Bruce Springsteen - Born to Run (1975)

Dit is echt een album met fantastische songs, maar een wat mindere uitwerking. Thunder road is in de rustige uitvoering van het live album 75 -85 een heel stuk beter.

Eigenlijk is het best treurig als je in de documentaire bij deze box hoort dat ze een jaar hebben gedaan over het op plaat zetten van deze 8 songs. In dezelfde box zit dan een live DVD van een concert in het Hammersmith Odeon in London waar ze op een avond de studioversies van een aantal van de nummers compleet overtreffen.
En dan ben ik normaal gesproken geeneens een echte liefhebber van live albums, maar wat Bruce met de E-street band hier laat zien ; Werkelijk waar fantastisch.

Als je deze box voor 15 euro ziet liggen, moet je natuurlijk geen moment twijfelen. Je krijgt een goede documentaire, een heel goed studio album en een fenomenaal concert op DVD. Er zijn slechtere dingen om je geld aan uit te geven.

Na mijn kennismaking met de megaklapper Dancing in the Dark (wat was ik een fan van de clip in die tijd) en snel daarna het hele album Born in the U.S.A. was er toch geen fan geboren.
Het duurde dan ook tot de opvolger Tunnel of Love dat ik verder kennis maakte met the Boss. Pas na Tunnel of Love kwam dit album met terugwerkende kracht aan bod (het zal eind jaren '80 geweest zijn). Later ging ik nog verder de Springsteen-geschiedenis in met de nog oudere albums, maar die heb ik de laatste jaren wat links laten liggen dus toen ik een jaar geleden mijn Springsteen top 5 albums op deze site weergaf waren dat gevoelsmatig ook de enige 5 die ik echt goed kende.
Kun je je voorstellen dat toen ik de titelsong Born to Run hoorde ik gelijk dacht 'hey Frankie Goes to Hollywood'. Schandalig natuurlijk, maar ik kende echt maar 2 albums en het geweldige nummer The River.
Niks Frankie natuurlijk, en al snel merk je ook dat dit geweldige nummer ook maar moeilijk te coveren valt.
De rest van dit album vind ik oerdegelijke rock en qua rock misschien ook wel het beste album van Bruce Springsteen. Ik val merk ik toch wat sneller voor de wat rustiger albums.
Dit album blijft als een rots in de branding en heeft me al heel wat meebrulplezier opgeleverd.
En toch misschien goed te weten dat ik eigenlijk helemaal niet zo'n liefhebbers ben van dit soort rock, alleen Bruce mag mijn muziekdomein binnentreden en beslaat dan ook een aardig gedeelte van mijn cd-kast.

Born to run was Springsteen’s laatste kans om het te maken in de rockmuziek.. Zijn twee vorige albums waren geen verkoopsuccessen geweest. Het was zijn laatste kans om het te maken. En met dit album heeft hij het echt gemaakt. Maar dat was 30 jaar geleden. Is dit album nu nog steeds een mijlpaal in de muziekindustrie, of is het al lang en breed voorbijgestreefd? Ik zal het je zeggen.

The tracklist:

1.Thunder road: dit is mijn favoriete nummer van het album. Het gaat over twee geliefden die weg willen uit hun geboortestad. De jongen is vol vuur en enthousiast, maar het meisje heeft twijfels. De teksten zijn meesterlijk, de muziek schitterend en het is mooi en sfeervol geproduceerd. Een echt meesterwerk.

2.Tenth avenue freeze out: een nummer over het ontstaan van de E street band, de vaste achtergrondband van Bruce. Het is waarschijnlijk het meest up tempo nummer van het album. Het werd ook uitgebracht als single, helaas zonder succes.

3.Night: een kort maar mooi nummer over, wel, de nacht. De saxofoon in het nummer is hemels(de sax word trouwens veel gebruikt op dit album). Het is wel het minst goeie nummer van het album, maar dat betekend natuurlijk niet dat het slecht is, integendeel.

4.Backstreets: 1 van de hooghtepunten van het album. Het nummer gaat over 2 vrienden(geliefden?) die zich in de backstreets verstoppen voor de slechte kant van de mens, tot ze er zelf mee geconfronteerd worden. Het pianostuk aan het begin is een klassieker.

5.Born to run: het bekendste nummer van het album, en terecht, want dit is een echte klassieker. Het is een van zijn meest bekende en meest gewaardeerde composities. Zo gewaardeerd dat het werd vooruitgeschoven als het volkslied van New jearsy! Grappig detail is dat het nummer eigenlijk gaat over het verlaten van new yearsy(vandaar de tekst).

6.She’s the one: een ondergewaardeerd nummer op het album. Hoewel het bloedmooi is en zeker 1 van de beste van het album is, word het door niet veel mensen opgemerkt. Of misschien ligt het gewoon aan ondergetekende, wie weet.

7.Meeting across the river: een mooie pianoballad die gaat over een arme kerel die criminele klussen wil doen om aan geld te geraken. Zijn beste(en enige) vriend probeert hem om te praten.

8.Jungleland: het laatste nummer van het album. Het duurt bijna tien minuten, maar het is het zeker waard om het helemaal te beluisteren, want muzikaal gezien valt er helemaal niks op aan te merken. Vooral de saxsolo is klassiek, en soms huil ik bij de intro

Conclusie: dit is een echte klassieker, nog steeds, na 33 jaar. Alles zit perfect in elkaar en klopt gewoon. Een aanrader voor de rockfans.

Ongelooflijk hoe dit album door de jaren heen alleen maar aan kracht lijkt te winnen. Dit is één van die zeldzame albums die de tand des tijds moeiteloos doorstaan. Maar je moet niet vies zijn van een flinke portie romantiek om het op waarde te kunnen schatten. Want Springsteen gaat op dit album soms behoorlijk over de top, en daarin moet je mee willen en kunnen gaan. Als dat geen belemmering voor je is, bezit dit album alle ingrediënten om tot een klassieker te kunnen uitgroeien.

Zoals ik in een post hierboven al schreef is het een erg beeldende plaat. Born To Run zou bijna de soundtrack kunnen zijn van een James Dean-film, met een held die ondanks zijn hart van goud op het slechte pad is geraakt in een duistere wereld vol misdaad en motorbendes en uit zijn malaise wil ontsnappen, het liefste met die mooie dame aan zijn zijde. Uit elk nummer spreekt een hunkering naar vrijheid. Niet voor niks spelen auto's en motoren zo'n grote rol op de plaat. Springsteen werd vaak afgerekend op zijn (in de ogen van sommigen) obsessie voor auto's, maar auto's zijn in zijn teksten nooit zomaar een vervoermiddel maar staan symbool voor vrijheid, of een middel om vrijheid te verkrijgen. Daarnaast is vriendschap één van de hoofdthema's op de plaat. Dat blijkt alleen al uit de hoes, waarop Springsteen tegen saxofonist Clarence Clemons aanhangt (het nummer 10th Avenue Freeze-Out gaat deels over het ontstaan van de E Street Band, en snijdt specifiek aan hoe de band opbloeide toen Clemons erbij kwam). In nagenoeg elk nummer heeft Springsteen een met naam genoemde bevriende medestander, die er al dan niet van overtuigd moet worden samen te ontsnappen. Mary in Thunder Road, Big Man (Clemons) in 10th Avenue, Terry in Backstreets, Wendy in Born To Run, Eddie in Meeting Across the River, en The Rat in Jungleland. Night is een uitzondering maar past thematisch prima binnen de plaat, omdat het gaat over een loner die het 's nachts in een auto door de stad rondscheuren ziet als een bevrijding uit zijn geestdodende werk overdag. She's the One vind ik tekstueel het echte buitenbeentje op deze plaat. Het is een ode aan die ene dame die zo mooi is dat je haar nooit kan krijgen.

Muzikaal is het een erg rijke plaat. Wie meer wil weten over de opnamen van Born To Run zou eens naar de erg verhelderende docu Wings For Wheels moeten kijken, die bij de re-issue is gevoegd. Uit deze film blijkt dat de opnamen van Born To Run een slopende bezigheid waren. Springsteens eerste twee platen waren niet erg aangeslagen bij het grote publiek en Born To Run werd zijn laatste kans om zich te bewijzen. Er lag dus een erg grote druk op zijn schouders om een plaat te maken waar hij zowel zelf tevreden over kon zijn, als die een groot publiek aansprak. Springsteens hang naar perfectionisme nam tijdens de opnamen bijna dictator-achtige neigingen aan. Take na take na take, vooral van het titelnummer (wat naar verluid zes maanden duurde om op te nemen), werden op tape gezet na elke take klonk Springsteens gekmakende "again".
Alsof dat nog niet moeilijk genoeg was, besloten tijdens de opnamen van de plaat drummer Ernest Carter en pianist David Sancious ook nog eens de band te verlaten (uit de documentaire blijkt dat eerstgenoemde daar nog steeds erg mee zit). Er moesten dus audities worden gehouden, en uiteindelijk werden Roy Bittan op piano en Max Weinberg op drums aangesteld. Nadat die de nummers konden spelen, konden de opnamen verder gaan. De opnamen dreigden wederom te verzanden in Springsteens oeverloze perfectionisme, tot er redding kwam in de persoon van journalist (en Springsteens toekomstige manager) Jon Landau. Hij overtuigde Bruce genoegen te nemen met de opnamen die er tot dan toe waren gedaan en warempel, op de nacht voordat de aansluitende tournee begon was de plaat eindelijk af. Springsteen ervaarde de tournee, geheel in lijn met de hoofdpersonen op de plaat, als ontsnapping uit de sleur van de studio. De rest van het verhaal is bekend. Born To Run werd een succes, en Springsteen mocht blijven.

De keuze voor Roy Bittan bleek een gouden greep. Springsteen had de nummers grotendeels gecomponeerd op de piano (niet voor niks hebben enkele nummers een piano-intro). Bittan nam de pianostukken van Springsteen als uitgangspunt en werkte ze uit tot meeslepende, bijna theatrale partijen. Als één instrument het geluid van Born To Run definieert is het volgens mij de piano. De plaat begint en eindigt ook met piano. Een wat mij betreft altijd wat onderbelicht aspect van de E Street band is Springsteens snerpende gitaarspel. De man is geen groot gitarist, maar wel een zeer gemene! Zijn gitaar waar hij tot op de dag van vandaag op speelt en ook de cover siert, is een merkloos ding wat hij ooit voor 100 dollar kocht met een zeer eigen geluid wat het geluid op de eerste trits platen met de E-street band kleurt. Born To Run wordt gekenmerkt door een Phil Spector-achtige wall-of-sound productie en een grote dynamiek, ook binnen de nummers.

Hoogtepunten op Born To Run? Ik vind dat er niet één minder nummer opstaat. Ik vind Born To Run één groot hoogtepunt, dat aaneengesloten beleefd moet worden. Van Thunder Road tot Jungleland gebeurt er zo veel, dat de plaat veel langer lijkt de duren als de veertig minuten die ze werkelijk duurt.
Naar 5* en in mijn top 10.

Lang maar matig gevonden, buiten Thunder Road en Born to Run. Maar nu vind ik hem echt helemaal geweldig. Ongelooflijke plaat, in zijn geheel supersterk en zeker een top 10 plaats waard.

Voorheen had ik helemaal niks met dit album. Toevallig kam ik dit album voor €5,90 tegen in een Duitse Mediamarkt. Omdat ik deze altijd tegenkom in Top-25 lijsten aller tijden kon ik hem niet laten liggen. Opeens lijkt er een kwartje te zijn gevallen zoals dat ook bij Born in the USA gebeurde onlangs. Luister naar de stem van Backstreets, de opbouw van Born to Run en vooral: Jungleland! She's the One en Meeting Across the River hebben nog wat tijd nodig denk ik. 4,5*

1975.

De Vietnam oorlog loopt ten einde.
Teleurgestelde en eeuwig verminkte soldaten keren terug.
Alcoholisme en een hoog zelfmoordpercentage.
Een nieuw gevecht.
De persoonlijke veldslag.
Rechtvaardigheid door een verdiende uitkering.
Het gebedel op straat tegen gaand.
Is er niemand die luistert?
Wie zal hun stem vertegenwoordigen?
En daar beantwoord die jongeman uit New Jersey hun gevoelens.

Er zijn machthebbers die vanuit een luie stoel de touwtjes in handen hebben.
Boven een schaakspel conflicten uit vechten.
De gezichtsloze pionnen als inzet.
Met een kist vol reservespelers.
De lagere maatschappij vormen het strijd toneel.
Opdrachten van bovenhand op gelegd.
Rennen om te overleven.
Om een kansloos bestaan op te bouwen.

In de hele tekst van Born To Run wordt nergens een link gelegd met de zwarte pagina in de geschiedenis van de USA.
Het voelt voor mij echter wel zo.
De Amerikaanse Droom verworden tot de nachtmerrie in Vietnam.
Maar dit geeft houvast.
Geen medaille van een president die de wonden heelt.
Niks eervol ontslag.
Maar die nieuwe protestzanger die het gevoel op roept.

Born To Run is het op pakken van het leven.
De buurjongen die vanwege het weekendbaantje in de garage een oude auto kan op knappen.
Per ongeluk zijn eerste liefde zwanger maakt.
Voor altijd werkzaam op die plek.
Geen toekomstperspectief.
Ja het leven is hard.
Spreek het verdorie dan ook zo uit.
Bruce laat je stem horen.
En als je het niet meer je strot uit krijgt.
Laat Clarence het dan over nemen op saxofoon.

Klassiekers. Bruce Springsteen heeft er een aantal op zijn naam staan. Zijn grootste commerciële succes en internationale doorbraak is "Born in the U.S.A.". Dat album staat ook bekend als klassieker, en hoewel ik dat een meer dan aardige plaat vind, verdient het album "Born to Run" veel meer de status van klassieker. "Born to Run" introduceert Bruce Springsteen als de man van de arbeidersklasse. Geweldige teksten. Hij vertelt de pijnlijke waarheid over Amerika en alles wat hem beweegt. Naast Springsteen spelen uiteraard ook klassemuzikanten mee op deze plaat. Al dan niet in eerdere samenstellingen is hier ook de manifestatie van The E Street Band een feit. Veel piano en saxofoon op deze plaat. Clarence Clemens eist een echte hoofdrol op. Achteraf gezien vind ik deze plaat wel een mooi eerbetoon aan hem, en verschaft deze "big man who joined the band" ("Tenth Avenue Freeze-Out") een welverdiende plek in de muziekgeschiedenis. Nummers als "Thunder Road", "Born to Run" en "Jungleland" zijn pareltjes en vertellen zo'n herkenbaar verhaal. Misschien is dat wel de kracht van Springsteen; een meesterlijke verhalenverteller.

Een uitstekend album van Bruce Springsteen. Voor mij is het nu nog mogelijk te zeggen of het zijn beste is, aangezien ik nooit zijn albums in zijn geheel heb gedraaid. Deze dus wel, en dat is goed bevallen. Naast de krakers Born to Run en Thunder Road, vallen vooral de rust en ruimte tijdens Jungleland op, het gevoelige in Meeting Across the River en het aanstekelijke stemgeluid in Backstreets. De overige nummers zijn ook goed, waarbij ik alleen de stijl van Tenth Avenue Freeze-Out niet echt kan waarderen. Dat nummer valt bij mij gewoon net verkeerd.

“Zouden we het wel uitbrengen?”
“Is het wel goed genoeg?”
“Moeten we er niet hier en daar nog wat aan sleutelen Jon (Landau)?”

Bruce Springsteen had tot het allerlaatste moment twijfels over het album. Hij stond onder zware druk. Na de eerder tegenvallende eerste twee albums moest het er deze keer boenk op zijn. Hij wilde iets maken dat de mensen nooit meer zouden vergeten. En dat deed hij met verve.

De verhalen die Bruce zingt, zijn niet nieuw neen.
Maar niemand heeft ze ooit beter verteld.
Herkenbare romantiek.
De verleiding en het gevaar van de nacht.
De lokgroep van de vlucht.
Een zoektocht naar die ene kans om te ontsnappen.
Baby, we’re BORN TO RUN

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Thunder Road

Zou het mogelijk zijn om een warmer welkom te krijgen op een album, als dit? Ik dacht het niet neen. Een wondermooie intro van mondharmonica en fijn pianogetokkel. Aan mooie intro’s hier geen gebrek op Born to Run: muzikale invitaties die net als het ochtendgloren de sfeer van de song schetsen.

Thunder Road, die eerst Wings for Wheels zou gaan heten, is een hoopvol vooruitkijkend romantisch lied. Op hoop en dromen staat geen leeftijd. “Maybe we ain’t that young anymore, show a little faith there’s magic in the night”. Heel mooi.

Tenth Avenue Freeze Out

Hier bezingt Bruce Springsteen (initialen “Bad Scooter” uit de song) zijn belangrijke eerste ontmoeting met niemand minder dan de Big Man, saxofonist Clarence Clemons.

Altijd grappig hoe tijdens live-concerten na de passage “And the Big Man joined the band”, (plus het bijhorende saxfantasietje) het ganse publiek Clarence begroet met een warm verwelkomend gejuich.

De relatie tussen Bruce en de onfortuinlijke Clarence was best wel intens. Kijk maar naar de mooie albumhoes van Born to Run: de vriendschap druipt er vanaf. Ooit liet Clarence zich het volgende ontvallen over zijn relatie met Bruce: “Het is de grootste passie die je kunt voelen zonder seks”. Jamannekes!

Night

Sax Clarence blijft maar van jetje geven op het derde nummer: wat een bom! Night vertelt ons het verhaal over een kerel die na een ellendige dag werken dringend stoom moet aflaten. “It feels right as you lock up the house, turn out the lights and step out into the night”.

Backstreets

Opnieuw zo’n verbluffende intro van pianovirtuoos Roy Bittan, een solo die zwaar aan je ribben blijft plakken. Om nog maar te zwijgen over de passie die Bruce hier in zijn stem legt.

Backstreets beschrijft een relatie die start als onschuldige vriendschap maar transformeert naar echte liefde. Liefde die niet lang blijft duren: “There was nothing left to say but i hated him and i hated you when you went away”. Zo brekend dat zelfs de ooit onschuldige vriendschap (“We swore forever friends on the backstreets until the end”) verloren raakt. Bruce is er het hart van in en dat hoor je ook.

Backstreets is de plaats waar je mensen ontmoet waarvan je ze liever niet thuis ontmoet in de aanwezigheid van je moeder. Een plaats waar je kan crashen in “an empty beach house” en waar je bijna niet betrapt kan worden. Het is het achterbuurtleven waar illegale autowedstrijden plaats vinden (zoals in het nummer Night), een leven met zware feestjes, dronken toestanden, verboden vriendschap,… Hiding on the Backstreets.

Born To Run

Wat een fenomenaal nummer. Een beklijvende lovesong over het ontsnappen met het meisje van je leven. Alleen al aan dit nummer werkte Bruce zich 6 maanden te pletter en dat is er aan te merken. Geen enkel ander nummer wekt zoveel in me op als Born to Run: een pompende rush van energie. “Someday girl i don’t know when. We’re going to get to that place where we really want to go and we’ll walk in the sun. But until then tramps like us, baby we were born to ruuuuun”. Vooral de driedubbele herhaling van deze laatste zin doet het hem, een climax van jewelste. Dit steengoed titelnummer is voor mij het absolute hoogtepunt uit mijn muzikale beleving. Echt.

Een leuk weetje omtrent “Born to Run” vinden we terug in het vijfde seizoen van The Soprano’s (waar guitarist Steve Van Zandt in meedraait). Personage Christopher Moltisanti komt ergens te laat aan en als reden geeft hij het volgende aan: “The highway’s jammed with broken heroes on a last chance power drive.” Laat dit nu net een ijzersterke zin zijn uit Born to Run, leuke ingeving van Stevie, niet?

She’s The One

She’s the One is al het zesde pareltje. Een opzwepend lied met een ijzersterk slot.

Een nummer over een bijzonder knap, maar tevens koud meisje waar je helemaal aan verkocht bent. Zo’n meid die het allemaal niet zo serieus met je meent. Maar hoe hard je ook je best doet om er niet in te trappen, er is geen ontsnappen aan. Ze maakt je helemaal gek. (“And tonight you’ll try just one more time to leave it all behind”). Zo gek dat de flow het haalt van het verstand. (“That secret pact you made, back when her love could save you from the bitterness”). Geniaal hoe Bruce dit allemaal kan neerpennen met daaronder een ferme streep rockende topmuziek.

Meeting Across The River

Voor mij toch een beetje de vreemde eend in de bijt, maar daarom niet minder sterk. Ook hier zet Bruce een leuk verhaal neer. Hij moet zijn duistere vriend een handje helpen door hem te assisteren bij een belangrijke drugsdeal. Daarbij laten ze niks aan het toeval over en doen ze zelf alsof ze een pistool in hun broekzak hebben: “Here stuff this in your pocket, it’ll look like you’re carrying a friend”.

Jungleland

Wat een afsluitende kanjer. Alles is perfect: de prachtige vioolintro, het sublieme moment waar de piano overgaat in het strakke Junglelandritme, de extra energie die vrijkomt bij “churches”, tot de explosie die start in de derde strofe. En dan moet het strafste eigenlijk nog komen: de ellenlange en overstijgende saxsolo van Clarence: puur kippenvel. Niet meer dan normaal dat Clarence Clemons ontgoocheld was toen Jungleland niet opgenomen werd in Bruce’s Greatest Hits album uit 1995. Terecht Clarence, terecht!

Jungeland bezingt op een poëtische manier hoe prille twintigers iets van hun leven proberen te maken in een stad. Een stad waarvan ze niet zeker zijn eruit te kunnen ontsnappen… Prachtig.

Trouwens, luister even naar Jungleland en daarna naar Romeo and Juliet van de Dire Straits. Verrassend niet?

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Zo jong toen en zo’n teksten neergepend.
Dat hebben je er niet veel na gedaan Bruce.
Dit is dan ook veel meer dan een rockalbum, het overstijgt het.
Een Masterpiece.
Ja dat is het.
*****

Tussen alle vier en vijf sterren die hier voor Born to Run uitgedeeld zijn, lijkt mijn drie en een halve ster bijna een onvoldoende...
Maar goed, ik kan niet echt enthousiast worden over deze plaat.
Hoewel het een groots opgezet rockalbum is, begint Born to Run nooit echt te leven voor me. Jungleland is eigenlijk het enige nummer op dit album dat ik echt sterk vind. Met de overige nummers is weinig mis, maar als ik Thunder Road, Thenth Avenue Freeze Out of Born to Run hoor zoals ze gespeeld worden op Hammersmith Odeon, Londen ’75, dan vonkt en vlamt en bruist het veel meer dan op dit album. Dan klinkt het alsof Bruce Springsteen echt opgaat in het verhaal dat hij probeert te vertellen.
Bovendien vind ik Meeting Across the River een vreemde eend in de bijt op dit album: qua geluid vind ik het eigenlijk niet tussen de overige nummers passen.

Born to Run is voor mij bovenal een degelijk rockalbum, maar Springsteen weet me pas echt te overtuigen met Darkness on the Edge of Town, of Nebraska.

3.5*

Ik vond dit Born To Run lange tijd een goed album met een paar uitschieters. Sinds laten we zeggen dit decennium steeg het langzaam richting een geweldig album en sinds vandaag durf ik dit toch wel 5,0* te geven.
Dit komt door de mooie combinatie van (delen van) songs die meer richting fraaie singer-songwriter liedjes gaan. Door die andere (delen) van songs die juist rock ('n roll) zijn en oh zo sterk neergezet worden. En door de werkelijk sublieme nummers Jungleland, Backstreets & Thunderroad. En niet te vergeten door de pure klasse en intensiteit waarmee dit uitgevoerd wordt, met name door Roy Bittan op de piano, Bruce als zanger en gitarist en last but not least Clarence. Fantastische en historische plaat.

Born to run.......het derde album van Springsteen en zeker niet het derde album wat ik van hem kocht. Sterker nog, het heeft relatief lang geduurd eer ik Born to run aanschafte. Diverse nummers kende ik natuurlijk wel van de live-uitvoeringen en ik kende de klassieke status maar het heeft 2-3 jaar geduurd (na mijn bekering tot het Bruce-evangelie) eer ik mijn heilige graal aanschafte.

Thunder road
In de loop der jaren is Thunder road uitgegroeid tot mijn meest dierbare song aller tijden. Nog niet zo lang geleden noemde ik ook het beste nummer aller tijden, die kwalificatie durf ik echter geen enkel nummer meer te geven. Meest dierbare song aller tijden dekt wel de lading. Bruce omschreef Thunder road ooit als een invitatie tot de rest van het album, in mijn ogen is het veel meer dan dat. Thunder road is een invitatie tot het complete werk van Bruce. Alles zit hierin: een kwetsbaar, geprezen en zeer herkenbaar intro, een herkenbaar E-Street Band geluid, een ijzersterk outto dat maar door lijkt te gaan en een uitstekende tekst waarvan elk woord raak is. Wat Thunder road voor heeft op andere Bruce songs, is het dat het in elke uitvoering overeind blijft. De studio-versie is de rommeligste en heeft toch een overtuigende zeggingskracht. De diverse live-uitvoeringen zijn even schitterend als legendarisch, de 1975-uitvoering voorop. Als begeleidend filmpje heb ik echter gekozen voor de uitvoering uit 2012. Bruce weet, als gearriveerde mega-ster, de kwetsbaarheid van het nummer hand in hand te laten gaan met een zelfverzekerde uitstraling waarbij het publiek van 60.000 man doodstil uit zijn hand eet. Wat rest, en altijd zal resten, zijn de meest bewaarheid geworden slotzinnen uit rock 'n roll geschiedenis: "It's a town full of losers and I'm pulling out here to win."

Tenth avenue freeze out
Dit nummer, in de livebox uitvoering, liet bij mij de Bruce-vonk over slaan. Daarover meer bij de bespreking van de livebox (en dat duurt nog wel een aantal weken). Bij eerste beluistering was er toch een lichte teleurstelling. Ik miste de passie en het enthousiasme van de mij zo geliefde live-versie en het klonk alsof Bruce onder een wollen deken zat. Eerlijk gezegd vind ik dat nog wel een beetje. Deze studio-opname doet de energie en spontaniteit van de live-versies geen eer. Dit ogenschijnlijk niemendalletje valt echter niet te onderschatten in de Springsteencatalogus: het vertelt het geromantiseerde verhaal van het ontstaan van de E-Street Band en 10th avenue kruist ook daadwerkelijk E-Street.

Night
Night is rock 'n roll in de hoogste versnelling. Eigenlijk het laatste nummer waarop de E-Street Band op deze manier klinkt; snel, pompeus en schaamteloos romantisch. Op later werk wordt het pompeuze geluid naar de achtergrond geschoven. De tekst heeft raakvlakken met de eerste twee albums, alleen dit is veel strakker. Dus zonder de tierelantijntjes en kleurrijke personages. Wat overblijft is de nacht als ontsnappingsinstrument aan de dagelijkse werkelijkheid, een thema wat natuurlijk als een rode draad door het werk van de Baas heen loopt.

Backstreets
De plaat Born to run kent vier ultieme Bruce-klassiekers, vier Bruce-anthems durf ik zelfs te zeggen. Thunder road was de eerste, Backstreets is de tweede. Het piano-intro van Roy Bittan, vanaf dit album de opvolger van David Sancious, is even bekend als fenomenaal. Bruce gromt en grauwt zich een weg door de tekst heen. Die tekst gaat over de vriendschap met Terry en de pijn en verdriet waarmee deze vriendschap ten einde komt. Het is, naar mijn mening, het eerste studio-nummer waarin de emoties van Bruce zo duidelijk voelbaar zijn. Sommigen zeggen dat Terry dezelfde persoon is als Rosalita. Zover wil ik niet gaan, hoewel Diane Lozito een zeer speciale plek in Springsteen leven had. Het zou zeker in mijn top 10 van Bruce-songs komen, mogelijk zelfs top 5. De uitvoeringen in 1978, met het Sad eyes middengedeelte, zijn ook het vermelden waard.

Born to run
Wat valt er te zeggen over wellicht het bekendste nummer van The Boss? Het 6 maanden durende opnameproces, Bruce hang naar perfectie om het ultieme rock and roll-nummer te schrijven, de manier waarop Bruce de bandleden soms tot waanzin dreef; het is allemaal al bekend. De live-uitvoering zoals hierboven is briljant, fenomenaal en heb ik geen superlatieven voor. Die uitvoering is het beste, meest energieke en meest gedreven nummer ooit. De studio-uitvoering blijft daar toch bij achter al moet gezegd worden dat de drum & sax-brug heel bijzonder is. Deze is gespeeld door Ernest "Boom Boom" Carter. Hiervan heeft Max Weinberg (vanaf dit album de vaste drummer) gezegd dat het hem niet lukt om die versnelling te spelen, ik geloof hem op zijn woord. Persoonlijk vind ik het wel grappig dat Born niet altijd deze status had. In 1975 was het nog een gewoon nummer, ergens op plaats vijf of zes in de setlist. Het tempo waarmee men toen Born to run speelde is gaandeweg de jaren naar beneden gegaan. De live-uitvoeringen in 1999-2000 zijn wellicht zelfs de minste. BTR klinkt daarin te log. Desondanks hoort Born to run bij een Springsteen-concert. Wellicht zijn de die-hard fans het beu maar de mening van mijn dochter van 16 is veelzeggend. Zij gaat 14 juni voor het eerst mee naar Bruce en vroeg me, een tikje benauwd: "pap, hij speelt toch zeker wel Born to run he?"

She's the one
Ik ga hier niet wijsneuzerig beginnen over het Bo-Diddly ritme. Je leest het overal, maar het zal wel. Ik heb me nooit in Bo Diddly verdiept en eerlijk gezegd interesseert het me ook niet zoveel. She's the one is een zeer fijne combinatie van rock, soul en ja, zelfs up-tempo folk. De 1975 en 1978 uitvoeringen (met Mona) zijn mijn favoriet, de veelzijdigheid van het nummer zorgt ervoor dat het met enige regelmatig op de setlist voort komt.
Tekstueel gaat het, zoals hierboven ook al opgemerkt, over de liefde die slechts van 1 kant komt, over hoe de hoofdpersoon gemanipuleerd wordt. Toch is de hoofdpersoon geen zacht eitje of weerloos slachtoffer want "she can take you, but if she wanna break you, she gonna find out that ain't so easy to do"

Meeting across the river
Laat ik maar met de deur in huis vallen: dit nummer is af zoals een nummer af kan zijn en past perfect op Born to run. Tussen alle bombast is dit een heerlijk rustpunt en de ideale proloog op Jungleland. Tekstueel erg sterk en beeldend, heel knap hoe Bruce in drie minuut zoveel een verhaal met kop en staart weet te schrijven. Het is 1 van de weinige Bruce nummers waar de titel niet terugkomt in de songtekst. Als ik mensen een andere, onbekende kant van Bruce wil laten horen, kies ik regelmatig hiervoor.

Jungleland
Liefde op het eerste gehoor, een waar oorgasme. Dit lied is het slot van het drieluik Lost in the flood- Incident on 57th street-Jungleland waarin het leven in de grote stad wordt bezongen. Als laatste nummer op de plaat markeert het ook nog eens eind van een periode. Nooit meer hierna zou Bruce een Jungleland schrijven, muzikaal en tekstueel kiest Bruce hierna voor een rauwere, realistischer aanpak. Natuurlijk is dit nummer vooral bekend door de wereldberoemde sax-solo, de voorafgaande gitaarsolo van Steven van Zandt mag er toch ook zijn. De afsluitende tekst en gehuil van Bruce lieten mij met stomheid achter. Het heeft lang, veel te lang, geduurd voor ik Jungleland live hoorde. In 2009 was het eindelijk zover, zonder overdrijven 1 van mijn meest emotionele muzikale momenten ooit. Op 500 kilometer afstand (het concert was in Frankfurt, het begeleidende filmpje kan alleen maar die uitvoering zijn) heb ik, via de mobiele telefoon, mijn vrouw mee laten luisteren. Sinds die tijd heeft Jungleland een extra speciale betekenis voor ons, als Jungleland speelt proberen we ook stil te zijn. In 2014 stond dit nummer voor het eerst in de Top 2000. Ergens volledig terecht, aan de andere kant jammer dat dit nummer in competitie moet met een "The Script" of een "Gangnam Style." Er zijn nummers die dit bespaard zou moeten blijven en Jungleland behoort daar toe.

Tussen de plaat Born to run en mij was het geen liefde op het eerste gehoor. Daarvoor klinkt de productie te dof en, zoals ik hierboven ook al schreef, klinkt alsof Bruce onder een wollen deken zingt. Dit is een plaat die langzaam ontdekt moet worden om de schoonheid te horen. Die schoonheid zit hem in de klasse van de songs en vooral het vierluik Thunder road-Backstreets-Born to run-Jungleland die live vaak een extra dimensie krijgen. De schoonheid zit hem in de tomeloze ambitie om de laatste kans te grijpen. De schoonheid zit in de bewust bombastische productie om een Wall of sound te creeëren.
Born to run markeert het einde van een tijdperk. Het zou drie jaar duren voordat Bruce terug zou komen met een behoorlijk ander geluid. Daarnaast is het overigens zo dat in 1975 al niemand meer klonk zoals Born to run of mijn muzikale kennis laat te wensen over. In 1977 zou Meat Loaf dit geluid kopiëren voor zijn Bat out of hell. Niet geheel toevallig werkte de bijna volledige E-Street Band mee aan dat album.

Mijn Bruce-reis brengt me echter naar 'Darkness on the edge of town', een album waar ik op voorhand al tegen op zie om die van een recensie te voorzien....

Het album Born in the U.S.A. deed mij, als ik heel eerlijk ben, iets meer. Dat zal ongetwijfeld een kwestie van smaak zijn. Het betekent overigens ook geenszins dat ik Born to Run een tegenvaller vond.

De verhalende songteksten zijn wat ik met name waardeer aan Bruce Springsteen. Natuurlijk doet de band prachtige dingen, maar ik vind het altijd bijzonder als de nummers van Bruce er bij mij voor zorgen dat ik wordt meegenomen in een korte film. Ook op dit album gebeurt dit moeiteloos, al moet ik zeggen dat ik vind dat drie nummers er echt duidelijk uit springen. Ik heb het dan over Thunder Road (al klinkt 'ie in liveopnames die ik gehoord heb nóg een stuk beter), titeltrack Born to Run en het al door velen voor mij geprezen Jungleland. Ik kom zelden een nummer met een duur van 10 minuten tegen dat me daadwerkelijk van de eerste tot en met de laatste minuut moeiteloos geboeid houdt, maar Jungleland lukt het. Een prachtige afsluiter van de plaat en tevens een nummer dat heel gauw vertrouwd voelt.

Een ander opvallend leuk nummer vind ik Backstreets. Alle andere nummers luisteren ook lekker weg, maar beklijven doen ze ook nog niet echt na een aantal luisterbeurten. Vandaar dat ik momenteel niet op een hogere score uitkom. Desalniettemin is het niet heel vreemd dat deze plaat een doorbraak betekende voor The Boss. Ik luister er met plezier naar en weet zeker dat dit album nog vaker voorbij zal komen in de toekomst.

4*

Ik beluisterde dit album voor het RYM top-250 review topic – anno augustus 2022 was dit RYM #228

Sommige artiesten hebben iets mysterieus over zich - je vraagt je voortdurend af of ze een loopje met je nemen of bloedserieus zijn, of ze links of rechts zullen gaan. Een David Bowie is daar erg goed in, bij wie je nooit helemaal weet of hij het nou meent of niet, die een enorme belevingswereld opspant door je voortdurend op het verkeerde been te zetten. Bruce Springsteen heeft het omgekeerde: hij heeft een hele duidelijke rode draad en consistentie doorheen al zijn werk, maar is daarbinnen ontzettend voorspelbaar. Nu zijn Bruce-adepten vaak erg toegewijd (op dit forum, maar ik heb ze ook in de familie) in het uitspreken en verdedigen van hun waardering voor “The Boss” (…), en zo had ik Born to Run voorafgaand aan mijn RYM-project reeds verschillende keren gehoord en op 2.5* staan. Maar hoewel mijn waardering niet is veranderd, begrijp ik inmiddels wel beter waarom ik niet meega in de adoratie van Bruce.

Zijn muziek, en deze plaat in het bijzonder, voelt als muziek voor mensen die verlangen naar een verleden waarin alles beter was. Toen de wereld nog eenvoudig was, de benzine nog goedkoop en de vrouwen nog allemaal als een blok voor je vielen. Waarin ook het zware werk en de ontberingen nog hun charme hadden. Het is knap hoe Bruce zo'n vertrouwd sfeertje weet op te roepen waarin je fijn kunt zwelgen. Het intrigeert me hoe zowel hijzelf als de personages in zijn songs zo'n sterke verpersoonlijking zijn van de anno 2022 boze maar in de ‘70s nog lekker zelfvoldane suburban Amerikaan. De machoman die zich, in een nog beperkt verbonden wereld, lekker ongecompliceerd kon wentelen in verlangen naar auto’s en vrouwen. Die teneur klinkt door in de muziek, maar ook in de aankleding: het leren jasje, de gitaar - het meestgebruikte fallussymbool binnen de ouwelullenrock - quasi-nonchalant maar ondertussen heel erg geposeerd omgehangen. Er gaat verbluffend weinig ironie en zelfspot vanuit. Bruce klinkt als die vriend van je vader die op verjaardagen opschept over zijn nieuwe auto en bij het zien van jouw meewarige blik aangeeft dat je er ook wel een keertje in mag rijden zonder daarin te lezen dat dat wel het laatste is waar je behoefte aan hebt. Die je op belerende toon uit de doeken doet hoe het er aan toegaat in de wereld terwijl hij zelf zelden zijn anonieme suburb uitkomt. Die niet converseert, maar uitlegt. Als het even kan in de vorm van een veel te lang verhaal.

Toegegeven: op lange autoritten, met name over de eindeloze provinciale wegen van New England of door de zwaar vervallen en met junks bezaaide dorpjes van Pennsylvania en Ohio, is het mij al eens prima bevallen om zo nu en dan een Bruce-plaat op te zetten. Daarvoor grijp ik dan algauw naar The River of een compilatie met mijn favoriet Youngstown erop, maar ook op deze plaat kan ik in die context goed wegdromen en net als de stereotype Amerikaan doen alsof buiten mijn wereld niets ertoe doet. Zo heeft deze muziek zeker zijn functie, die een lage score in zekere zin niet rechtvaardigt. Maar bij herbeluistering thuis of in de trein overheerst dan toch weer de knulligheid. Exemplarisch daarvoor is al het titelnummer, of het nu GTST-teksten als "I wanna die with you, Wendy, on the street tonight In an everlasting kiss" zijn of het theatrale afsluitende "whooohooohooo": ik hoor opgeklopte dramatiek van een macho die zichzelf zo centraal zet dat zijn band, die een nogal nadrukkelijke rol speelt in het album, in de artiestennaam niet eens vermeld wordt.

Muziek is voor mij op zijn mooist waar ruimte aan de verbeelding wordt overgelaten, waar dingen impliciet zijn - of het nou teksten zijn, instrumenten, of klankwendingen die worden weggelaten. Waar je als luisteraar ook dingen zelf kunt invullen, en in het beste geval de muziek de gedachten prikkelt. Bruce doet niets van dat al. Zowel instrumentaal als tekstueel kauwt hij alles voor. Zijn teksten en gebaren zijn zo expliciet en theatraal dat je puur moet volgen wat hij je voorlegt. En hoewel Bruce ontegenzeggelijk zo'n Amerikaans icoon is als de Ford F150, is zijn muziek ook net zo opgeblazen en grotesk in verhouding tot zijn waardevolle inhoud.

Ik kan prima volgen dat dit veel mensen aanspreekt maar mij ligt het ook bij herbeluistering niet – 2.5*

Op Backstreet en Jungleland laat de E-Street Band goed horen wat ze in hun mars hebben. Helaas verpest de zang van Bruce veel voor mij. En op andere nummers zijn de composities een heel stuk minder interessant en op momenten veel te truttig. Met name met de blazerssectie heb ik soms moeite. Neem Tenth Avenue Freeze-Out: met een fenomenale soulzanger kan zoiets nog werken, omdat de zang dan de leiding neemt. Nu moet mijn aandacht kiezen tussen een vermoeiend simpel deuntje of de zwakke zang van Bruce.

Ook de saxsolo’s worden vermoeiend in de loop van het album. Doet me soms denken aan The Blues Brothers, en nee, dat is geen compliment. Op Jungleland horen we gelukkig een veel beter ingezette saxofoon. Veel meer complementair aan de muziek, in plaats van een lekker herkenbaar cliché deuntje. Al besef ik me dat het cliché waarschijnlijk flink versterkt werd door de copycats van dit succesvolle album.

Maar al met al ben ik wel positief verrast. Ik heb helemaal niks met Bruce Springsteen, maar de E-Street Band voorkomt een zware onvoldoende. Backstreets is muzikaal top en zou ik graag eens horen met een ander type zanger(es). Jungleland is zelfs gewoon erg goed en een nummer waar de zang van Bruce geen stoorfactor is.