Ik beluisterde dit album voor het RYM top-250 review topic – anno augustus 2022 was dit RYM #234
Bone Machine was het eerste album dat ik van Tom Waits aanschafte, op cd. Hij was in de aanbieding, en met de mp3’tjes van Rain Dogs en Closing Time in het achterhoofd was dat voldoende info om tot een blinde koop over te gaan. En van die aankoop heb ik geen moment spijt gehad. Inmiddels had ik hem alweer jaren niet gehoord – want voor Tom Waits moet je even goed gaan zitten, en met een oeuvre vol hoogtepunten, kom je aan een
Bone Machine minder snel toe. Maar dat neemt niet weg dat als je de komende maand nog maar 1 album zou mogen luisteren, je aan dit album best een goeie hebt.
Want dit is - anders dan 95% van mijn collectie, inclusief mijn favorieten - een volkomen tijdloos album. Uitgebracht in 1992, maar dat had net zo goed 1972 of 2012 kunnen zijn. Niets aan klankkleuren of composities verraadt enige vorm van tijdsgeest. Weinig albums doen het dat na. Dit valt totaal niet binnen de mode of welke hype dan ook - het trekt zich van zulke dingen niets aan. Waits gedraagt zich zoals gebruikelijk doorlopend als een bezopen idioot, waardoor hij binnen 1 album een veel groter bereik van sferen en emoties heeft dan de meeste zangers gedurende hun hele loopbaan. Door niet te proberen een specifieke stijl aan te nemen maar als een onderontwikkelde wildeman zijn emoties en melodieën op tafel te smijten, hoeft hij nooit een herkenbare houding aan te nemen om de juiste sfeer over te brengen.
Nu ben ik in muziek meestal niet zo op zoek naar toegankelijkheid, maar juist hier is het wel een verademing en rustpunt als ‘Who Are You This Time’, ‘A Little Rain’, en later op de plaat ‘Black Wings’ aanbreken. Nu ik er over nadenk houd ik sowieso erg van de toegankelijke Tom Waits, maar dat komt vooral door de contrasten met de rest van zijn albums. Als een film zijn zijn platen opgebouwd, en voor Bone Machine geldt dat misschien nog wel het meest van allemaal binnen zijn niet bepaald kleine discografie. We horen rock, pop, jazz en blues door elkaar, versmolten tot een uniform geheel als een kaasfondue van naargeestige sfeer. En nu zijn die rustpunten weliswaar respectievelijk neerslachtig en duister, ze klinken heel aards naast de maniakale gekte die in het overige doorklinkt.
Tom Waits klinkt op
Bone Machine meer primair dan ooit tevoren of erna. Mede daardoor is dit nooit een plaat geweest die hier in de heavy rotation heeft gestaan en dat zal ook nu niet gaan gebeuren, omdat je voor deze drie kwartier wel in de stemming moet zijn. De hoes leidt je, want die geeft de sfeer alvast precies weer. En als je daarvoor openstaat stelt Waits weer eens geen moment teleur.
4* blijft makkelijk staan