Born to run.......het derde album van Springsteen en zeker niet het derde album wat ik van hem kocht. Sterker nog, het heeft relatief lang geduurd eer ik Born to run aanschafte. Diverse nummers kende ik natuurlijk wel van de live-uitvoeringen en ik kende de klassieke status maar het heeft 2-3 jaar geduurd (na mijn bekering tot het Bruce-evangelie) eer ik mijn heilige graal aanschafte.
Thunder road
In de loop der jaren is Thunder road uitgegroeid tot mijn meest dierbare song aller tijden. Nog niet zo lang geleden noemde ik ook het beste nummer aller tijden, die kwalificatie durf ik echter geen enkel nummer meer te geven. Meest dierbare song aller tijden dekt wel de lading. Bruce omschreef Thunder road ooit als een invitatie tot de rest van het album, in mijn ogen is het veel meer dan dat. Thunder road is een invitatie tot het complete werk van Bruce. Alles zit hierin: een kwetsbaar, geprezen en zeer herkenbaar intro, een herkenbaar E-Street Band geluid, een ijzersterk outto dat maar door lijkt te gaan en een uitstekende tekst waarvan elk woord raak is. Wat Thunder road voor heeft op andere Bruce songs, is het dat het in elke uitvoering overeind blijft. De studio-versie is de rommeligste en heeft toch een overtuigende zeggingskracht. De diverse live-uitvoeringen zijn even schitterend als legendarisch, de 1975-uitvoering voorop. Als begeleidend filmpje heb ik echter gekozen voor de uitvoering uit 2012. Bruce weet, als gearriveerde mega-ster, de kwetsbaarheid van het nummer hand in hand te laten gaan met een zelfverzekerde uitstraling waarbij het publiek van 60.000 man doodstil uit zijn hand eet. Wat rest, en altijd zal resten, zijn de meest bewaarheid geworden slotzinnen uit rock 'n roll geschiedenis: "It's a town full of losers and I'm pulling out here to win."
Tenth avenue freeze out
Dit nummer, in de livebox uitvoering, liet bij mij de Bruce-vonk over slaan. Daarover meer bij de bespreking van de livebox (en dat duurt nog wel een aantal weken). Bij eerste beluistering was er toch een lichte teleurstelling. Ik miste de passie en het enthousiasme van de mij zo geliefde live-versie en het klonk alsof Bruce onder een wollen deken zat. Eerlijk gezegd vind ik dat nog wel een beetje. Deze studio-opname doet de energie en spontaniteit van de live-versies geen eer. Dit ogenschijnlijk niemendalletje valt echter niet te onderschatten in de Springsteencatalogus: het vertelt het geromantiseerde verhaal van het ontstaan van de E-Street Band en 10th avenue kruist ook daadwerkelijk E-Street.
Night
Night is rock 'n roll in de hoogste versnelling. Eigenlijk het laatste nummer waarop de E-Street Band op deze manier klinkt; snel, pompeus en schaamteloos romantisch. Op later werk wordt het pompeuze geluid naar de achtergrond geschoven. De tekst heeft raakvlakken met de eerste twee albums, alleen dit is veel strakker. Dus zonder de tierelantijntjes en kleurrijke personages. Wat overblijft is de nacht als ontsnappingsinstrument aan de dagelijkse werkelijkheid, een thema wat natuurlijk als een rode draad door het werk van de Baas heen loopt.
Backstreets
De plaat Born to run kent vier ultieme Bruce-klassiekers, vier Bruce-anthems durf ik zelfs te zeggen. Thunder road was de eerste, Backstreets is de tweede. Het piano-intro van Roy Bittan, vanaf dit album de opvolger van David Sancious, is even bekend als fenomenaal. Bruce gromt en grauwt zich een weg door de tekst heen. Die tekst gaat over de vriendschap met Terry en de pijn en verdriet waarmee deze vriendschap ten einde komt. Het is, naar mijn mening, het eerste studio-nummer waarin de emoties van Bruce zo duidelijk voelbaar zijn. Sommigen zeggen dat Terry dezelfde persoon is als Rosalita. Zover wil ik niet gaan, hoewel Diane Lozito een zeer speciale plek in Springsteen leven had. Het zou zeker in mijn top 10 van Bruce-songs komen, mogelijk zelfs top 5. De uitvoeringen in 1978, met het Sad eyes middengedeelte, zijn ook het vermelden waard.
Born to run
Wat valt er te zeggen over wellicht het bekendste nummer van The Boss? Het 6 maanden durende opnameproces, Bruce hang naar perfectie om het ultieme rock and roll-nummer te schrijven, de manier waarop Bruce de bandleden soms tot waanzin dreef; het is allemaal al bekend. De live-uitvoering zoals hierboven is briljant, fenomenaal en heb ik geen superlatieven voor. Die uitvoering is het beste, meest energieke en meest gedreven nummer ooit. De studio-uitvoering blijft daar toch bij achter al moet gezegd worden dat de drum & sax-brug heel bijzonder is. Deze is gespeeld door Ernest "Boom Boom" Carter. Hiervan heeft Max Weinberg (vanaf dit album de vaste drummer) gezegd dat het hem niet lukt om die versnelling te spelen, ik geloof hem op zijn woord. Persoonlijk vind ik het wel grappig dat Born niet altijd deze status had. In 1975 was het nog een gewoon nummer, ergens op plaats vijf of zes in de setlist. Het tempo waarmee men toen Born to run speelde is gaandeweg de jaren naar beneden gegaan. De live-uitvoeringen in 1999-2000 zijn wellicht zelfs de minste. BTR klinkt daarin te log. Desondanks hoort Born to run bij een Springsteen-concert. Wellicht zijn de die-hard fans het beu maar de mening van mijn dochter van 16 is veelzeggend. Zij gaat 14 juni voor het eerst mee naar Bruce en vroeg me, een tikje benauwd: "pap, hij speelt toch zeker wel Born to run he?"
She's the one
Ik ga hier niet wijsneuzerig beginnen over het Bo-Diddly ritme. Je leest het overal, maar het zal wel. Ik heb me nooit in Bo Diddly verdiept en eerlijk gezegd interesseert het me ook niet zoveel. She's the one is een zeer fijne combinatie van rock, soul en ja, zelfs up-tempo folk. De 1975 en 1978 uitvoeringen (met Mona) zijn mijn favoriet, de veelzijdigheid van het nummer zorgt ervoor dat het met enige regelmatig op de setlist voort komt.
Tekstueel gaat het, zoals hierboven ook al opgemerkt, over de liefde die slechts van 1 kant komt, over hoe de hoofdpersoon gemanipuleerd wordt. Toch is de hoofdpersoon geen zacht eitje of weerloos slachtoffer want "she can take you, but if she wanna break you, she gonna find out that ain't so easy to do"
Meeting across the river
Laat ik maar met de deur in huis vallen: dit nummer is af zoals een nummer af kan zijn en past perfect op Born to run. Tussen alle bombast is dit een heerlijk rustpunt en de ideale proloog op Jungleland. Tekstueel erg sterk en beeldend, heel knap hoe Bruce in drie minuut zoveel een verhaal met kop en staart weet te schrijven. Het is 1 van de weinige Bruce nummers waar de titel niet terugkomt in de songtekst. Als ik mensen een andere, onbekende kant van Bruce wil laten horen, kies ik regelmatig hiervoor.
Jungleland
Liefde op het eerste gehoor, een waar oorgasme. Dit lied is het slot van het drieluik Lost in the flood- Incident on 57th street-Jungleland waarin het leven in de grote stad wordt bezongen. Als laatste nummer op de plaat markeert het ook nog eens eind van een periode. Nooit meer hierna zou Bruce een Jungleland schrijven, muzikaal en tekstueel kiest Bruce hierna voor een rauwere, realistischer aanpak. Natuurlijk is dit nummer vooral bekend door de wereldberoemde sax-solo, de voorafgaande gitaarsolo van Steven van Zandt mag er toch ook zijn. De afsluitende tekst en gehuil van Bruce lieten mij met stomheid achter. Het heeft lang, veel te lang, geduurd voor ik Jungleland live hoorde. In 2009 was het eindelijk zover, zonder overdrijven 1 van mijn meest emotionele muzikale momenten ooit. Op 500 kilometer afstand (het concert was in Frankfurt, het begeleidende filmpje kan alleen maar die uitvoering zijn) heb ik, via de mobiele telefoon, mijn vrouw mee laten luisteren. Sinds die tijd heeft Jungleland een extra speciale betekenis voor ons, als Jungleland speelt proberen we ook stil te zijn. In 2014 stond dit nummer voor het eerst in de Top 2000. Ergens volledig terecht, aan de andere kant jammer dat dit nummer in competitie moet met een "The Script" of een "Gangnam Style." Er zijn nummers die dit bespaard zou moeten blijven en Jungleland behoort daar toe.
Tussen de plaat Born to run en mij was het geen liefde op het eerste gehoor. Daarvoor klinkt de productie te dof en, zoals ik hierboven ook al schreef, klinkt alsof Bruce onder een wollen deken zingt. Dit is een plaat die langzaam ontdekt moet worden om de schoonheid te horen. Die schoonheid zit hem in de klasse van de songs en vooral het vierluik Thunder road-Backstreets-Born to run-Jungleland die live vaak een extra dimensie krijgen. De schoonheid zit hem in de tomeloze ambitie om de laatste kans te grijpen. De schoonheid zit in de bewust bombastische productie om een Wall of sound te creeëren.
Born to run markeert het einde van een tijdperk. Het zou drie jaar duren voordat Bruce terug zou komen met een behoorlijk ander geluid. Daarnaast is het overigens zo dat in 1975 al niemand meer klonk zoals Born to run of mijn muzikale kennis laat te wensen over. In 1977 zou Meat Loaf dit geluid kopiëren voor zijn Bat out of hell. Niet geheel toevallig werkte de bijna volledige E-Street Band mee aan dat album.
Mijn Bruce-reis brengt me echter naar 'Darkness on the edge of town', een album waar ik op voorhand al tegen op zie om die van een recensie te voorzien....