Harmonium - Les Cinq Saisons (1975)

Dat laatste nummer is echt onwijs gaaf. De laatste 3 minuten brengen meters kippenvel op mijn armen. Tragisch, blij, melancholiek, angstig het is allemaal op dit album te vinden. Echt een beetje overdonderd.

Helemaal mee eens. Geniale compositie vind ik het. De andere nummers zijn trouwens ook geenszins slecht. Hier zit een mooie score in, ik luister 'm nu toch al een aantal maanden geregeld.

Ik had vroeger altijd gedacht dat Harmonium een Franse groep was. Ik groeide op in Frankrijk en herinner me nog dat deze plaat bij ons thuis goed zat geworteld. Mijn vader is daar grote liefhebber van. We hadden destijds een paar Franse versies op vinyl. Op het Gamma label. Maar door de jaren geen zijn die spoorloos verdwenen. Maar dit terzijde. Het is een niet Engelstalig album maar ze valt nog steeds in de smaak van zowel Amerikaanse als Britse liefhebbers. De groep zelf genoot zelfs een grote populariteit in Frankrijk wat zo onlogisch niet was.

Het is een belachelijke lage score. Maar het is niet iedereens cup of tea.

Harmonium was een Canadese folkband, die ook elementen uit jazz en progressieve muziek haalde. Je zou het dus kunnen beschrijven als progfolkjazz, maar daar ben je weinig mee, natuurlijk. Het collectief bracht slechts drie albums uit, en ‘Si On Avait Besoin d’une Cinquième Saison’ is vooralsnog de enige die ik ken. Maar hij klinkt wel als een klassieker.

De hoes is erg kleurrijk en divers, wat terugkomt in de muziek. Vijf nummers, vijf seizoenen. Er zijn toch maar vier seizoenen? zal u zeggen. Welja, Harmonium heeft er gewoon een vijfde bij verzonnen. Soms is die drang er, om meer te kunnen verklaren dan verklaarbaar is. De Oude Grieken beweerden dat alles was opgemaakt uit vier elementen: water, vuur, lucht en aarde. Maar omdat er verschillende dingen waren die niet te verklaren waren op basis van deze vier elementen, kwam men met een vijfde: phlogiston. Het bestaan daarvan werd uiteindelijk ontkracht door de Fransman Lavoisier.

De eerste song representeert de lente. ‘Vert’. Alles is groen, een weelderige omgeving in volle bloei. De song is vrolijk, maar niet compleet uitgelaten; alles moet nog op gang komen. De natuur ontwaakt, en het licht van de zon schenkt leven. Met ‘Dixie’ hebben we een zomers nummer, in de stijl van de dixieland muziek. De zon staat hoog aan de hemel en maakt lange dagen, optimisme bestijgt de troon. Vrolijkheid en geluk worden gecreëerd door de warmte en het licht.

‘Depuis l’Automne’ luidt de herfst in. De sfeer wordt weemoediger, de zang klinkt al eens wat klageriger. Nostalgie klinkt door in de prachtige samenzang. Was het nog maar zomer.. nu alles in verval raakt. De bladeren vallen van de bomen, nadat ze eerst bruin zijn geworden. De laatste oprispingen worden geuit in de vorm van een tegenstribbelende klarinet. Alle lof voor Pierre Daigneault, verantwoordelijk voor het fluit- en klarinetspel op deze plaat. Hij doet dat werkelijk voortreffelijk over de gehele lijn. Een klassiek aandoende outro sluit het nummer af.

De winter volgt op de herfst, en dat gebeurt op dit album met ‘En Pleine Face’. Een pagina wordt omgedraaid, zoals de openingslijn luidt. Dit is een ingetogen nummer, doch niet depressief of kil klinkend. Ik hoor er eerder het verlangen, de hoop naar een nieuwe lente in. De cyclus wordt vervolmaakt, en men kan weer opnieuw beginnen, met een schone lei. “C’est moi qui est tombé en pleine face”…

Met natuurgeluiden wordt ‘Histoire Sans Paroles’ ingeluid. Het vijfde seizoen, la cinquième saison. Imaginair, uiteraard, maar laat dit net het allermooiste seizoen zijn. De schitterende apotheose, waarin alles terugkomt. Het leidmotief dat men in het begin hoort (op fluit, merci monsieur Daigneault!), komt helemaal op het einde nog eens terug, en kent zelfs een nog intensere opmaat. Daartussen gebeurt er ook heel wat (het nummer duurt namelijk zo’n 17 minuten!). Na de klassiek aandoende intro (die ook wat epiek in zich herbergt), valt de piano in. Even later de akoestische gitaar. Een mystiek klinkend stuk passeert. Een heel speciaal instrument, één van de vroegste instrumenten zelfs, waar meerdere klassieke componisten gebruik van hebben gemaakt, wordt hier ook bespeeld. Het gaat over de ondes-Martenot, en dat instrument wordt bespeeld door Marie Bernard. ‘Histoire Sans Paroles’ is de perfecte synthese; als men een extra seizoen zou nodig hebben, zou dit een geschikte kandidaat zijn, op muzikaal vlak.

Harmonium speelt (ze hebben hun naam niet gestolen) erg harmonisch, haast als een orkest, zo gedisciplineerd. Maar aan de andere kant toch ook weer opvallend los en ongedwongen, alsof ze het gewoon uit hun mouw schudden, die knappe melodieën. Vooral het piano- en klarinetspel doen me denken aan jazzmuziek, terwijl de akoestische gitaar het folkelement vertegenwoordigt. De zang zit er een beetje tussenin, met uit beide takken invloeden. De soms complexe composities (zoals dat slotnummer) geven het geheel een progressief tintje. In 1975 was dit redelijk vooruitstrevende muziek, neem ik aan. Het belangrijkste is dat ‘Si On Avait Besoin d’une Cinquième Saison’ zijn houdbaarheidsdatum nog lang niet overschreden heeft, en me ook na 12 luisterbeurten nog steeds in zijn greep heeft. Van begin tot eind.

4,5 sterren

Gedownload omdat ik de cover zo mooi vond. En omdat het onder progliefhebbers een geliefd album is. Zo overdonderend als de meesten vind ik het album echter niet. Er zitten zeker mooie stukken tussen, maar die zitten voor mij eerder in de zang dan in de muziek. Het symfonische vind ik zo geweldig niet. Vandaar ook dat het laatste nummer voor mij niet het beste is, dat zijn naar mening 'Dixie' en 'En Pleine Face'. Wel mooi teksten, voor zover men kennis van het Frans rijkt.

Binnen een paar weken nog eens beluisteren. Is misschien een groeier. Afwachten.

Deze klassieker onder de symfo/prog albums maar weer eens in de CD speler gelegd. Voor de eerste maal nu beluisterd met de nieuwe speakers. Album klinkt zo fris en helder. Overigens vind ik de stijl ook veel richting folk. Komende tijd maar weer eens wat meer beluisteren.

Ik kan maar geen genoeg krijgen van deze plaat. Misschien komt het ook omdat twee van mijn favoriete instrumenten, piano en fluit, hier een grote hoofdrol hebben.

Dit is eigenlijk moderne klassieke muziek.

Een jaar geleden geprobeerd, maar wilde toen niet blijven hangen. Nu slaat het album in als een bom. Voor nu 5*. We zullen zien of dat de komende weken zo kan blijven. Zelden weet muziek zo goed een sfeer neer te zetten. Harmonium lukt het 5 nummers op rij.

Zo'n plaat waarbij ik maar moeilijk niet kan huilen van geluk.
Wat muziek toch kan losmaken bij een mens.

De mix van folk, rock, klassiek en jazz is subliem. Ook is de zang echt goed. De leadzang is sterk maar ook de harmoniën, wat in de symfo soms nog wel eens tegenvalt.

Histoire sans paroles (Harmonium) - YouTube

Knap gedaan.

Oh ja, en dit is prachtig gedaan, de volle 17 minuten! Lycée Millet 2011 - Histoire sans paroles (Harmonium) - Part 1/2 - YouTube

Het mooiste album van deze band. En eigenlijk heb ik weinig toe te voegen aan de moie beschrijving eerder hier op de site.
Het laatste album , de dubelelpee l'heptade heb ik gekocht op het moment dat de cd het vinyl verdreef en veel platenzaken hun vinyl voor een habbekrats wegdeden. Toen voor ongeneeslijk 5 gulden op de kop getikt. Vond het mooie muziek en had al eerder van deze groep gehoord. Later dit album gevonden en in Frankrijk gekocht, de groep was daar redelijk bekend bij de alternatieve scène.
Later ok de cd nog aangeschaft. Grijs gedraaid deze plaat. Prachtige melancholische muziek die altijd weer iets met mij doet.
Ik geef een 5 hiervoor.

Een van de allermooiste platen ooit gemaakt.

Alles klopt aan deze plaat: de zang, harmonieën, muziek, composities, maar vooral de sfeer.

De band vangt alle vijf(?) seizoenen in een song, waarbij de lente en zomer (nr 1 en 2) lekker frivool klinken en winter en herfst (3 en 4) wat melancholischer.

De prachtige afsluiter van kant 2 (Histoires sans Paroles) is geheel instrumentaal en daarbij fantaseert de band over een vijfde seizoen. Het schijnt links-politiek te zijn. Ik vind het prima.

Voor iemand die ook links-politiek is als ik en een milieu/natuur-persoon, komt deze plaat bij mij altijd goed binnen.

Ik noem deze stijl pastoraal, omdat ik altijd droom over weidse landschappen hierbij.

Dit album heette toch Si On Avait Besoin d'Une Cinquième Saison?

Nee hoor:
Harmonium - Les Cinq Saisons | Releases | Discogs

Misschien dat het als subtitel wordt gezien. Maar ik heb deze ook op lp en hij heet gewoon Les Cinq Saisons.

Zo ken ik hem ook, en zo staat hij ook op bijvoorbeeld Progarchives en op AllMusic. Curieuze aanpassing derhalve.

Helemaal correct. Maar ik zeg ook altijd Si on Avait... .

Op de binnenkant van de gatefold-hoes staat wel "si on avait besoin d'une cinquième saison'.
Maar ook de labels van het vinyl staat alleen 'Les Cinq Saisons' en op de rug van de hoes ook.

Progarchives vind ik persoonlijk een puinhoop. Je kan/mag toevoegen wat je wilt en er is geen eindredactie.

Bij mij staat ook op de zijkant van de backcover (van de CD) de lange titel. Op de schijf zelf staat dan weer de korte titel.

De Franse Wikipédia geeft overigens aan dat de lange titel de officiële is en de andere een soort roepnaam.

Ha, ik kan voortaan dit album aanvoeren als mensen me ervan beschuldigen een proghater te zijn. Heerlijk album: kitscherig op sommige plekken, maar melodieus ongelooflijk sterk en het speelplezier druipt er vanaf, vooral op Dixie. Klinkt nauwelijks verouderd ook.

Omschrijf kitsch. Ik noem het pastoraal, maar niemand snapt dat ik die term gebruik. Ik snap dan weer niet dat dit kitsch zou zijn. Ik vind het ook geen prog. Ik vind dit een kruising tussen folk en jazz.

Queen vind ik kitsch en David Bowie en Abba enzo. Maar dat vind ik ook okay.

Raar dat termen voor iedereen wat anders inhouden.

Pastoraal gaat goed samen met kitsch. Hoe goed ik het slotnummer ook vind, het moment dat de fluit invalt in het intro, nadat we eerst wat natuurgeluidjes hebben gehoord, zou ik onder allebei die termen scharen. Maar laten we het erop houden dat we dit allebei een goed album vinden.

Livevideo van "Dixie": Harmonium - Dixie (1977) - YouTube

Zo rond de lente en zomer merk ik dat veel meer zogenaamde pastorale muziek draai. Dit kan folk, klassiek of jazz zijn. In elk geval vind ik het dan fijner om melodieuze en harmonieuze muziek met overwegend akoestische instrumenten te draaien. Vaak ook met een dromerig karakter (al heeft deze plaat ook mellotron en electrische basgitaar en electrische piano).

Deze plaat vind ik binnen de Queboise prog/jazz-rockscene één van de meest uitgebalanceerde platen, samen met Les Porches van Maneige en de twee albums van Contraction. Deze van Harmonium kwam ik ooit op het spoor omdat ik via een progrock-forum had gevraagd naar albums die wat meer richting Snow Goose (één van mijn favoriete platen ooit) neigden. Ik kreeg toen nog best veel reacties van de andere forum-users; zo ontdekte ik ook Eberhard Weber, Pekka Pohjola en Ragnarok. Opvallend is dat ik al die platen echt heel hoge eindscores geef.

Om deze plaat goed te begrijpen is een blik op wikipedia voldoende. Daar staat genoeg achtergrondinformatie. Muzikaal gezien is deze plaat een mengeling van pastorale folkmuziek, dromerige progrock en pop. De zangharmonieën van Serge Fiori, Michel Normandeau en Louis Valois zijn prachtig, maar het is vooral de warme stem van Serge Fiori die mij diep raakt (ook op de latere Harmonium en solo-platen van Serge). Ik ben een zijdelingse liefhebber van de chanson, in die zin dat ik de bekende chansons ken, maar ik nooit echt de diepte in ben gegaan. Als ik Serge hoor, heb ik wel altijd direct zin in chansons luisteren.

In feite is deze plaat opgenomen en uitgekomen in een periode dat de progressive rock al over haar hoogtepunt heen was (1974) en ik weet niet hoe het was in Canada (met oa Rush, Triumph en Saga), maar misschien was progressive rock in Canada nog wel wat langer populair. In elk geval was deze plaat ook toen al een succes. Misschien ook omdat het wat afwijkt van de progressive rock van Yes en Emerson, Lake & Palmer, dat vooral gericht was op virtuoze solo's. Deze van Harmonium kenmerkt zich vooral als een perfecte mix van folkmuziek en progressive rock, waarmee op dat moment eigenlijk vooral de Scandinavische scenes (Zweden en Finland, middels bands als Tasavallan Presedentti, Jukka Tolonen, Pekka Pohjola, Ragnarok, Pirrpauke, etc.) hoge ogen gooide.

Van de vier seizoenen-nummers, vind ik 'Dixie' allereerst wel het benoemen waard. De combinatie van pop, folk en ouderwets dixiejazz is prachtig, knap en overtuigend gedaan. Een song die haar gelijke niet kent. Erg knap geschreven en gearrangeerd door alleskunner Serge Fiori met een hoofdrol voor klarinettist Pierre Daigneault, die de jaren 20 bijna laat herleven. Het lepel-spel (gespeeld door traditionele Quebecoise folkbands) van Serge is een gave toevoeging en één van de weinige percussie-instrumenten op de plaat. Ik kan jullie verklappen; ik heb het zelf ook geprobeerd, en het is nog best moeilijk om dat te bespelen. Probeer het zelf maar eens. Maar zo lekker als dat Serge het op 'Dixie' speelt, gaat niet lukken.

'Depuis l'automne...' is een wat langer stuk waarbij de twee akoestische gitaren van Michel (6-snaar), Serge (12-snaar) in combinatie met de klarinet wat meer centraal staan. Ook hier weer veel aandacht voor de zangharmonieën, tegen het eind zelfs aangedikt met een mellotron. Het is één van de weinige momenten dat de synthesizer en electrische piano wordt bespeeld. De electrische piano vormt danwel de basis voor het eerste nummer. Het eerste nummer is ook het nummer dat het meest de rock benadert. Terug naar 'Depuis l'automne..' waar in het laatste refrein de muziek extra verdieping krijgt door de basklarinet. Met een kort bijna Barclay James Harvest-achtig mellotron-coda eindigt dit nummer. Liefhebbers van dit soort muziek kan ik ook wel verwijzen naar de eerste vier platen van Barclay James Harvest, die ook die pastorale sfeer kunnen oproepen, maar dan Britser.

Het mooiste stuk op deze plaat is het enige stuk dat geen bestaand seizoen uitbeeldt: de suite 'Histoires sans Paroles', waarbij niet de zang de voornaamste harmoniëen verzorgt maar de fluiten (blokfluit, dwarsfluit en piccolo), piano en akoestische gitaar. Zelfs de fluit van mellotron mag meedoen. De zangstukken beperken zich in dit nummer tot wat woordelozen melodieën gezongen door Serge.

Op het moment dat het belangrijkste thema op de zes-snarige en twaalfsnarige gitaar haar intrede doet, heb ik ook associaties met Mike Oldfield. Vooral als de basgitaar als enige ritmeinstrument de muziek ondersteund (ook Oldfield werkte voornamelijk zonder drums op zijn eerste platen). De melodie van dit thema heb ik altijd wat vinden lijken op één van de thema's uit het wereldberoemde nummer 'Music' van John Miles.

Serge Locat (die hier voor het eerst meedoet) heeft op de concertpiano (vleugel) en mellotron ook een grote rol in dit nummer. Het is voornamelijk zijn spel dat deze periode van Harmonium zo symfonische laat klinken, naast zijn mellotron-spel uiteraard. Ergens op tweederde van dit nummer is een stuk ingeruimd waar de piano, gitaar en mellotron een bed neerleggen waarop de fluit, klarinet en sopraansaxofoon met elkaar in een dans verwikkeld raken, waarmee de band King Crimson's Lizard rivaliseert.

Het mooie aan dit nummer (en eigenlijk de gehele plaat) is dat de muzikanten elkaar zoveel ruimte geven. Want ook al is het vooral bandleider Serge die de muziek schrijft, hij laat toch veel ruimte voor de partijen voor de rest, zoals de eerder genoemde Serge Locat, blazer Pierre Daigneault en tweede gitarist (op de 6-snaar) Michel Normandeau.

Het laatste thema van het nummer is een reprise van het begin en op dat moment zitten we eigenlijk al in het coda. Het is een stuk dat gedragen wordt door de twee gitaren (6 en 12-snaar), piano, mellotron en twee fluiten, en vormt toch wel een climax. Een climax waar geen electrische gitaar of drumstel in te bekennen is, maar in heftigheid niet inboet.

Leuk weetje nog: op 'En Pleine Face' speelt de uit de band Etcetera afkomstige Marie Bernard een wel heel bijzonder toetseninstrument: de Ondes Martenot. Zij bespeelt deze ook op het gelijknamige debuut en enige album dat deze obscure band heeft opgenomen. Ook een aanrader binnen de Quebecoise prog/jazz, maar dan iets wilder en meer richting Gentle Giant. De combinatie van de zingende Ondes Martenot (dat ook wat weg heeft van een theremin, maar dan minder indringend) wordt waanzinnig mooi toegepast in dit nummer, dat bovendien extra cachet meekrijgt omdat Michel hier accordeon speelt en in dit nummer wellicht wel de mooiste der mooiste zangharmonie van de plaat zit, tegen het eind vlak voor het coda met de accordeon-ad libs.

Ik laat het hier maar even bij, anders tik ik de hele dag door, en is er geen ruimte meer voor andere liefhebbers.

Ik kende dit niet. Omdat ik graag de symfonische rock uit de vroege seventies luister, en zeker die met een pastorale inslag, heb ik deze beluisterd. En inderdaad: best fijne muziek!

Dan mag je deze van mij ook proberen, muzikale vriend: Ragnarök - Ragnarök (1976)
Een paginalange recensie en analyse is er nog niet van gekomen bij die plaat, maar dat komt nog wel.