Nirvana - MTV Unplugged in New York (1994)

Via deze magnifieke plaat vond ik mijn weg naar "alternatieve" muziek, en velen met mij heb ik zo de indruk. De eerste stapjes op rockpaden leiden vaak naar Nirvana, en de reden hiervoor is volgens mij niet dat deze band makkelijke muziek maakt, wel dat hun songs van een zodanige kwaliteit zijn dat je er als het ware naartoe wordt gezogen. Hoewel het MTV Unplugged-"label" voor mij niet echt positieve connotaties meedraagt (voornamelijk omdat toch vooral artiesten met wereldfaam er eentje hebben uitgeperst, vaak bands waar ik niks mee kan), is deze Unplugged In New York een hemels schijfje, dat zich kan meten met het allerbeste uit m'n platencollectie. Dezer dagen haal ik 'm eerlijk gezegd nog amper van onder het stof, maar toch weten Cobain en z'n metgezellen me nog altijd mee te sleuren in 'n weergaloze trip, waar onderhand bij mij toch al 'n zweem van nostalgie rond hangt.
Vanaf de begintonen van About A Girl is het al meteen duidelijk: deze muziek is magisch. De stem van Cobain is één van de mooiste die ik ken en de unplugged-aanpak zit Nirvana als gegoten. Hoewel ik ze ook erg graag herrie hoor maken, komen de liedjes (en misschien ook wel Kurts talent) meer tot hun recht dankzij de ingetogenheid.
Come As You Are, een wereldhitje zeg maar, is al meteen een verschroeiend hoogtepunt. But he did have a gun ...
Ook Jesus Doesn't Want Me For A Sunbeam overtuigt, en dat is wat mij betreft ook wel de grote kracht van dit album: je valt echt van de ene topper in de andere, mijn aandacht verslapt hier nergens.
Dan weerklinken die overbekende noten van het bloedstollende The Man Who Sold The World, en als je niet oppast word je zo verliefd op deze song. Een elektrische gitaar binnensmokkelen binnen het Unplugged-concept, van een huzarenstukje gesproken!
Cobain solo in Pennyroyal Tea, en die vijf woorden zijn genoeg om te weten dat de haren opnieuw rechtop gaan staan.
Nog beter vind ik het heerlijk nonchalante Dumb, waarin de stem van de zanger zachter klinkt dan ooit. Mooi.
Ook in Polly is de stemming verrukkelijk melancholisch en de zinsnede 'Polly wants a cracker' vind ik persoonlijk redelijk geniaal.
In On A Plain, ook al met een een fantastisch lapje tekst ('I love myself better than you') klinkt de frontman weer wat rauwer, om Unplugged In New York van de nodige scherpte te voorzien. Dank daarvoor, maar toch is deze On A Plain misschien ietsje minder onvergetelijk.
In Something In The Way daarentegen doen de rillingen koerske langs mijn ruggenwervel. Bloedmooi, en nog lange tijd mijn favoriete nummer aller tijden geweest. Deze trage sleper (en dat bedoel ik positief) doet werkelijk naar adem snakken.
Plateau moet hier amper voor onderdoen, en zou ik omschrijven als "waanzinnig cool".
In Oh Me is de sfeer weer redelijk gelaten en ik kan me voorstellen dat het voor sommigen wel wat opgewekter mag. Persoonlijk stoor ik er me niet aan aangezien de songs zelf overlopen van schoonheid.
De sensationele slottrilogie wordt op gang getrokken door de bijna volmaakte pop van Lake Of Fire, waarin de kiem wordt gelegd voor de uitbarsting in het slotnummer.
Ook voor All Apologies kom ik superlatieven te kort, vooral de manier waarop 'All Apologies' weerklinkt, schreeuw ik altijd mee. Dat soort malloot ben ik dan ook ...
In het veelbesproken Where Did You Sleep Night gaat Kurt Cobain bijna fysiek enkele demonen te lijf. Bijzonder indrukwekkend.
Ja, met deze schijf doen deze gasten hun legendarische status volop eer aan.

Nirvana - MTV Unplugged in New York (1994)

Om eerst op te merken, je merkt heel weinig van het live, maar toch zit je wel nog in die sfeer.

Het album werd uitgegeven 7 maanden na de dood van Kurt Cobain.

Het is wereldwijd na Nevermind het succesvolste album van Nirvana, en 7 miljoen examplaren verkocht.

Deze CD is eigelijk het bewijs dat Nirvana meer aankon dan alleen maar ''schreeuw'' muziek hoe sommige het beschijven. Nou dan worden ze als ze dit hore even mooi stil.

Als ik het goed heb speelde de twee Kirkwood van The meet Puppets mee, en Pat Smear, die vaker als versterkende gitaar meespeelde. Verder word er ook nog Cello gespeelt, maar door wie heb ik geen idee.

Er worden verschillende covers gespeelt, waaronder van: The Vaselines, Leadbelly, David Bowie als The Meat Puppets, en natuurlijk ook genoeg eigen nummers, maar ik vind de coffers toch erg goed.

Wel typisch ik heb eens gelezen dat het helemaal niet de bedoeling was dat het live optreden op CD kwam.

Nou verder een goede CD, met een geweldige sfeer.

4.5*

Ik heb het eigenlijk nooit zo op Nirvana gehad. Iedereen wordt nog steeds wild van 'Smells Like Team spirit', en zo goed vind ik dat nummer niet. Nirvana, als iemand er over begon was ik altijd dat ene wijsneusje dat riep dat Alice In Chains beter was. Maar zoals iedere puber die zich ergens tegen afzet vond ik Nirvana stiekem heel interressant. Toen ik een keertje op youtube het nummer 'Where Did You Sleep Last Night' hoorde begon ik echter om te slaan, zijn deze gasten echt zo goed? Nee! De versie van Leadbelly is beter! En zo ging het nog wel even door. Maar uiteindelijk heb ik toch maar besloten om de Unplugged CD van Nirvana te gaan beluisteren. En ik moet toegeven dat ik helemaal om ben. Hoewel ik de band nog steeds niet van het niveau van Alice In Chains vind moet ik toegeven dat dit optreden machtig goed is en me echt raakt.

About A Girl begint meteen al aanstekelijk. Het is te horen dat de muzikanten er zin in hebben, Kurt's stem is even wennen maar klinkt al gauw prettig in de horen. About A Girl is niet het beste of het meest emotionele nummer van de show, maar het smaakt naar meer en pakt de aandacht, je raakt benieuwd naar wat er nog komen gaat. Come as You Are borduurt hier lekker op voort, het is een van Nirvana's bekendere nummers en dat is te horen aan de reactie van het publiek. De introductie en het verplichte bekende nummertje zijn geweest, nu kan het echt beginnen!

Jesus Doesn't Want Me For A Sunbeam vind ik persoonlijk een van de mooiste nummers van de CD. Vanwege de typisch Amerikaanse accordeonklanken en de stem van Kurt Cobain die niet kraakt of geforceerd klinkt, maar zacht en ingetogen. Ook vind ik het iets hebben om iemand die de dood recht in het gezicht kijkt over Jezus te horen zingen, al ben ik niet gelovig, en Kurt Cobain dacht ik ook niet. Even mooi als Jesus Doesn't want Me For A Sunbeam is The Man Who Sold The World, de cover van David Bowie. Ik wil best geloven dat het origineel beter is en zo, maar dat neemt niet weg dat de versie op deze plaat zeer vermakelijk is om naar te luisteren. Alleen de mysterieus (maar verdacht electrisch) klinkende intro is eigenlijk al genoeg om van The Man Who Sold The World een topnummer te maken, en dan heb ik nog niets gezegd over de teksten en de manier waarop ze gezongen worden%u2026

Pennyroyal Tea is een van de donkererdere en angstig klinkende nummers, vol zelfhaterij en verveling, niet het beste nummer van het hele optreden, maar misschien wel de meest typerende. Dumb is wel een van de beste nummers, voor mij tenminste. De teksten zijn in ieder geval elk herkenbaar, misschien heeft Kurt de teksten anders bedoeld dan ik ze opvat maar dat doet er niet toe, teksten waar mensen iets in herkennen, en die mensen eigen betekenissen aan nummers doen geven zijn per definitie goed. Polly, het nummer dat op Dumb volgt vind ik de minste van het album en sla ik eigenlijk altijd over.
On A Plain is een heerlijk swingend niets aan de hand nummertje, dit in contrast met Something In The Way. Something In The Way is een ingetogen en gebroken lied dat me doet denken aan%u2026 Inderdaad, de Unplugged sessie van Alice In Chaians. Klasse!

Voor de volgende drie nummers krijgt Nirvana assistentie van de Meat Puppets, een band die ik nog niet kende maar kennelijk een paar leuke nummertjes heeft geschreven. Plateau is een leuk chillertje, ik hoor alleen een stemmetje dat me niet helemaal bevalt. Is dat Kurt die gek doet of is het een van de Meat Puppets. Het doet me een beetje denken aan die griet van de 4 non blondes, beetje jammer. Desondanks zijn Plateau, Oh Me en vooral Lake of Fie (goede teksten!) leuke nummertjes om naar te luisteren. All Apologies klinkt een beetje krom maar het laatste nummer van het concert maakt het allemaal meer dan goed, en nog veel meer dan dat. Where did you sleep last night is een van de mooiste live-opvoeringen die ik ooit heb gehoord, van wat dan ook. Anderen hebben hier voor mij al beter dan ik zou kunnen de magie van dat nummer beschreven en ik geef ze volkomen gelijk.

Alles bij elkaar op geteld is MTV Unplugged in New York een fijne CD om naar te luisteren en een goede kennismaking met Nirvana, prima plaat!

Dit is toch nog altijd mijn favoriete live-album. Heerlijk sfeervol, met uitstekende covers. Halfweg zakt het album eventjes in (nummers 6 tot en met 9), omdat nummers als Polly en Something in the Way toch wat te eentonig zijn om zo na elkaar gespeeld te worden. Maar het spetterende slot (waarover al uitvoerig bericht is door andere gebruikers) maakt die tekortkoming ruimschoots goed.

Zo is het: de emoties gieren door de boxen en de steengoede muziek trouwens. Want ontdaan van hun Grungelaag blijken het (ook) waanzinnig mooie nummers te zijn, stuk voor stuk. De teksten komen in deze unplugged versie en zo intens gezongen door Kurt ook goed tot hun recht.

Ik zou willen stellen: echt geweldige en intense plaat die ik helemaal heb grijs gedraaid en ook nu jaren later nog steeds zo mooi vind als toen.

Zonder The Winding Sheet van Mark Lanegan zou dit album heel anders geklonken hebben.
Juist die sound was bepalend voor de sfeer die men hier neer zette.
Where Did You Sleep Last Night? was niet zo zeer een ode aan Leadbelly.
Meer een duidelijke link naar de versie van Mark Lanegan.
Kurt Cobain verzorgde daar de tweede stem.
Uiteraard is hier de pijn voelbaar.
Schreeuwt hij letterlijk de longen uit zijn lijf.
Waardoor de opkomende maagzweer voelbaar is.
De smaak van bloed zal waarschijnlijk de mond bevochtigen.

Toch lijkt hij hier de boel onder controle te hebben.
Kurt oogt ontspannen.
Alsof hij zich heeft overgegeven aan de verdere keuzes die hij spoedig zou gaan maken.
MTV Unplugged als het testament voor de wereld.
De keuze van de nummers is verrassend.
Geen Smells Like Teen Spirit, Black Shape Box of Lithium.
Meer ruimte voor covers.
Waarbij een grote rol voor Meat Puppets is weg gelegd.
Deze country rockers ondersteunen hem instrumentaal dan ook.

About A Girl is een haastige terugblik op de jeugdjaren.
Net als de ervaringen bezongen in Something In The Way.
Overleven ergens onder en brug.
Ratten als metgezellen.
All Apologies is verantwoording in emoties.
Maak je geen zorgen over mij.
Ik ben me bewust van mijn handelen.
Voorbereiding voor het naderende einde.
Soort van laatste heilige sacrament.
Niks meer op te biechten.
Het is klaar.

In de hoogtijdagen van MTV Unplugged brengt Nirvana een van de beste registraties uit de serie. Met "MTV Unplugged in New York" wordt de status van Nirvana alleen nog maar groter. Uiteraard werd dat nog eens versterkt door het overlijden van Kurt Kobain. Op "MTV Unplugged in New York" wordt een mooie dwarsdoorsnede gespeeld van het oeuvre van Nirvana tot dan toe, aangevuld met enkele covers en opvallende keuzes. De uitvoeringen zijn uiteraard akoestisch, al kun je je afvragen in hoeverre alles 100% akoestisch is. Doordat de instrumentatie relatief sober is komt de doorleefde emotionele en intense stem van Kurt Kobain nog harder aan en voel je nog meer welke demonen hij uit wil drijven met zijn muziek. "Come As You Are" klinkt nog dreigender in deze uitgeklede versie en "Something in the Way" krijgt een extra lading door de schurende stem van Kobain. Overigens mis ik "Smells Like Teen Spirit" nergens op "MTV Unplugged in New York". Hoogtepunt vind ik het afsluitende "Where Did You Sleep Last Night". Dit nummer van bluesicoon Leadbelly gaat door merg en been. Helemaal door de emotionele uithalen in de stem van Kobain. De pijn en kwelling snijden dwars door je ziel en ik kan me toch niet aan de indruk onttrekken dat Kobain zijn einde heeft zien naderen. Helemaal als ik naar de setting en aankleding van het podium kijk (op de DVD). Al die witte bloemen en stemmige nuances. Het lijkt wel of Kurt Kobain optreedt op zijn eigen begrafenis. Door de zelfmoord van Kobain krijgt "MTV Unplugged in New York" al snel een legendarische status. Maar eigenlijk verdient het dat al puur op basis van de muzikaliteit en intensiteit dat hier ten gehore wordt gebracht.

Nirvana - MTV Unplugged In New York

Deze plaat heeft, samen met In Utero, die verandering in gang gezet. MTV Unplugged is Nirvana, en daarmee onlosmakelijk verbonden Kurt Cobain, op zijn kwetsbaarst. Desondanks luistert het album lekker weg. MTV Unplugged is een van die albums die je zowat op ieder moment van de dag kan opzetten. Toch heeft het duidelijk ook een zwaardere lading. Dat is op cd al te horen, maar je kunt er de vinger iets beter op leggen als je kennis hebt van de context en daarmee de tv-registratie van het concert bekijkt.

De zwaardere lading van het album ís Kurt Cobain en dat is heel goed te zien op de registratie van dit optreden. Kurt heeft de leiding; de rest van de band volgt hem en ondersteund hem uitstekend, maar zit duidelijk met een andere instelling te spelen. Voor Krist Novoselic en Dave Grohl is MTV Unplugged gewoon een optreden, waarbij het voornaamste verschil met andere optredens toch vooral de unplugged-setting is. Voor Kurt is het allesbehalve 'zomaar een optreden': hij heeft een missie.

MTV Unplugged en In Utero lijken op elkaar in de zin dat het beiden pogingen waren van Kurt om zichzelf en zijn band opnieuw uit te vinden. In Utero moest met het veel rauwere geluid een deel van de gigantische fanbase van Nevermind afschrikken en was bedoeld als een aankondiging van een Nirvana dat muzikaal meer experimentele wegen zou gaan bewandelen. Waar In Utero deze koerswijziging aankondigt via geluid, doet MTV Unplugged dit ook via beeld. En misschien nog wel overtuigender!

Voila, dat is dus de missie: met geluid en beeld een nieuw tijdperk voor Nirvana aankondigen. Kurt nam het zeer serieus. Zo gaf hij goed uitgedachte instructies voor het decor: de setting moest op die van een begrafenis lijken. Maar als MTV Unplugged een begrafenis is, dan is het er een met hoop. Het is de begrafenis van het oude Nirvana, met aan het einde een geboorte van een nieuw Nirvana. Of in ieder geval een nieuwe Kurt Cobain. De set is daarop berekend. Hoewel het werk van Nirvana zeker niet uitsluitend zwaarmoedig is, zijn de uitvoeringen op MTV Unplugged dat wel allemaal. In ieder nummer klinkt wel een bepaalde worsteling door, die je bij de originele nummers ontgaan zou kunnen zijn.

Neem nou de uitvoering van On A Plain. Het origineel op Nevermind is meer opzwepend dan triest, meer spottend dan serieus. Het origineel lijkt de spot te drijven met singer-songwriter clichés. Op MTV Unplugged klinkt het opeens serieus, omdat Kurt serieuzer is geworden. Hij klinkt meer als de singer-songwriter waar hij zich in de vroege dagen tegen af leek te zetten. Nirvana's tijd als rebellerende tiener is afgelopen; er voor in de plaats lijkt een Nirvana te komen dat nog steeds rebelleert, maar op een andere doordachtere manier.

Dat nieuwe Nirvana lijkt er een waar nog niet iedereen in de zaal helemaal vrede mee heeft. Ook de andere bandleden zelf niet. Ja, het concert werd goed ontvangen en natuurlijk hebben Krist en Dave er ook wel een zeker vertrouwen in deze richting gehad, anders was het nooit zo goed geworden, maar er zijn momenten waar zich een duidelijke scheiding aftekent tussen zowel Kurt en publiek, als Kurt en band.

Een van die momenten speelt zich af tussen All Apologies en Where Did You Sleep Last Night? in. Het ingetogen All Apologies is net afgelopen en heeft ruim gebaand voor de intieme climax van de set. Kurt vraagt aan de zaal of er verzoekjes zijn, maar het klinkt weinig overtuigend. In zijn hoofd weet hij al dat het tijd is voor het laatste nummer en hij heeft geen intentie om van zijn route af te wijken. Hij lijkt niet echt geïnteresseerd in wat het publiek wil horen. Verzoekjes zoals Sliver en In Bloom doet hij zelfs een beetje geïrriteerd af. Het publiek vraagt om hits, terwijl Kurt die nou juist vaarwel wil zeggen. Krist en Dave zijn een stuk enthousiaster en doen (aldan serieus of niet) pogingen om wat verzoekjes in te zetten. Hier tekent zich een conflict af tussen Kurt Cobain en zijn band. Kurt doet niet met de rest mee, op een gegeven moment kijkt Krist zelfs een beetje gefrustreerd zijn richting in. Alsof hij niet helemaal begrijpt, waarom Kurt zo afstandelijk naar het publiek en naar hen doet. De camera vangt op dat moment wat Krist niet ziet: Kurts gezichtsuitdrukking. Die is onmiskenbaar somber, maar ook vastberaden. Als op een missie. Met zijn hoofd is Kurt al bij Leadbelly en dat is waar ze naar toe gaan. Kenmerkend is hoe hij deze afsluiter aankondigt:

Fuck you all, this is the last song of the evening!

Where Did You Sleep Last Night? is overweldigend. Een betere afsluiter had er niet kunnen zijn. In de hele Unplugged-set zit een worsteling verscholen, maar de kern klinkt er nog niet zo duidelijk in door. Dan komt All Apologies, een nummer wat eindigt bij de kern. Where Did You Sleep Last Night? is die kern. Dat voelt heel natuurlijk aan, omdat het een stokoud bluesnummer is en dus ten grondslag heeft gelegen aan de moderne muziek. Nirvana pakt dat gevoel hier op briljante wijze beet. Vlak voor het eind van het nummer valt alles terug op de persoon waar dit optreden toch wel om draait: Kurt Cobain. De hard-zacht techniek waarmee hij beroemd is geworden geeft hij hier een andere lading die veel pijnlijker is. Het krijsen na het zachte zingen, is niet langer meer een uiting van agressie. Want hoewel er wel agressie in zit, krijgt de pijn in zijn stem de overhand. De pijn die, ik kom toch weer terug bij hetzelfde woord, misschien wel de kern was van veel van zijn eerdere werk.

Het is een zangprestatie die je met je gevoel moet luisteren en niet met je verstand. Mijn verstand zegt hier dat deze man zijn stem aan het verkloten is en dat is natuurlijk ook waar. Voor mijn gevoel kan het echter niet beter. Kurt Cobain benut zijn stem hier tot het uiterste om te doen wat je als zanger moet doen: je gevoel uiten. Die uiting is hier onthutsend. Kurt gooit er alles uit; alles moet open en bloot, voor de ogen van het publiek. Die korte blik die hij de zaal inwerpt voor hij zijn laatste woorden zingt, bevat misschien wel wat opluchting en voldoening. De bron van zijn worstelingen is op tafel gegooid en daarmee kan een periode worden afgesloten en kan er ruimte komen voor een nieuw Nirvana of een compleet nieuwe artistieke richting.

Die hoopvolle conclusie wordt natuurlijk in zekere zin te niet gedaan door wat er nauwelijks een half jaar later volgde. Tragischer kan het niet. Zo'n mooie belofte werd hier met dit optreden gedaan, maar onze daardoor gecreëerde verlangens werden onbevredigd achter gelaten. De druk van het sterrendom, een hardnekkige drugsverslaving, schuldgevoelens en onzekerheden.... zo perfect als de omstandigheden samenkwamen in 1991, toen Nirvana's Nevermind een hit werd, zo tragisch vielen ze samen in 1994, toen Kurt geen andere uitweg meer zag dan het beëindigen van zijn leven. Maar dat neemt niet weg dát het een samenloop van omstandigheden betreft en dat wordt vaak vergeten.

Wat ik jammer vind bij veel besprekingen van dit album is dat het direct gelinkt wordt aan Kurt dood, een half jaar later. ''Je ziet het al aankomen: die trieste blik die hij heeft, het deprimerende karakter van de liedjes, die laatste blik de zaal in bij het laatste nummer. Hij staat hier echt al met een been in de dood''. Daarmee wordt naar mijn idee verloochend wat dit album daadwerkelijk is. Want zoals ik al zei: het is een begrafenis waar een nieuw begin op moest volgen. Kurt Cobain toont hier een nieuwe muzikale richting die hem interesseert. De Meat Puppets worden uitgenodigd om wat van hun nummers mee te spelen, wat er op duidt dat Kurt geïnteresseerd was in andere muzikale projecten dan alleen Nirvana. Oud wordt met nieuw verenigd, om aan te duiden dat het verleden niet vergeten zal worden, maar dat er dingen moeten veranderen. Ja, Kurt lijkt wat triestig, maar hij lijkt ook vastbesloten. De drang om te vernieuwen en de drang om muziek te maken is hier nog in alle oprechtheid aanwezig en daarmee ook zijn levenslust.

Maar MTV Unplugged vond plaats te midden van Nirvana's In Utero tour. Het is schrijnend om te zien hoe Kurt na dit grootse en intieme concert, terug moest keren naar de overvolle stadia, waar hij een routine klusje op moest voeren. Want dat is wat ik zie als ik beelden van die latere concerten bekijk: een man die iets staat te doen wat hij helemaal niet meer wil. Krist, Dave, Pat Smear... allen hebben ze het nog naar hun zin. Maar Kurt is er voort klaar mee en heeft er geen plezier meer in. En misschien ging hij wel denken dat dat voor zijn hele leven zou gelden.

Ik kan niet in Kurts hoofd kijken; ook al had ik hem gekend. Al wat ik weet, is dat ik zou willen dat die vervloekte brief die hij op 5 april 1994 schreef inderdaad alleen maar een vaarwel was aan de muziekindustrie, zoals veel complotdenkers beweren. En dat hij na het schrijven van die brief, Nirvana vaarwel had gezegd en in andere samenwerkingsverbanden nog veel meer van dit soort prachtige muziek had gemaakt. In plaats daarvan schreef hij een afscheidsbrief aan het leven en is hij inmiddels al weer 21 jaar weg; al langer dan ik besta.

Dat is de harde waarheid en daar zullen we het mee moeten doen, net zoals we het met het handjevol albums dat Kurt heeft uitgebracht zullen moeten doen. Daarom is het zo belangrijk dat we dit album luisteren voor wat het is: de documentatie van een artiest en mens die hoopvol een nieuwe weg in wil slaan. Het is zo zonde om dit album te zien als het werk van een depressieve artiest die zijn dagen al af zit te tellen. Dat heb ik lang gedaan en ik begin me nu pas te realiseren hoe kortzichtig ik daarmee ben geweest.

N.a.v dit topic beluisterde ik dit album.

Ja, dit album ken ik wel. Maar wel lang geleden belusiterd.
Nirvana zonder die zo aanwezige gitaren, dat maakt Nirvana mij meteen al wat prettiger om naar te luisteren. Wat me dan nog steeds wat minder aan staat is de zangwijze van Kurt Cobain. Zo geknepen en geforceerd (alsof hij de noten er echt met moeite uit kan drukken). De versie van Come As You Are zoals die op deze plaat staat heb ik altijd wel kunnen waarderen. Heel uplifting is het allemaal nog steeds niet.