften. De eerste vier tracks
vind ik matig tot zwak. De laatste vijf tracks zorgen voor de punten.

Astradyne meldt zich aan als een reis door de sterren.
Ergens tussen Alan Parsons en Jean-Michel Jarre zweeft
dit instrumentale thema een beetje doelloos verloren

Het doet me ook denken aan de gitaarheroiek van
A Flock Of Seagulls, maar dan veel minder spannend.
In het tweede deel duiken die typische Ultravox modulaties op.
Een hybride sound ... noch gitaar noch synthesizer ... kil.

New Europeans gooit er meteen een stevige gitaar tegenaan.
Maar die stuiterende elektro beats van Ultravox en die holle, Europese
retoriek kunnen me niet bekoren. Synthwave op sterk water voor mijn part.

Private Lives verstilt even met een piano intro.
Daarna zijn alle Ultravox clichees weer aan de orde.
Het valt me trouwens op hoe strak de drums op Vienna klinken.
Ook tekstueel kan Midge Ure me maar heel zelden bekoren.

Passing Strangers kennen we beter als de eerste single.
Een nummer dat zich veel nadrukkelijker in de jaren 70 situeert.
Hier ruikt het even naar Roxy Music, David Bowie, Japan and the like.
Een aardig nummer. Het eerste lichtpuntje op deze langspeler.

Op Sleepwalk, de tweede single, heeft Ultravox me wel bij m'n nekvel.
Wordt er op de eerste drie nummers te veel naar een muzikale identiteit
gezocht, dan staat op Sleepwalk de song zelf centraal.
Stevige vocalen en mooie solo's ... eindelijk.

Mr. X legt een directe lijn naar Kraftwerks album Trans Europe Express.
De hypnose van Hall of Mirrors en de beats van Showroom Dummies.
Ik hou er wel van, en in zijn Duitstalige bonusversie is de link nog duidelijker.
Is dit Ultravox oude stijl? Ik ken hun drie eerste albums nog niet.

Ook Western Promise start als een Kraftwerk compositie.
De integratie van oosterse klanken is een leuke vondst en kan me zeer bekoren.
Kant 2 van de oorspronkelijke plaat is toch opmerkeijk beter.

Vienna zelf is een outstanding classic.
Op album een paar seconden langer dan op single.
Mistige beats, sfeervolle pianoklanken, een solerende viool,
het opvoeren van het tempo en het passionele refrein.

All Stood Still is op dit album het meest zijn tijd vooruit.
Samen met Sleepwalk vormt het de blauwdruk van de resem
hits die zullen volgen. Het was de vierde single van de plaat.

Bonustrack Waiting heeft net als Passing Strangers
een meer conventionele opbouw (los van de sfeervolle
intro en dito intermezzo's). Een afdankertje wellicht.

Passionate Reply is een typische b-kant.
Ultravox experimenteert met geluid en arrangement.
Toch vind ik het beter klinken dan de drie eerste albumtracks.

En nu ... wachten op de eerste woedende lezersbrief ... ?

Ook 36 jaar na dato is dit een ijzersterk album, met 9 fraaie songs die een smaakvolle mix bieden van electrop, rock en progressieve new wave. Vanaf de freaky instrumentale opener Astradyne tot de aanstekelijke afsluiter All Stood Still is het genieten geblazen. Opvallend ook hoe goed dit productioneel nog steeds klinkt. Mijn favoriet is het onheilspellende en mysterieuze Mr. X, dat ik altijd een beetje een eng nummer heb gevonden. En nu nog!

Misschien dat ik het indertijd niet zou hebben verwacht, maar nú vind ik dit eigenlijk één van de leukste bands uit die tijd: een smakelijke combinatie van pop, rock en synths, met heel veel sterke melodieën, een muzikaal kleurenpalet dat er in slaagt om tegelijkertijd donker en kleurrijk te zijn,veel overtuiging, een aardige dosis "swagger" en last but not least een heel aparte signature sound : die "trekkende" synthesizersolo die op bijvoorbeeld Astradyne losbarst op ongeveer 4:38 (maar die ook goed uitkomt op het heel effectieve begin van Private lives). Zo is deze muziek een mooie mix van poppy piano en schurende synthesizer, mainstream en underground, serieus en enigszins campy (Mr X – dat dan ook weer een exquise vioolpartij bevat), rockende gitaar en drumcomputer naast en door elkaar, en op deze eerste plaat met Midge Ure zit het allemaal al. Geen enkele slechte compositie, een perfect slotnummer dat nog even de hele trucendoos openzet, heerlijke plaat.

Op 11 juli 1980 kwam het 4e album van de Britse new-wave band Ultravox uit en in vergelijking met de eerste drie albums, was er wel wat veranderd. Zanger en componist John Foxx was vertrokken en daarvoor in de plaats kwam de Schotse zanger/gitarist/componist Midge Ure. Ure had in 1976 al 2 grote hits gescoord met de teenybopper band Slik en moest het gat dat Foxx achter liet opvullen. De sound veranderde ook met de komst van Ure. Het werd allemaal iets toegankelijker en dat is de reden van “VIENNA”, de titel van dat 4e album, zo’n succes werd. Daaraan droeg de derde single natuurlijk ook bij. De clip die bij het titelnummer werd gemaakt, gaf de sfeer van de song perfect weer en zorgde voor een top 10 notering in veel Europese landen en nummer 1 in België, Ierland en Nederland. De 9 tracks op “VIENNA” zijn sterke wave songs, met de viool, gitaar en keyboards in de hoofdrol. Met het instrumentale “ASTRADYNE” gaat het geweldig van start, waarna de gitaar, middels een heerlijk riff, “NEW EUROPEANS” een perfecte drive geeft. “PRIVATE LIVES”, “PASSING STRANGERS” en “SLEEPWALK” laten horen wat de nieuwe stijl van Ultravox is, compacte songs die door de geweldige stem van Midge Ure een eigen geluid hebben. Kant 2 van de LP begint met het mysterieuze “MR. X”, waarmee de band teruggrijpt op het geluid van de eerste 3 albums, waarna “WESTERN PROMISE” het tempo weer opvoert. “VIENNA” en “ALL STOOD STILL” maken het album vol en na 43 minuten heb je een duidelijk beeld gekregen wat Ultravox voor de komende jaren in petto heeft. Op dit album maakt Ultravox de perfecte cross-over van gitaar georiënteerde rock en electronica pop en daar voegen ze ook nog een klassiek element aan toe, met het vioolspel van Billy Currie. Schitterende plaat die perfect in de jaren ’80 past.

Vandaag deze uitgebreide 40th anniversary box binnengekregen. Mooie editie met als hoogtepunt de 5.1 mix van het album door Steve Wilson. Wat een genot om het nummer Vienna vol kracht en loepzuiver uit mijn speakers te horen komen!!! Het mixwerk van Steve Lipson staat garant voor kwaliteit , blijkt maar weer!

Ultravox heeft tijdens mijn opgroeien genoeg indruk gemaakt om nooit vergeten te worden, maar het was wel vooral de periode met Midge Ure die dit teweeg bracht. Vienna heb ik dan als album (nog) niet in mijn collectie, maar de kille, klinische synthwave klanken werken hier helemaal voor me. Het hakkende gitaarwerk dat bij vlagen naar voren komt (New Europeans, All Stood Still) geeft ook nog een extra dimensie om het geheel bij vlagen toch nog best fel en opzwepend te maken, maar die overstuurde synthesizerklanken afgewisseld met melancholische pianopartijen doen nog het meeste voor me. Ure is ook een veel beter zanger voor dit soort melancholische muziek. De titeltrack is ook vanzelfsprekend een wereldhit geworden. Ik ben dol op dit album in ieder geval.

Tussenstand:
1. Vienna
2. Systems Of Romance
3. Ha!-Ha!-Ha!
4. Ultravox!

Hoe vaak ik er naar blijf luisteren; het doet me echt helemaal niks. Ultravox heeft in elk geval een zanger aangetrokken die beter bij deze muziek past en dit album is ongelooflijk stabiel, maar dit soort keyboardmuziek vind ik behoorlijk saai en degelijk. Slecht is het dus niet. Ik kan het prima hebben als achtergrondmuziek. Er zijn weinig momenten waarvan ik opveer. Een paar keer weer het album met tegenzin opgezet en die gedachte is eigenlijk niet veranderd.


Tussenstand:
1. Ha!-Ha!-Ha!
2. Systems Of Romance
3. Ultravox!
4. Vienna

Heel vaak hoorde ik vanaf maart 1981 de single Vienna op de radio. Het bijbehorende album was toen al acht maanden uit, maar de naam van het Londense Ultravox zei me weinig of niets; dat die elpee alweer de vierde van de groep was evenmin.
Aan de British Charts te zien, liepen de Britten niet veel voor: Sleepwalk was daar Ultravox’ eerste hit. Het haalde in augustus ’80 #29 en Passing Strangers in oktober #59. Maar toen kwam het titellied op single uit en stond vanaf half februari ’81 vier weken #2. Nederland volgde en Vienna stond in april vier weken #1, in Vlaanderen in april-mei drie weken op die plek.

Het nummer was mij wat te langzaam, maar de sfeer door de synthesizers gecreëerd was helemaal fijn met die beat en echo’s, zeker in het snellere deel waar bovendien een viool klonk. Het werd echter zo vaak op de radio gedraaid dat ik het na enige tijd ontzettend zát was. Jarenlang...
De naam van de Schot Midge Ure viel daarbij vaak. Ik kende zijn naam van Thin Lizzy, waarmee hij niet alleen tourde: met frontman Phil Lynott zat hij frequent in de studio, hoorbaar op zowel band- als soloplaten van de Ier.

Anno 2023 valt mij op dat de groep bij de productie werd bijgestaan Konrad Connie Plank, de Duitser die ik van namen als Neu! en Kraftwerk ken. De stijl verraadt dat Ultravox net als Tubeway Army / Gary Numan een traditioneel gitaar-bas-drumsverleden had; meestal klinken traditionelere geluiden.
Met Astrodyne begint de plaat instrumentaal en bombastisch, in New Europeans klinkt “gewoon” lekkere new wave met gitaar en een vleugje toetsen, net als in Private Lives en Passing Strangers. Sleepwalk sluit de A-kant af en bevat sterkere digitale invloeden, maar nog altijd met het drumwerk van Warren Cann.

Mr. X op de B-kant is het eerste nummer met slechts digitale instrumenten, het is Cann die zingt. Western Promise is een mix van “klassieke” wave en in het eerste deel instrumentaal, met een hoofdrol voor de viool van Billy Currie. Na Vienna volgt All Stood Still, net als het slot van de A-kant een sterke mix van analoge en digitale klanken, met onder meer een gitaarsolootje en een vleugje scheurende reggaegitaar zoals ik dat van Fischer-Z ken.
Tevens op streaming te vinden is de 2008-cd-uitgave. Deze kent vele leuke bonussen met zowel demo’s, liveopnamen, oefenruimteversies én speciale versies, waarbij nieuw het instrumentale Alles Klar.

Een sterk album met pakkende composities en voorzichtig experiment: vaak een "conventioneel" bandje, soms een vernieuwend geluid. Geen pure synthesizerpop, maar zeker wel fijne new wave. Jan Libbenga vond dat indertijd in Oor overigens ook al.

Vienna is misschien wel één van de mooiste nummers die ik ken. Wat een opbouw en wat een sfeer! De rest van deze plaat luistert ook lekker weg, maar fluctueert wel heel erg in de mate waarin het me aanspreekt. Het atypische openingsnummer verdient alle lof en ook Passing Strangers klinkt fijn. Mr. X vond ik daarentegen ronduit verschrikkelijk. Het werkte op mijn zenuwen, maar dan niet op een positieve manier. Wat overblijft is een album dat zeker de moeite waard is om eens te draaien; al is het alleen al vanwege het fenomenale titelnummer dat wat mij betreft nergens anders op de plaat overtroffen wordt.

3,5*