Rage Against the Machine - Rage Against the Machine (1992)

Plezante plaat. Het heeft nogal lang geduurd, maar onderhand heb ik hem ook in huis gehaald. Stevige, vette riffage, beetje simplistisch drumwerk en daarbovenop de mantra's van Zack de la Rocha; dat is Rage Against the Machine in een notendop. Veel diepgang is er niet te zoeken, de zogenaamde maatschappijkritiek in de teksten is niet meer dan een half geslaagde poging om interessant over te komen - ik heb er echt niets mee. Maar hij brengt het gepassioneerd, en dat is dan weer wel naar m'n smaak. Verder klinkt de muziek loepzuiver, dankzij een uitstekende productie. Sommige nummers slepen wel te lang aan, en het gebrek aan melodie in de zang versterkt het gevoel van repetitiviteit nog. Dankzij het uitstekende gitaarwerk ga ik toch voor een gulle beoordeling, Rage Against the Machine is een aanrader voor wie houdt van stevige funkrock en niet vies is van wat geschreeuw.

Ik ben boos.
In ons buurthuis wil er niemand met mij praten.
Allemaal stomme mensen.
En ik woon ook nog in een stomme plaats.
In een stom land.
De regering is stom.
Stemmen heeft geen zin.
Allemaal stomme kandidaten.
Hiphoppers zijn stom.
Hardrockers zijn stom.
Ik zou ergens tegenaan willen schoppen.
Maar dat is nog erger dan stom.
Dat is zelfs dom.
En het doet ook pijn.
Ik wil dingen in de fik steken.
Maar dat mag niet van de politie.
Fuck de politie.
Fuck de brandweer.
Fuck het buurmeisje.
Dat mag ook niet.
Die is nog minderjarig.
Fuck.....
School is ook zinloos.
Stomme, domme leraren.
Ik kan mezelf wel les geven.
Als we nu allemaal gaan springen.
Dat mag namelijk wel.
Is niet eens strafbaar.
Misschien komt er dan zelfs een aardbeving.
Dat zou cool zijn.

Wat een geweldige funk/rock/rap protest plaat is dit toch zeg. Zoveel energie, zoveel klasse, zoveel goede nummers. De bas is briljant, de drums lekker droog, de gitaar van Morello is pure klasse en Zack zingt, zuigt en praat zijn longen eruit. Ik vind de 20th anniversary remaster wel de moeite waard: de heldere sterke productie is nog wat beter te horen. Het geeft de muziek nog wat meer kracht, als dat al mogelijk is. En die muziek bestaat niet te vergeten ook uit 10 (ijzer-)sterke songs, want mensen er staan zoveel echt hele goede nummers op deze plaat. Favorieten kiezen is erg moeilijk.

Hoewel ze een echt eigen geluid hebben, kan je wel refereren aan andere bands. Zoals hierboven, daar wordt terecht de Utrechtse Urban Dance Squad genoemd, maar soms hoor je ook de vroege Red Hot Chili Peppers als het wat meer funky klinkt. En terecht schrijft Chuck D de intro bij de 20th anniversary: een link met Public Enemy ligt er (inhoudelijk) ook.
Rage Against the Machine is een plaat die je bij de strot pakt en niet meer loslaat.

Mijn kennismaking met Rage Against the Machine was tijdens een geschiedenisles op de middelbare school. Mijn geschiedenisdocente (Ineke v.d. Berg, ik ben je eeuwig dankbaar) liet tijdens een les een optreden zien van Rage Against the Machine. Ze plaatste het in de context van de rassenrellen in Los Angeles naar aanleiding van de zaak Rodney King. Ik werd direct omver geblazen door de rauwheid en de directheid van Rage Against the Machine. Dit had ik nog nooit gezien. Niet alleen vanwege die rauwheid en directheid, maar ook vanwege de cross-over van hiphop en rock. De thematiek kwam bij mij eigenlijk pas later, daar stond ik op dat moment niet bij stil. Wel was ik direct zwaar onder de indruk van Tom Morello. Wat doet die gast op de gitaar? Produceert hij die geluiden? Tijdens die serie lessen bleef Rage Against the Machine maar in mijn hoofd malen. Toen het album uitkwam, boem, weer die klap recht in je gezicht. Wat een intrigerende hoes. En dan de muziek: het titelloze debuut is een opeenvolging van ongekende power en energie. Zack de la Rocha rapt de politiek geladen teksten je tegemoet. Je moet er wel naar luisteren, hij schreeuwt letterlijk om je aandacht. De maatschappelijke aanklacht tegen het systeem, de overheid, "The Machine" worden op een niet mis te verstane manier op je afgevuurd. De teksten zijn misschien niet van het niveau Shakespeare, maar het is ontegenzeggelijk duidelijk welke boodschap Rage Against the Machine wil verkondigen. De frase "fuck you, I won't do what you tell me" uit "Killing in the Name" vat wat dat betreft de kern van Rage Against the Machine in een zin samen. En dan uiteraard Tom Morello. Wat een ongelooflijke fantastische gitarist is dat toch. Originele riffs en licks en solo's die je nog nooit eerder had gehoord. Ongekend en ongeëvenaard wat mij betreft. Maar vergeet de ritmesectie niet hoor. Met name de pompende en funkende bas van Tim Commerford is als een lijm die alles bij elkaar houdt. Hoogtepunten zijn moeilijk aan te wijzen, maar als ik moet kiezen dan zijn "Killing in the Name", "Take the Power Back" (check dat intro op de bas!), "Bullet in the Head" en "Wake Up" mijn favorieten. Maar zoals gezegd, eigenlijk is het gehele album een hoogtepunt. De heren van Rage Against the Machine hebben hun debuutalbum nooit overtroffen, maar dat doet niets af aan de prima albums die zie hierna hebben uitgebracht. Dit blijft echter hun meesterwerk en "Rage Against the Machine" is wat mij betreft het ultieme protestalbum.

Eerste en beste album van de band, met uitsluitend voltreffers. Het geluid was destijds behoorlijk innovatief en overrompelend, maar ook nu maakt dit nog steeds indruk. De verbeten raps en de hakkende ritmesectie, aangevuld door het atypische gitaarwerk, maken hier iets heel bijzonders van. Overtuigingskracht en energie zijn er ook genoeg. Jammer dat het hierna al snel bergafwaarts ging met de band.

Hoewel ik op een punt ben aangekomen dat me best goed kan vinden in veel van de politieke ideeën van blijft Rage Against the Machine, blijft de band een wat moeilijk geval voor mij. Dat komt door de niet bepaald subtiele omlijsting van hun propaganda-campagne, die al heel snel formule-achtig kan klinken. Dat is wel het laatste wat je wil natuurlijk, dat je anti-kapitalistische boodschap klinkt als een massaproduct dat van de lopende band afloopt. Die lompe riffs in hetzelfde tempo, met diezelfde edgy skaterstem van La Rocha.

Te metal, te weinig funk als je het mij vraagt. Ik snap waarom ik als dertienjarige nooit ben overgestapt van de Red Hot Chili Peppers naar RATM. En waarom ik nog steeds groot ben van Gang of Four, een band die zowel voor RHCP en RATM een grote invloed was en een perfecte balans vond tussen satire, humor, venijn, agressie, maatschappijkritiek en dansbare tunes.

De beste nummers zijn dan ook waar RATM afwijkt van hun zelf gestelde norm;
het introspectieve Settle for Nothing, het baggy Know Your Enemy, de dub van Freedom en de funky grooves van Bullet in the Head en Fistful Of Steel, waarop ook de politieke zeggingskracht van hiphop die RATM herkenden in Public Enemy, NWA en Boogie Down Productions.